MBG: methodische beschrijving gezondheidsprobleem
MS (Multiple sclerose)
Normale bouw en Functie neuron: doorsturen van impulsen.
functie van het aangedane Er zijn veel verschillende typen neuronen maar ze hebben
orgaan, lichaamsdeel of stelsel wel allemaal gemeenschappelijke kenmerken: bevatten een
groot cellichaam, celkern, celorganellen (uitgebreid ER en
veel golgicomplexen). Ook hebben ze minimaal 2
zenuwvezels:
Axonen: vervoeren impulsen van het cellichaam af.
Ieder neuron heeft één axon. Ze zijn vaak lang met
weinig vertakkingen.
Dendrieten: vervoeren impulsen naar het cellichaam
toe (die ze ontvingen van andere neuronen). Zijn
vaak vrij kort. Een neuron kan veel dendrieten
hebben die sterk vertakt zijn.
Om axonen heen zit een myelineschede (zenuwmergschede):
deze is regelmatig onderbroken (insnoering van Ranvier). Het
is een isolerende laag die verhindert dat impulsen
‘weglekken’.
De myelineschede ontstaat doordat uitlopers van
oligodendrocyten (een type gliacel, dat is een vorm van
neuroglia: neuroglia is verzorgings- en steunweefsel voor de
neuronen) om de axonen heen wikkelen.
Soorten neuronen:
Sensibele neuronen: vervoeren impulsen van perifeer
naar centraal. Ze hebben maar één (lange) dendriet.
Schakelneuronen: brengen impulsen over van de ene
naar de andere zenuwcel.
Motorische neuronen: vervoeren impulsen van
centraal naar periferie (spieren/klieren).
(Grégoire, 2014)
Oorzaak van de ziekte (aard van oorzaak?) De myeline schede wordt aangetast door een
ontstekingsreactie. Waardoor deze ontsteking ontstaat is
onduidelijk.
Aanname oorzaak ontstekingsreactie: auto-immuunfactoren
maken antilichamen tegen (onderdelen van) de
myelineschede.
(Gelmers, 2020).
Oogverschijnselen
Omschrijving van symptomen en - Neuritis optica paar dagen van te voren vaak
verschijnselen van de ziekte, stoornis of pijnlijker gevoel in het oog. Hierna treed ernstige
handicap eenzijdige gezichtsverlies op (scotoom). Na een
aantal weken kan het gezichtsveld zich weer
(deels) herstellen.
- Dubbelzien door uitval van de 4e hersenzenuw.
Overmatige vermoeidheid (geen duidelijke oorzaak)
kan al maanden vooraf afspelen.
Sensibele verschijnselen: zijn vaak vluchtig en gaan
, snel weer over. Kenmerkend zijn paresthesieën in
armen/benen of langs de rug bij het buigen van het
hoofd (symptoom van Lehrmitte).
Dysartrie: woorden worden langzaam en monotoon
uitgesproken en slecht gearticuleerd (meestal in het
chronische stadium van de ziekte).
Intentietremor van de arm: bij bepaalde doelgerichte
bewegingen ontstaat een grove, ritmische tremor.
Ataxie: moeite met coördinatie van bewegingen.
Blaasstoornissen:
- In veel gevallen hebben patiënten urge-
incontinentie.
- Niet goed kunnen plassen door een verzwakte
blaasspier.
- Urineretentie als gevolg van overmatige functie
van de sluitspier, waardoor de patiënt niet goed
kan uitplassen en de plas moeilijk opgang komt.
Krachtsvermindering in armen en benen. In een
verder gevormd stadium kan dit gepaard gaan met
stijfheid in de vorm van spasticiteit.
Cognitieve klachten
(Gelmers, 2020).
Verklaring van de Afhankelijk van welke zenuwvezel(s) de myelineschede
verschijnselen van wordt aangetast, ontstaan er klachten.
de ziekte, stoornis of Aan het begin van de ziekte kan nog enig herstel optreden
handicap van de myelineschede (remyelinisatie). Hierdoor kunnen
symptomen weer verminderen.
Welke onderzoeken zijn Geen bepaald symptoom/specifieke test die wijst op MS
nodig om te komen tot waaraan de diagnose gesteld kan worden.
de diagnose Basisprincipe van stellen van diagnose: er zijn symptomen
die verwijzen naar afwijkingen in het zenuwstelsel die wijzen
op een spreiding in tijd en plaats.
Spreiding in plaats: er moeten twee onafhankelijk
van elkaar bestaande afwijkingen in het
zenuwweefsel bestaan.
Spreiding in tijd: van die afwijkingen moeten
minstens twee perioden van verschijnselen zijn
voortgekomen die langer dan 24 uur duren (met
tussentijd van minimaal één maand).
Diagnostische middelen:
Liquoronderzoek: hiermee wordt een afwijking in het
CZS vastgesteld.
MRI-scan.
McDonald-criteria: deze criteria beschrijven welke
afwijkingen er op een MRI en in het liquor aanwezig moeten
zijn om tot de diagnose MS te komen. Met die criteria wordt
de diagnose gesteld als zeker, waarschijnlijk of mogelijk.
Voor de primair-progressieve vorm gelden de McDonald
criteria niet als er een jaar achteruitgang is met bij MS
passende MRI afwijkingen/specifieke afwijkingen in het
MS (Multiple sclerose)
Normale bouw en Functie neuron: doorsturen van impulsen.
functie van het aangedane Er zijn veel verschillende typen neuronen maar ze hebben
orgaan, lichaamsdeel of stelsel wel allemaal gemeenschappelijke kenmerken: bevatten een
groot cellichaam, celkern, celorganellen (uitgebreid ER en
veel golgicomplexen). Ook hebben ze minimaal 2
zenuwvezels:
Axonen: vervoeren impulsen van het cellichaam af.
Ieder neuron heeft één axon. Ze zijn vaak lang met
weinig vertakkingen.
Dendrieten: vervoeren impulsen naar het cellichaam
toe (die ze ontvingen van andere neuronen). Zijn
vaak vrij kort. Een neuron kan veel dendrieten
hebben die sterk vertakt zijn.
Om axonen heen zit een myelineschede (zenuwmergschede):
deze is regelmatig onderbroken (insnoering van Ranvier). Het
is een isolerende laag die verhindert dat impulsen
‘weglekken’.
De myelineschede ontstaat doordat uitlopers van
oligodendrocyten (een type gliacel, dat is een vorm van
neuroglia: neuroglia is verzorgings- en steunweefsel voor de
neuronen) om de axonen heen wikkelen.
Soorten neuronen:
Sensibele neuronen: vervoeren impulsen van perifeer
naar centraal. Ze hebben maar één (lange) dendriet.
Schakelneuronen: brengen impulsen over van de ene
naar de andere zenuwcel.
Motorische neuronen: vervoeren impulsen van
centraal naar periferie (spieren/klieren).
(Grégoire, 2014)
Oorzaak van de ziekte (aard van oorzaak?) De myeline schede wordt aangetast door een
ontstekingsreactie. Waardoor deze ontsteking ontstaat is
onduidelijk.
Aanname oorzaak ontstekingsreactie: auto-immuunfactoren
maken antilichamen tegen (onderdelen van) de
myelineschede.
(Gelmers, 2020).
Oogverschijnselen
Omschrijving van symptomen en - Neuritis optica paar dagen van te voren vaak
verschijnselen van de ziekte, stoornis of pijnlijker gevoel in het oog. Hierna treed ernstige
handicap eenzijdige gezichtsverlies op (scotoom). Na een
aantal weken kan het gezichtsveld zich weer
(deels) herstellen.
- Dubbelzien door uitval van de 4e hersenzenuw.
Overmatige vermoeidheid (geen duidelijke oorzaak)
kan al maanden vooraf afspelen.
Sensibele verschijnselen: zijn vaak vluchtig en gaan
, snel weer over. Kenmerkend zijn paresthesieën in
armen/benen of langs de rug bij het buigen van het
hoofd (symptoom van Lehrmitte).
Dysartrie: woorden worden langzaam en monotoon
uitgesproken en slecht gearticuleerd (meestal in het
chronische stadium van de ziekte).
Intentietremor van de arm: bij bepaalde doelgerichte
bewegingen ontstaat een grove, ritmische tremor.
Ataxie: moeite met coördinatie van bewegingen.
Blaasstoornissen:
- In veel gevallen hebben patiënten urge-
incontinentie.
- Niet goed kunnen plassen door een verzwakte
blaasspier.
- Urineretentie als gevolg van overmatige functie
van de sluitspier, waardoor de patiënt niet goed
kan uitplassen en de plas moeilijk opgang komt.
Krachtsvermindering in armen en benen. In een
verder gevormd stadium kan dit gepaard gaan met
stijfheid in de vorm van spasticiteit.
Cognitieve klachten
(Gelmers, 2020).
Verklaring van de Afhankelijk van welke zenuwvezel(s) de myelineschede
verschijnselen van wordt aangetast, ontstaan er klachten.
de ziekte, stoornis of Aan het begin van de ziekte kan nog enig herstel optreden
handicap van de myelineschede (remyelinisatie). Hierdoor kunnen
symptomen weer verminderen.
Welke onderzoeken zijn Geen bepaald symptoom/specifieke test die wijst op MS
nodig om te komen tot waaraan de diagnose gesteld kan worden.
de diagnose Basisprincipe van stellen van diagnose: er zijn symptomen
die verwijzen naar afwijkingen in het zenuwstelsel die wijzen
op een spreiding in tijd en plaats.
Spreiding in plaats: er moeten twee onafhankelijk
van elkaar bestaande afwijkingen in het
zenuwweefsel bestaan.
Spreiding in tijd: van die afwijkingen moeten
minstens twee perioden van verschijnselen zijn
voortgekomen die langer dan 24 uur duren (met
tussentijd van minimaal één maand).
Diagnostische middelen:
Liquoronderzoek: hiermee wordt een afwijking in het
CZS vastgesteld.
MRI-scan.
McDonald-criteria: deze criteria beschrijven welke
afwijkingen er op een MRI en in het liquor aanwezig moeten
zijn om tot de diagnose MS te komen. Met die criteria wordt
de diagnose gesteld als zeker, waarschijnlijk of mogelijk.
Voor de primair-progressieve vorm gelden de McDonald
criteria niet als er een jaar achteruitgang is met bij MS
passende MRI afwijkingen/specifieke afwijkingen in het
