Uitgebreide en volledige samenvatting van alle delen (nl. Inleiding en situering, Leerpsychologie, Gedragstherapie, Relatie- en gezinstherapie, Humanisitische en existentiële benadering en Psychodynamische benadering) van het vak Psychologische interventies en mensbeelden.
Inleiding en situering
• Scientist-practitioner en evidence based medicine (EBM)
1. Vier grote theoretische kaders
• De 4 grote theoretische kaders
2. Paradigma’s
3. Psychotherapie
3.1. Zes competenties
3.2. Psychotherapie werkt (of kan werken)
3.2.1. Nagaan van effectiviteit
3.2.2. Belang vergelijkingscondities: effectief in vergelijking met…?
• intent-to-treat sample:
• completer sample:
• drop-outs:
3.2.3. Effectiviteit
3.2.4. Klinische significantie
3.2.5. Behoud van veranderingen
3.2.6. Iatrogene effecten
3.2.7. Kosteneffectiviteit
3.3. Van werkzaamheid naar doeltreffendheid
• Improving Access to Psychological Therapies in UK (IAPT)
3.4. Verschillen tussen bonafide behandelvormen
4. Besluit
Mensbeelden en interventies Les 1 Inleiding en situering 1
, Inleiding en situering
• Waarom dit vak?
o Taken van klinisch psycholoog
▪ Beoordeling (assessment)
▪ Begeleiding
▪ Behandeling
▪ Beleid
o Centrale competenties en taken van de klinische psycholoog!!!
• Wie consulteert en hoe ga je daarmee om?
o Link theorie-praktijk staat centraal in dit vak:
▪ inleiding in basisconcepten en –competenties om een begeleidings/behandelaanbod te doen
▪ Verdere uitdieping in therapievakken, practica en postgraduaatopleidingen
o Doel is om op te leiden als scientist-practitioner:
▪ Behandelen gebaseerd op wetenschappelijke kennis -> maar hoe werkt dat precies?
• Scientist-practitioner en evidence based medicine (EBM)
o EBM is niet naïef toepassen van technieken of lijstjes van ‘evidence-based’ therapievormen
o American Psychological Association (2012): EBM “is the integration of the best available research with
clinical expertise in the context of patient characteristics, culture, and preferences”
o Veronderstelt stevige kennis en competenties
o Vergelijk het met..
▪ Chirurg
▪ Ingenieur, architect, …
▪ Piloot
Basiskennis is nodig vooraleer meer geavanceerde competenties kunnen verworven worden!! Met welke
chirurg, ingenieur, piloot wil jij in zee gaan? Hetzelfde geldt voor therapeuten…
• Problemen met kwaliteit van psychotherapie
o Er is geen titelbescherming (wel van klinisch psycholoog)
o Enkel activiteiten van psychotherapie vallen onder de nieuwe wet op de uitoefening van de
gezondheidszorg
o Maar ook onder klinisch psychologen/psychotherapeuten heel wat problemen met wetenschappelijkheid
▪ Chakra, bloesemtherapie, bioenergetica, …
▪ Diagnostische onkunde, slechte indicatiestelling, niet kunnen installeren/behouden van therapeutisch
kader, aanbieden van simplistische of te korte therapieën bij complexe problematiek,…
1. Vier grote theoretische kaders
• De 4 grote theoretische kaders
Mensbeelden en interventies Les 1 Inleiding en situering 2
, o leerpsychologische/gedragstherapeutische benadering, psychodynamische benadering,
humanistische/existentiële benadering, relatie- en gezinstherapie
o zijn elk gebaseerd op een mensbeeld
o hebben elk aanleiding gegeven tot systematisch onderzoek → wetenschappelijke paradigma’s
o zijn wetenschappelijk onderbouwd
▪ als wetenschap
▪ als behandelvorm
o zijn complementair
o vertonen steeds meer integratieve tendensen, maar
▪ Mr tot nu toe nog geen uniforme theorie
▪ verschillen blijven bestaan en zijn ook goed; dat is ook zo in andere takken van de
wetenschap en maakt dat wetenschap vooruitgang boekt
2. Paradigma’s
• Paradigma = Een geheel van samenhangende assumpties, die samen een bepaalde mensvisie of
mensbeeld vormen.
o De basisassumpties die er de kern van vormen, zijn slechts deels en onrechtstreeks empirisch te
toetsen → in zekere mate afgeschermd van de mogelijkheid tot directe falsificatie.
o Geven aanleiding tot generatieve onderzoeksprogramma’s die aanleiding blijven geven tot
nieuwevragen die kennis/inzicht vergroten. (itt tot degeneratieve onderzoeksprogramma’s)
▪ Respectabele onderzoeksprogramma’s
▪ Blijven aanleiding geven tot nieuwe vragen die kennis/inzicht vergroten
o Vormen de basis voor scientist-practitioner model:
▪ denken en handelen dat gebaseerd is op wetenschappelijke kennis
▪ Anders dreigt bricolage, samenraapsels en samenklutsen van allerlei techniekjes en
interventies zonder dat je weet waarom je iets (niet) doet
• Denkkaders van waaruit de ‘werkelijkheid’ (in dit geval het eigene van menselijk psychisch
functioneren) gedefinieerd en dus bekeken en bestudeerd wordt
• Typisch voor paradigma’s is dat de basisassumpties die er de kern van vormen slechts deels en in de
regel slechts onrechtstreeks empirisch te toetsen zijn
• Deze basisassumpties worden dus in zekere mate afgeschermd van de mogelijkheid tot directe falsificatie
• In de praktijk: elke psychotherapeut
o kijkt op een bepaalde manier (impliciet/expliciet) naar de wereld, de mens en menselijke problemen
▪ zonder theorie zie je niets
▪ mr die theorie kan ook een blinde vlek zijn
o heeft een affectieve affiniteit met een bepaalde manier van kijken
Mensbeelden en interventies Les 1 Inleiding en situering 3
, 3. Psychotherapie
• Werkdefinitie van psychotherapie:
o It is a primarily interpersonal treatment that is based on psychological principles and
involves a trained therapist and a client who has a mental disorder, problem or
complaint.
o It is intended by the therapist to be remedial for the client’s disorder, problem or
complaint.
o It is adapted or individualized for the particular client and his/her disorder, problem or
complaint.
3.1. Zes competenties
• Generische competenties: competenties die vereist zijn voor alle psychologische interventies
(zoals een band kunnen opbouwen met mensen)
• Basiscompetenties bij een bepaald type van benadering
o Competenties die in de meeste vormen van een bepaalde benadering worden gebruikt
(bv. algemene principes van CBT of PDT: hoe doe je dat concreet?)
o Is de basis ve persoonsgerichte benadering als complement van een stoornisgerichte
benadering
• Specifieke competenties bij een bepaald type van benadering (bv. exposure bij CGT, werken
met overdracht in PDT)
• Algemene meta-competenties: competenties die te maken hebben met het bewaken van het
proces van interventies in het algemeen (over benaderingen heen)
• Probleem-specifieke competenties die verbonden zijn met welbepaalde interventies
o bv Clark model bij depressie in CGT, EFT in humanistische, MBT in psychodynamische,
multi-systemische therapie in relatietherapie).
• Specifieke meta-competenties die te maken hebben met het proces en verbonden zijn met
het type v interventies. (zoals het kunnen kiezen uit de ‘juiste’ methode of aanpak in
relatietherapie )
3.2. Psychotherapie werkt (of kan werken)
3.2.1. Nagaan van effectiviteit
• Bij het nagaan van de effectiviteit van psychotherapie spelen meta-analyses een centrale rol.
Hierbij is de effect size een indicatie van de sterkte/grootte van een verband
o Indicatie van de sterkte/grootte van het verband
o tussen twee behandelingen
o voor en na dezelfde behandeling
Vak Les 4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper jolsch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €18,49. Je zit daarna nergens aan vast.
