Samenvatting van hoofdstuk 5 t/m 9 van het boek Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering, een planmatige aanpak, 8e druk. Tentamenstof 2e periode.
Werken aan Preventie
Gezondheidsvoorlichting en gedragsverandering, een planmatige
aanpak
Hoofdstuk 5 Interventieontwikkeling
§5.1 Inleiding
Intervention Mapping: protocol om het adequaat gebruik van empirische
gegevens en theoretische inzichten bij ontwikkeling van programma’s om gezond
gedrag te bevorderen en de samenwerking tijdens het ontwikkelingsproces te
bevorderen.
§5.2 Intervention Mapping stap 2: veranderingsdoelen
Hierbij worden algemene programma doelen omgezet in specifieke doelen die te
maken hebben met wie en wat als gevolg van de interventie zal veranderen. Vier
taken spelen hierbij een rol:
1. Kies einddoelen voor gedrag en omgeving
Formuleer gedrags-en omgevingsfactoren die de gezondheid
bevorderen: uitkomst van het programma.
2. Kies specifieke gedragsdoelen
Dit is de uitkomst van de vragen: wat moet de doelgroep doen en wat
zal er veranderen, wie zal dit realiseren en wat moet deze persoon
doen?
3. Kies veranderbare en belangrijke determinanten.
Dit moet gebeuren op basis van literatuur, theorie en eventueel
aanvullende onderzoek.
4. Maak een matrix van specifieke veranderdoelen.
§5.3 Intervention Mapping stap 3: Theoretische methodieken en praktische
technieken
Methodiek: een aan de theorie ontleend proces van verandering.
Techniek: de praktische vorm waarin de methodiek is gegoten.
Het product van deze stap is een lijst van technieken bij de veranderingsdoelen.
Er horen drie taken bij:
1. Ontwikkel met de planningsgroep ideeën over het programma.
Er moet een evenwicht worden gevonden tussen opvattingen en
evidentie over effectieve methoden.
2. Bedenk een theoretische methodiek bij de veranderingsdoelen
Er wordt hierbij gekeken naar methodieken die geschikt lijken om
veranderingsdoelen te behalen (inventariseren). Per determinant zijn er
verschillende methodieken mogelijk.
3. Leidt de methodiek af uit theorie en literatuur
De stap is er om de geïnventariseerde methodieken een sterke basis te
geven door middel van wetenschappelijke theorie en empirie. Er moet
rekening gehouden worden met de condities en of deze overeenkomen
met de doelen en de doelgroep van het programma.
4. Vertaal de methodiek in praktische technieken
In deze stap wordt gekeken naar hoe voorlichting wordt vormgegeven
en uitgevoerd: het vertalen en operationaliseren van methodieken naar
praktische voorlichtingstechnieken. Je moet je afvragen onder welke
condities methodieken en theorieën effectief zijn. Een methodiek kan
vertaald worden naar verschillende praktische technieken. Het vertalen
kan (vaak lastig) met literatuur, onderzoek en theorieën, maar ook door
ervaring.
5. Controller of alle veranderdoelen in het programma aan bod komen.
, Dit is te controleren door een tabel te maken waarin de relatie tussen
methodieken, technieken en veranderingsdoelen wordt weergegeven.
§5.5 Intervention Mapping stap 4: Programma ontwerp –en productie
Hierbij worden alle losse technieken samengevoegd tot één geheel. Ook deze
stap is verdeeld in taken:
1. Overleg met de beoogde doelgroep en programma-uitvoerders
Door de participatie kan er rekening worden gehouden met opvattingen
(cultuur) van de doelgroep.
2. Ontwerp thema’s, bereik, volgorde en materialen van het programma.
Het gaat nu om ‘het verhaal’, wie het programma uitvoert en hoe dit
gebeurt. Als een programma gericht is op beïnvloeding van
persoonsdeterminanten kan er gebruik gemaakt worden van het
Communication Persuasion Model -> 7 fasen:
1 en 2 -> mate waarin mensen aandacht hebben voor het programma
en het begrijpen.
3, 4, 5, 6 -> mate waarin voorlichting determinanten van gedrag
beïnvloedt (kennis, risicoperceptie, attitude, sociale invloed, eigen-
effectiviteit).
7 -> behoud van de gedragsverandering
Ook wordt er bij deze stap gekeken naar hoe het programma wordt
geïmplementeerd. Volgens het CPM zijn de effecten van voorlichting
afhankelijk van wie (bron) wat zegt (bericht), hoe (kanaal) tegen wie
(ontvanger).
3. Beschrijf in detail hoe en welke materialen ontwikkeld worden.
Hiervoor wordt er gebruik gemaakt van andere specialisten. Als GB’er
zorg je ervoor dat programmaconcepten overeind blijven, net als de
theoretische principes van de methodiek.
4. Beoordeel al bestaande programma’s en materialen.
Ga na of deze materialen aansluiten bij de huidige doelen,
overeenstemmen met de methoden en technieken en geschikt zijn voor
de doelgroep.
5. Ontwikkeling van conceptversies van programmacomponenten
Produceren van conceptversies van programmacomponenten
6. Test de materialen uit bij de doelgroep.
7. Produceer materialen.
§5.6 Ervaringen met Intervention Mapping
Door dit ‘protocool’ weten GB’ers waar ze rekening mee moeten houden. De
beschrijving van het proces maakt de programmaontwikkeling transparant.
Doordat het programma hierdoor gedetailleerd wordt omschreven kan het goed
worden onderbouwd en kan erop worden voortgebouwd.
Hoofdstuk 6 Theorieën en methodieken van verandering
§6.1 Inleiding
Het gaat hier om theorieën voor gedragsverandering. Voor het ontwerpen van
een programma zijn (vaak) meerdere theorieën nodig. Iedere theorie bevat
richtlijnen voor bepaalde onderwerpen.
§6.2 Methodieken en technieken voor beïnvloeding van determinanten:
begripsverheldering
Een methodiek kan op verschillende manieren vertaald worden in specifieke
technieken. In een praktische techniek is de methodiek zo geoperationaliseerd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper RoosvanOijen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
