"Kwalitatief goede samenvatting van hoofdstuk 17 van het boek psychiatrie voor verpleegkundigen. Door de commissie van Plexus studentbegeleiding, Hogeschool van Arnhem en Nijmegen. Wij hebben ons tentamen ermee gehaald, jij ook?"
Leerboek psychiatrie voor verpleegkundige
Hoofdstuk 17 Organisatie van de geestelijke gezondheidszorg
17.1 Organisatie in beweging
Hervormingen
De organisatie van de geestelijke gezondheidszorg (GGZ) bestaat niet. Iedere
organisatie organiseert de zorg op haar eigen manier afhankelijk van de
omgeving waarin zij opereert en de partners waarmee wordt samengewerkt. De
omgeving van de GGZ is constant in beweging. Het zorgstelsel wordt continu
hervormd. Een GGZ-organisatie heeft samenwerkingspartners, zowel binnen als
buiten de GGZ, en is als het goed is proactief ten opzichte van haar omgeving. Zij
streeft ernaar een netwerkorganisatie te zijn, die constant haar aanbod
ontwikkelt op basis van de vragen die er aan de organisatie worden gesteld.
Kerntaken
De kerntaken van iedere GGZ-organisatie zijn gericht op curatie, rehabilitatie,
preventie en dienstverlening. De mate waarin en op wie dat gericht is, is
afhankelijk van de uiteindelijke vorm en de doelgroepen waarvoor wordt gekozen.
Er zijn in Nederland veel zogenoemde geïntegreerde GGZ-organisaties actief, die
alle vormen van zorg bieden (maar meestal met uitzondering van forensische
psychiatrie). Er bestaan ook nog aparte Regionale Instellingen voor Ambulante
Geestelijke Gezondheidszorg (RIAGG’s), die zich alleen richten op ambulante
hulpverlening, en Regionale Instellingen voor Beschermd Wonen (RIBW’s), die
zich richten op begeleide woonvormen.
Waarden
Gezien de steeds snellere wisselingen in de context van de GGZ-organisaties, is
er veel voor te zeggen de organisatie van de GGZ te beschrijven vanuit de
doelgroepen waarvoor de zorg bedoeld is en de verschillende waarden die er bij
de zorgverlening echt toe doen: vraaggericht werken, respectvolle bejegening en
autonomie van de patiënt, professionaliteit, samenwerken en doelgerichtheid en
doelmatigheid, en dat bovendien te doen in de maatschappelijke context van
wetten en regels en het afleggen van verantwoording aan die samenleving.
17.2 Geschiedenis
De manier waarop in de samenleving wordt omgegaan met mensen met een
psychiatrische stoornis, is cultureel bepaald.
Vanaf 1920 werd een begin gemaakt met wat nu sociale psychiatrie wordt
genoemd. Verpleegkundige gingen patiënten thuis bezoeken en bleken tot veel in
staat: opname voorkomen en het bieden van voor- en nazorg.
De Psychiatrische Afdelingen van Algemene Ziekenhuizen (PAAZ) zijn in het
algemeen ontstaan vanuit de praktijken van de vrij gevestigde zenuwartsen en
psychiaters die verbonden waren aan algemene ziekenhuizen.
Er zijn in Nederland ruim veertig algemeen psychiatrische ziekenhuizen (APZ) en
ongeveer twintig categorale psychiatrische ziekenhuizen. De laatste richten zich
op speciale patiëntencategorieën, zoals de kinder- en jeugdpsychiatrische
instellingen, psychotherapeutische klinieken en klinieken voor mensen met
verslavingsproblemen. Verder zijn er nog forensische inrichtingen voor de
behandeling van mensen die onder toezicht van de regering zijn gesteld (TBS).
17.3 Kwaliteit en kosten van zorg
Sinds een groot aantal jaren is het beleid van de overheid gericht op een
toename van de kwaliteit van de zorg bij een toenemende vraag naar die zorg.
Dit wil men bereiken door de monopoliepositie van de traditionele aanbieders
, binnen de (geestelijke) gezondheidszorg te doorbreken en andere partijen op de
markt toe te laten en door macht te geven aan patiëntenverenigingen en
verzekeraars.
Van aanbodgericht naar vraaggerichte zorg
Sinds het midden van de jaren tachtig is herhaaldelijk vastgesteld dat een
belangrijk probleem in de (geestelijke) gezondheidszorg ligt in het feit dat deze
aanbodgericht en te weinig vraaggericht is.
Patiëntenlogistiek
Tegelijk met de omwenteling naar een vraaggerichte organisatie heeft de
ontwikkeling van de patiëntenlogistiek aandacht gekregen. Een betere
afstemming van de zorg in relatie tot de vraag van de hulpvrager is voor veel
organisaties de aanleiding geweest om te fuseren.
17.4 Waarden die ertoe doen
Vanuit de buitenwereld wordt de GGZ normerend tegemoet getreden:
organisaties en hulpverleners worden geacht te voldoen aan beroepsnormen,
wettelijke normen en door de overheid vastgestelde normen.
17.5 Relatie tussen hulpvrager en hulpverlener
De laatste jaren is in de (geestelijke) gezondheidszorg veel veranderd in de
relatie tussen hulpvragers en aanbieders. De cliëntenraden en de regionale
patiëntenorganisaties hebben een belangrijke stem gekregen op beleidsniveau
en binnen de individuele behandelrelaties is het recht op goede informatie en
zeggenschap vastgelegd. De autonomie van patiënten wordt ondersteund door
diverse wetten: Wet op Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO), Wet
Medezeggenschap Cliënten Zorginstellingen (WMCZ), Wet Klachtenrecht Cliënten
Zorgsector (WKCZ) en Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO).
17.6 Doelgroepen
Traditioneel wordt de zorg voor mensen ingedeeld aan de hand van bepaalde
categorieën (bijvoorbeeld verslaving en forensische psychiatrie) enerzijds en aan
de hand van leeftijd anderzijds.
Jarenlang werd er strikt onderscheid gemaakt tussen jongeren (tot 21 jaar),
volwassenen ( tot 65 jaar) en ouderen.
Intussen tekenen zich in snel tempo nieuwe doelgroepen af. De maatschappelijke
context waarbinnen de problemen zich voordoen, wordt namelijk steeds
complexer en daarmee samenhangend ook de problematiek. Steeds meer
verschillende factoren hebben invloed op het ontstaan ervan. Het gevolg hiervan
is dat er een steeds complexere zorgvraag en dus andere doelgroepen ontstaan
en zullen blijven ontstaan.
17.7 Vormen van zorg
17.7.1 Zorgprogramma’s
Een zorgprogramma is een samenhangend behandelaanbod dat is opgebouwd uit
modules en wordt ontworpen aan de hand van de behandelrichtlijnen, de daaruit
blijkende evidentie van de bruikbaarheid van bepaalde interventies en
behandelingen op basis van mening van gebruikers van de zorg en experts.
Een zorgprogramma is op te vatten als een set afspraken over de behandelingen
aan een welomschreven groep patiënten. Zorgprogramma’s hebben als doel
meer samenhang te creëren uitgaande van de vraag van de patiënt. Verder
kunnen zij bijdragen aan de versterking van de positie en de autonomie van de
patiënt en dus aan het proces van vermaatschappelijking. Behalve het
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Plexus. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
