Recht Het recht kan je omschrijven als een geheel van
regels die beogen het menselijk samenleven te
ordenen en die door een (overheids)gezag worden
afgedwongen.
Regel Een regel is een als een voorschrift geformuleerde
uitspraak. Het is een taalverwoorde uitdrukking van
een voorgeschreven wijze van handelen
Objectief recht Het objectief recht omvat het geheel van regels die
van toepassing zijn in een bepaalde samenleving
op een bepaald moment
Subjectief recht Het subjectief recht doet aan individualisering en
concretisering van de regels van het objectief recht
op het niveau van een speci ek persoon
Positief recht Het positief recht kan in deze cursus beschouwt
worden als synoniem van het objectief recht. Het
gaat over het recht dat geldt op een bepaald
moment.
Ideëel recht Het ideëel recht is het recht zoals het (volgens
sommigen) zou moeten zijn.
Dwingende rechtsregels: Dwingende rechtsregels zijn voorschriften die
dwingend van toepassing zijn, ongeacht de wil van
“van openbare orde” —> die dat beschermd wordt de betrokkene. Ookwel gebiedende en verbiedende
kan geen afstand doen rechtsregels genoemd.
“van dwingende recht”—> die dat beschermd
wordt kan afstand doen
Wilsaanvullende rechtsregels Wilsaanvullende rechtsregels zijn regels die gelden
indien er vooraf niet van afgeweken is. Het maakt
niet uit of men er niet aan heeft gedacht of er
bewust voor heeft gekozen om er niet van af te
wijken.
Publiek recht Het publiek recht regelt de verhouding tussen
burgers en de overheid, alsook organisatie en
werking van de overheid.
1
fi fi
, Privaat recht Het privaat recht regelt de verhouding tussen
burgers onderling.
Rechtstak Een rechtstak is een geheel van regels die een
welbepaald domein van het recht betre en.
Volkerenrecht Het volkerenrecht omvat regels die gelden tussen
staten
Supranationaal recht Het supranationaal recht omvat regels die worden
uitgevaardigd door internationale organisaties
waaraan staten zekere bevoegdheden hebben
overgedragen
Materiële bronnen Materiële bronnen zijn bronnen die de inhoud van
rechtsregles verklaren, die de rechtsregels
geïnspireerd hebben. Bv: het Romeins recht
Formele bronnen; Formele bronnen zijn de “vehikels” die de
- de wet; rechtsregels bevatten, “de uiterlijke
- de algemene rechtsbeginselen; verschijningsvormen waaronder het geldende recht
- de gewoonte; zich voordoet”. Bv: het Belgische strafwetboek
- de rechtspraak;
- de rechtsleer.
De wet: Als formele rechtsbron verwijst “de wet” naar alle
rechtsregels van algemene en duurzame aard die
- materiële/ruime betekenis: inhoud van de door een bevoegde overheid wordt uitgevaardigd.
rechtsnorm/akte is van algemene en duurzame De wet in deze betekenis wordt ook wel de
aard en wordt door een bevoegde overheid materiële wet genoemd.
uitgevaardigd. —>
• Internationale normen
• De Belgische grondwet
• Wetskrachtige normen: wetten, decreten en
ordonanties
- formele/enge betekenis: Rechtsnormen die
e ectief “wet” in hun naam/titel dragen.
!!! de formele rechtsbron “de wet” verwijst naar de
wet in de materiële betekenis !!!
Norm Een norm is een manier van doen die als normaal
wordt beschouwd.
Internationale normen: Internationale normen zijn normen die op
- Internationale verdragen internationaal niveau tot stand komen. Ze bestaan
- Supranationale normen dus niet enkel binnen de rechtsorde van één staat.
Internationale verdragen zijn overeenkomsten tussen staten. In België
kunnen zowel de federale staat als de gewesten en
gemeenschapen zulke verdragen sluiten.
Supranationale normen Supranationale normen zijn normen die uitgevoerd
worden door supranationale organisaties. Dit zijn
internationale organisaties die exclusieve
bevoegheden hebben over verdragen. Deze zijn
geldig voor lidstaten en onderdanen van dezen.
Intergouvernementele internationale organisatie Intergouvernementele internationale organisatie
krijgen in tegenstelling tot supranationale
organisaties geen bevoegdheden van de lidstaten.
Bv: Unicef, zij kunnen geen regels opleggen
2
ff ff
, De Belgische grondwet —> De grondwet is de meest fundamentele wet in
aanname in 1831 door het Nationaal Congres. Werd België en is de basis voor het gehele rechtsysteem.
hernummerd en herordend in 1944
Constituante/grondwettelijke vergadering Een parlement of een andere groep mensen die de
bevoegdheid heeft om een grondwet op te stellen
of te wijzigen.
Wetskrachtige normen: Wetskrachtige normen zijn normen die worden
- wetten uitgevaardigd door de wetgevende macht
- decreten
- ordonanties
Wetonderwerpen Indien de koning het initiatief neemt om een wet tot
stand te brengen noemen we dit wetsonderwerpen
Wetsvoorstellen Indien de kamer van volksvertegenwoordigers het
initiatief neemt om een wet tot stand te brengen
noemen we dit wetsvoorstellen
Monocamerale aangelegenheden Aangelegenheden waar de kamer en dekoning het
initiatief van een wet kunnen nemen. Deze
wetsvoorstellen of - onderwerpen moeten enkel
door de kamer worden goedgekeurd.
Bicamerale aangelegenheden: Aangelegenheden waar zowel de kamer, de senaat
- optioneel: senaat heeft recht maar niet plicht om als de koning het initiatief van een wet kunnen
goed te keuren of niet. nemen. Bij dit soort aangelegenheden is ook de
- verplicht: senaat heeft plicht om goed te keuren goedkeuring van de senaat nodig.
of niet.
Ministeriële besluiten Koninklijke of regeringsbesluiten waar een verdere
bevoegdheidsdelegatie aan een minister in staan.
Reglementaire besluiten Reglementaire besluiten zijn wetten in de materiële
zin, ze bevatten rechtsregels van algemene en
duurzame aard.
Organieke besluiten Organieke besluiten regelen de manier waarop een
bepaalde overheidsdienst wordt ingericht
Individuele besluiten Individuele besluiten of ook wel beschikkingen zijn
van toepassing op één speci eke zaak of persoon.
Algemene rechtsbeginselen Algemene rechtsbeginselen zijn als het ware
algemene basisprincipes die door de rechtspraak
uit de wet worden afgeleid, zonder dat zij er met zo
veel woorden in staan.
Gewoonte De gewoonte is een niet-geschreven regel die zich
openbaart louter door zijn toepassing en die als
algemeen bindend wordt beschouwt.
Rechtspraak De rechtspraak is het geheel van beslissingen van
rechters.
Rechtsleer De rechtsleer is de leer over het recht. Het is de
verzameling van alle schrijfsels van
“rechtsgeleerden” (mensen die o.b.v. hun
kwali caties over het recht schrijven bv;
professoren, advocaten, notarissen, …).
3
fi fi
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper klaravub. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
