Samenvatting
Biologie samenvatting vwo5 hoofdstuk 16 ecologie
- Vak
- Biologie
- Niveau
- VWO / Gymnasium
Samenvatting van biologie ecologie
[Meer zien]Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
Voorbeeld 2 van de 5 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
HOOFDSTUK 1616.1 koolstofkringloop en klimaat
Fotosynthese: het startschot
Waarschijnlijk aarde drastisch veranderd met het ontstaan van de eerste eencellige autotrofe
organismen. Afname CO2-concentratie in atmosfeer wat zorgde voor tempratuurdaling. Hierdoor
konden eencellige zich ontwikkelen. Toen de aarde weer opwarmde door de vulkanen uitgestoten
CO2 ontstonden vele niches waar leven mogelijk was. De aarde raakte bevolkt met een enorme
variatie aan levensvormen, verbonden door complexe voedselwebben en ecosystemen: het systeem
aarde.
Koolstofvoorraden
Sink is een plaats in de koolstofkringloop waar koolstof word opgeslagen, bijv. voorraden steenkool,
aardolie en aardgas: fossiele brandstoffen. Grote hoeveelheden organisch materiaal in (sink):
- de permafrostgebieden. Op de oceaanbodem komt veel afgestorven plankton dat is
aangevoerd door de oceaanstromen, ze blijven daar ook opgeslagen
- kalkgesteenten (CaCO3)
Veel vanuit CO2 geproduceerde stoffen zitten in biomassa van levende planten en dieren. Opnemen
CO2: Noordelijk halfrond: april tot september meer CO2 op dan afgeven, oktober tot maart
andersom. Zuidelijk halfrond: andersom
Koolstof stroomt
Koolstof uit sinks vrijkomen door schuiven platen: vulkaanactiviteit, erosie gesteente. De
koolstofsinks zoals fossiele brandstoffen en kalkgesteentes zijn onderdeel van de langzame
koolstofkringloop. Koolstof in de snelle koolstofkringloop voltooit de kringloop veel sneller. Door
dissimilatie komt veel CO2 vrij. Eerst was de koolstof op aarde redelijk verdeeld en was er sprake van
redelijk stabiele koostofstromen.
Mensen en koolstof
Je eet koolstofverbindingen, en bouwt je lichaam hiermee op en haalt je energie uit. De koolstof
adem je, na dissimilatie, uit als CO2. Energievoorziening vraagt ook om koolstofverbindingen, evenals
de grondstoffen maken en bouwmaterialen. Energie uit koolstofverbindingen, bijv aardolie. Er
ontstaat zoveel CO2 dat de CO2-concentratie in de atmosfeer stijgt.
De temperatuur op aarde
Het veranderen van de koolstofkringloop heeft gevolgen voor het klimaat.
De atmosfeer bevat broeikasgassen = een gas in de atmosfeer met warmte-isolerende werking
(absorptie infraroodstraling) → dit natuurlijke effect heet broeikaseffect (hierdoor gem.
jaartemperatuur aarde 30 °C warmer)
Door CO2 uit fossiele brandstoffen versterkte broeikaseffect= meer dan normaal vasthouden van
warmte door atmosfeer.
Broeikasgassen:
CO2
Waterdamp
CH4 methaan
-GWP (global warming potential) =25 (25x zo sterk als CO2)
-1,8 ppm
-helft van versterkt broeikaseffect
-oxideert in 10-15 jaar tot CO2
N2O * distikstofmonoxide, lachgas
-GWP 265
-3ppm
-duurt 150 jaar voor molecuul in atmosfeer is afgebroken
, *komt vrij door bacteriewerking in oceanen en in sterk bemeste landbouwgrond door overtollig of
uitgespoeld nitraat (NO3)
Gewone broeikaseffect door:
effect broeikasgas:
50% waterdamp
25% Waterdruppeltjes in lage bewolking
20% CO2
5% Andere broeikasgassen bijvoorbeeld CH4 Fossiel brandstoffen, landbouw,
methaan afvalstortplaatsen, veeteelt, moerasgas**
**ontstaat uit organisch materiaal onder anaerobe omstandigheden (Binas 93F)
Versterkte broeikaseffect zorgt voor ontdooiing permafrost, hierdoor komst moerasgas vrij.
Water kan niet wegzakken in bevroren bodem daardoor ontstaan plassen waar anaerobe methaan
bacteriën organisch stoffen afbreken.
Op weg naar klimaatbeheersing
Gevolgen:
Lucht- en oceaanstromingen verschuiven
- Verdroging
- Overvloedige regen
- Landijs smelt
Vrees voor overstromingen neemt toe, planten en dieren zullen plaatsmaken voor andere soorten.
Hierom zijn de klimaatafspraken gemaakt; over de maatregelen om de CO2-uitstoot te verminderen
en zo de stijging van de gemiddelde jaartemperatuur te beperken tot 2 °C, niet alle landen doen mee
(200 wel). Er is aandacht voor energiezuinige technieken/ andere manieren van energieopwekking/
afvangen van CO2/ betere mestverwerking. Vooral circulaire economie en voedsel gebruiken uit
regio krijgen aandacht.
Verbanden tussen zon, land, oceaan en atmosfeer in het systeem aarde zijn complex.
16.2 stikstofkringloop
Stikstof gebruiken via natuurlijke processen
In mest zit veel stikstof, alleen komt deze stikstof niet alleen in de planten maar een deel spoelt uit
met regenwater en komt in rivieren en verder. De meeste stikstof zit in de lucht in gasvorm,
waardoor het voor sommige organismen niet opneembaar is. Enkele bacteriën (stikstofbindende
bacteriën) kunnen N2 opnemen en koppelen aan organische stoffen, stikstofbinding / stikstoffixatie.
Sommige leven in symbiose met planten, bijv. in knolletjes in de wortels hier heersen anaerobe
omstandigheden. Doormiddel van enzym nitrogenase zetten de bacteriën N 2 om in NH4+ de bacteriën
krijgen van de plant koolhydraten en zetten deze samen met NH 4+ om in aminozuren. De planten zijn
nu dus eitwitrijk, de resten hiervan worden na de oogst om geploegd de reducenten breken de N-
houdende organische stoffen af tot NH 4+ en NO3- = verrijken van de bodem met stikstof,
groenbemesting
De stikstofkringloop en de mens
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper manoukmels. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,69. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62555 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen