Sociologie samenvatting
H1 & 2
1.1 Het sociologisch perspectief
Wat is sociologie? Het bestuderen en onderzoeken van de samenleving:
- Onderzoeken, beschrijven en verklaren van de manier waarop mensen samenleven.
- Het gaat niet alleen om kijken naar cijfers, maar ook naar het verhaal erachter
Sociologie kunnen we omschrijven als het systematisch onderzoek van de menselijke samenleving.
Sociologisch perspectief: laat zien hoeveel invloed de samenleving op het leven van individuen heeft
Het hanteren van het sociologisch perspectief kent veel positieve aspecten
- het geeft inzicht in de barries en de mogelijkheden die zich in het leven voordoen
- het heeft een positieve invloed op onze loopbaanontwikkeling
- het geeft richting aan het beleid van overheidsinstanties\De sociologie leert ons dat de wijze
waarop we handelen en keuzes maken beïnvloed wordt door de sociale omgevingen. De
sociologie helpt ons ook om in het gedrag van bepaalde mensen algemene patronen te
ontdekken
1.1.1
Peter berger beschreef het sociologisch als het algemene in het bijzondere zien. Hij bedoelt daarmee
dat de sociologie ons helpt om in het gedrag van bepaalde mensen bepaalde patronen te ontdekken.
Zo kunnen we bijvoorbeeld in de veronderstelling zijn dat je gevoelens je partnerkeuze bepalen, maar
het sociologisch perspectief laat ons zien dat onze partnerkeuze wordt beïnvloed door dingen zoals
geslacht, leeftijd, etniciteit en sociale achtergrond
1.1.2
Het sociologisch perspectief brengt met zich mee dat we het bekende idee dat we zelf bepalen hoe ons
leven eruit ziet, moeten loslaten de eerste instantie vreemde gedachte dat de samenleving onze
beslissingen en ervaringen beïnvloedt
Hoe de samenleving ons beïnvloedt is niet altijd onmiddellijk duidelijk
1.1.3
Durkheim toonde aan hoe sociale factoren het individuele gedrag kunnen beïnvloeden. Hij verklaarde
verschillen in zelfdoding in termen van sociale integratie. Dat is de mate van harmonie en disharmonie
(conflict) tussen personen of groeperingen. Mensen met sterke sociale banden zullen minder gauw tot
zelfdoding overgaan. Durkheim wijst hier op het karakter van groepsnormen, zelfs bij een daad die we
in eerste instantie zien als een individuele beslissing. Zelfs bij een daad die we in eerste instantie zien
als een individuele beslissing. In het gedrag van afzonderlijke individuen kunnen we algemene
sociologische patronen ontdekken
Meer vrijheid betekent een groter sociaal isolement en een hoger zelfdodingscijfer
Katholieke mensen hebben sterke sociale banden en Protestanten minder sterke banden. Hierdoor ligt
de zelfdoding bij de protestanten hoger
1.1.4
Er zijn twee verschijnselen die helpen de wereld vanuit het sociologisch perspectief te leren zien:
1. Een bestaan in de marges van de samenleving: hoe groter de marginaliteit hoe beter hij/zij in
staat is om vanuit het sociologisch perspectief te kijken.
2. Het doormaken van een sociale crisis: perioden waarin de samenleving veel verandering
ondergaat of in een crisis verkeert, kunnen ons uit ons evenwicht brengen en ons bewegen tot
het aannemen van een sociologische visie
,Samenvatting sociologie
De Amerikaanse socioloog C. Wright Mills (1959) die begonnen is met het voorbeeld over die
werkloosheid in de jaren 30, was van mening dat mensen die de sociologische verbeeldingskracht
gebruikte een beter inzicht krijgen op het functioneren van de samenleving
Mills was van mening dat mensen die gebruik maken van wat hij de sociologische verbeeldingskracht
noemde, een beter inzicht krijgen in het functioneren van de samenleving en de wijze waarop deze
hun leven beïnvloedt. Mills vindt dat het sociologisch perspectief een eenheid creëert tussen de
mensen door persoonlijke problemen tot maatschappelijke vraagstukken te transformeren. De
gemiddelde mens mist het vermogen om de wisselwerking tussen de mens en de samenleving te
begrijpen.
Sociologisch voorstellingsvermogen: is het vermogen om te begrijpen wat er in de wereld gaande
is
Het belang van een mondiale visie
Door de techniek is de wereld kleiner geworden. Veel academische disciplines hanteren een
mondiaal/globaal perspectief: het bestuderen van de wereld in zijn geheel en de plaats die onze
samenleving daarin inneemt.
Welke betekenis heeft het globale perspectief voor de sociologie?
1. Een globaal bewustzijn is een logisch verlengstuk van het sociologisch perspectief. De positie die
onze samenleving in de wereld heeft beïnvloedt alle leden van de samenleving.
De wereld kunnen we indelen aan de hand van het niveau van hun economische ontwikkeling.
1. Hoge-inkomenslanden zijn landen met de hoogste algemene levensstandaard. Economisch
gezien hebben de inwoners van deze landen het goed omdat zij geboren zijn in het rijkere deel
van de wereld
2. Midden-inkomenslanden: zijn landen met een levensstandaard, die we als we de wereld in zijn
geheel bekijken, gemiddeld kunnen noemen. Hier bestaat vaak grote sociale ongelijkheid,
sommige mensen zijn extreem rijk maar de meesten leven onder slechte omstandigheden
3. Lage-inkomenslanden zijn landen met een lage levensstandaard, waarvan de meeste inwoners
arm zijn. Sommige mensen zijn extreem rijk, maar de meeste mensen leven onder erbarmelijke
omstandigheden en er zijn weinig mogelijkheden om deze omstandigheden te verbeteren.
Om vier redenen vergelijkt dit boek de situatie in rijke westerse landen met de situatie van
andere landen:
1. Het leven dat we leiden wordt gevormd door het land waarin we leven. Om onszelf en de situatie
van anderen te begrijpen moeten we inzicht hebben in de verschillen tussen samenlevingen.
2. De contacten tussen samenlevingen zijn zeer sterk toegenomen. Alles kan over de hele wereld
verstuurd worden.
3. Veel sociale problemen waarmee de westerse wereld geconfronteerd wordt, zijn elders veel
ernstiger.
4. Globaal denken helpt ons om meer inzicht in onszelf te krijgen.
In een wereld waarin de onderlinge contacten tussen mensen voortdurend toenemen, kunnen we
onszelf alleen begrijpen naar de mate waarin wij anderen begrijpen. Sociologie nodigt ons uit om op
een andere manier naar de wereld om ons heen te kijken.
,Samenvatting sociologie
Het sociologisch perspectief in de praktijk
Het hanteren van het sociologisch perspectief is in veel opzichten zinvol:
1. Sociologie speelt een belangrijke rol in het tot stand komen van de wetten en
overheidsmaatregelen die ons leven beïnvloeden.
2. Op individueel niveau bevordert het sociologisch perspectief onze persoonlijke groei en
bewustwording.
3. Een studie van de sociologie is een uitstekende voorbereiding op de arbeidsmarkt.
Sociologie en overheidsbeleid
Sociologen dragen met hun sociologische kennis op talrijke manieren bij tot het ontwikkelen van het
beleid van overheden, de wetten en regels die reguleren hoe mensen in een bepaalde gemeenschap
leven en werken.
Sociologie en persoonlijke groei
Het hanteren van het sociologisch perspectief maakt ons actiever en bewuster en zorgt ervoor
dat we kritischer gaan denken. De sociologie heeft vier positieve effecten:
1. Aan de hand van het sociologisch perspectief kunnen we nagaan wat er wel en wat niet klopt
aan het ‘alledaags’ denken: we nemen van alles voor vanzelfsprekend aan, maar dat wil nog niet
zeggen dat het waar is.
2. Het sociologisch perspectief geeft ons een beter inzicht in de mogelijkheden en de hindernissen
die we in het dagelijks leven tegenkomen: we komen meer te weten over de wereld om ons
heen, zodat we beter in staat zijn onze doelen na te streven.
3. Het sociologisch perspectief geeft ons de mogelijkheid een actieve rol te spelen in de
samenleving waarvan we deel uitmaken: onze effectiviteit als lid van een bepaalde samenleving
neemt toe naarmate we beter begrijpen hoe de samenleving functioneert.
4. De sociologie helpt ons om in een wereld te leven die zich kenmerkt door diversiteit: het
sociologisch perspectief zet ons aan tot kritisch denken over de sterke en zwakke punten van
alle denkbare levenswijzen, waaronder ook onze eigen manier van leven.
Ehrenreich deed onderzoek naar slecht betaalde banen en de capaciteiten van die mensen. Het viel
haar op dat veel mensen met een slecht betaalde baan over zichzelf dachten dat ze minder in hun
mars hadden. In een samenleving die ons leert dat alles om onze capaciteiten draait, zullen we
anderen afmeten aan het werk dat zij doen. Zulke ideeën houden de ongelijkheid in stand.
De voordelen van sociologie voor de arbeidsmarkt
Voor vrijwel alle werkterreinen geldt dat het succes afhankelijk is van het inzicht in de wijze waarop
groeperingen van elkaar kunnen verschillen in overtuigingen, gezinspatronen en andere aspecten
van het leven.
Het ontstaan van de sociologie
Sociaal-maatschappelijke veranderingen en ontdekkingen
- Opkomst van de moderne wetenschap (herwaardering voor empirische waarneming)
- Economische veranderingen: industriële revolutie en de groei van het kapitalisme (vanaf 1750)
- Politieke veranderingen: Franse Revolutie (1789)
- Kerkelijke ontwikkelingen
- Groei van steden en het ontstaan van sociale problemen
- De ontdekking van de samenleving -> sociologie als studie van de samenleving (1838)
, Samenvatting sociologie
Vanaf 19e eeuw
- Opkomst van sociaal-darwinistisch denken (Herbert Spencer
- ‘Beschavingsarbeid’, disciplinering, volksopvoeding
- Vertrouwen in de wetenschap
- De ‘Sociale Quaestie’
De sociale Quaestie
- Ellende van urbanisatie en industrialisatie (Karl Marx en Friedrich Engels)
- Opkomst van de arbeidersbeweging
- Reactie van liberalen en confessionelen (-> welbegrepen eigenbelang)
De keuzes die we als individu maken, ontstaan dus zelden uit het niets.
Sociale veranderingen en sociologie
Drie belangrijke veranderingen die een transformatie van de samenleving teweegbrachten:
1. De industrialisering: handwerk werd vervangen door grote machines. Dit had tot gevolg
dat mensen die hun arbeid oorspronkelijk thuis of in kleine, hechte groep verrichten, werden
opgenomen in een groot en anoniem leger van arbeidskrachten. Er ontstond een scheiding
tussen werk en privé, de tradities die hun leefomgeving eeuwenlang bepaald hadden waren
er ineens niet meer
2. De groei van steden: er werd steeds meer land overkocht door eigenaren die hun schapen
wilde laten grazen door de toenemende vraag naar wol van de snelgroeiende
textielindustrie. Voor de vele, kleine pachters die geen land meer hadden, zat er niets
anders op dan naar de steden te trekken om naar werk te zoeken
3. Politieke veranderingen : Politieke veranderingen: mensen gingen anders denken door de
economische ontwikkelingen en de groei van steden. Thomas, John Locke en Adam Smith laten
een accentverschuiving zien. De aandacht verlegt zich van de morele verplichtingen tegenover
God en de koning naar het nastreven van het eigenbelang. De aandacht richtte zich door de
combinatie van industrialisering, steden-groei en nieuwe politieke ideeën meer en meer op de
samenleving. Het verstand werd de nieuwe maatstaf om de wereld mee te duiden.
Drie grondleggers van de sociologie: Marx, Durkheim en Weber.
Zij onderzochten alle drie de samenleving en sociale verandering.
1. Karl Marx: -> sociale veranderingen door economische conflicten die ongelijkheden produceren
(socialisme)
Karl beschouwde de modernisering als de triomf van het kapitalisme over het feodalisme. Het
kapitalisme creëert sociale conflicten die een revolutionaire verandering teweeg zullen brengen die tot
een socialisatie samenleving zonder sociale ongelijkheid zal leiden
In de ogen van Karl Marx staat de moderne samenleving gelijk aan kapitalisme. De industriële revolutie
beschouwde hij als een kapitalistische revolutie. Hij zag het verminderen van kleine gemeenschappen,
de arbeidsverdeling en een rationeel wereldbeeld als aspecten die het mogelijk maakten om
kapitalisme tot ontwikkeling te laten komen. Hij geloofde dat sociale conflicten in kapitalistische
samenlevingen tot revolutionaire veranderingen en maatschappelijke gelijkheid leiden.
Kritiek: Marx onderschatte de invloed van de bureaucratie op de moderne samenleving.