Samenvatting
Biologie: Waarnemen - Samenvatting
Samenvatting waarnemen.
[Meer zien]Voorbeeld 1 van de 7 pagina's
Voorbeeld 1 van de 7 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Gekoppeld boek
Titel boek:
Auteur(s):
- Uitgave:
- ISBN:
- Druk:
Voorbeeld van de inhoud
Hoofdstuk 14 - WaarnemenH14.1 – Zintuigcellen
Zintuigcellen zijn cellen die reageren op een specifieke prikkel: de adequate prikkel. Je hebt
zintuigcellen in je evenwichtszintuigen, ogen, oren, en meer. Je twee evenwichtszintuigen in je
lichaam zitten in het inwendige deel van je oor (BINAS 87D) en registreren welke bewegingen je
hoofd maakt. Allebei de evenwichtszintuigen bestaan uit een centraal deel (het vestibulum) en
drie kanalen (de halfcirkelvormige kanalen). Het vestibulum en de halfcirkelvormige kanalen zijn
gevuld met endolymfe, een type vloeistof.
In het vestibulum zitten 2 kleine lichaamsorgaantjes: de maculae (enkelvoud is ‘macula’). De
maculae geeft je informatie door over de stand van je hoofd, de zwaartekracht en de rechtlijnige
versnelling. In een macula zitten haarcellen (zintuigcellen) die ciliën (zintuigharen) eruit hebben
steken. Deze ciliën steken in een geleilaag met kalksteentjes (BINAS 87D). De ciliën buigen mee
als je je hoofd versneld/vertraagd, wat informatie is die de haarcellen doorgeven aan de hersenen.
Maculae reageren alleen op een verandering in snelheid: ze reageren dus niet als je met een
constante snelheid vooruit beweegt.
De informatie over de draaibewegingen van je hoofd komt uit de drie halfcirkelvormige kanalen
(BINAS 87D). Ze kunnen 3 draaibewegingen registreren: ja-knikken (‘bovenkanaal’), nou-ja
schudden (‘achterkanaal’) en nee schudden (‘zijkanaal’). Elk kanaal van de halfcirkelvormige
kanalen heeft een knobbel aan de basis met daarin haarcellen met lange ciliën. Die ciliën steken in
een zakje met een geleiachtige massa, de cupula. De cupula ‘’zweeft’’ dan weer rond in een
kolom met endolymfe. Aan het einde van een draaibeweging van je hoofd bewegen de capulae
mee, omdat ze ‘’zeven’’ in de endolymfe: hierdoor kunnen ze niet direct reageren. Omdat de
capulae bewegen, bewegen de ciliën die erin zitten ook mee: de haarcellen waaruit de ciliën
steken sturen vervolgens impulsen nar het evenwichtscentrum in de hersenstam (BINAS 88C) je
neemt waar dat je hoofd draait.
Zintuigcellen zijn receptorcellen: het is gevoelig voor prikkels en prikkelsterkte. De haarcellen
(zintuigcellen) in je cupulae en maculae zijn mechanoreceptoren: Ze zijn gevoelig voor een
mechanische prikkel: het buigen van de ciliën. Je hebt ook receptorcellen/receptoren in je huid
die reageren op temperatuursverandering: thermoreceptoren. Zintuigcellen in je tong en neus
reageren op bepaalde stoffen: chemoreceptoren. Zintuigcellen in je oog reageren op licht:
fotoreceptoren.
Receptorcellen hebben (net als neuronen) over het membraan een rustpotentiaal. Een adequate
prikkel leidt in de receptorcel tot een verandering van het membraanprotentiaal, doordat er
ionpoorten open/dicht gaan. Dit is voor elk type receptor anders:
● Bij mechanoreceptoren gebeurd dit door de vormverandering van het celmembraan.
● Bij thermoreceptoren gebeurd dit door een warmtegevoelig eiwit.
● Bij chemo- en fotoreceptoren bindt er een secundaire boodschapperstof aan
doelwitmoleculen op de ionpoorten, waardoor ze open/dicht gaan. Wanneer dan de
prikkeldrempel (ofwel de drempelwaarde) van het receptormembraan is bereikt, dan vindt
er een depolarisatie plaats: dit opent de Ca2+-poorten. Ca2+-ionen stromen vervolgens de
receptorcel innen, terwijl de receptorcel een exciterende neurotransmitter loost. de
impulsfrequentie die vervolgens ontstaat in het sensorische neuron is afhankelijk van de
hoeveelheid exciterende neurotransmitters dat vrijkomt: een sterkere prikkel leidt tot een
hogere impulsfrequentie.
● Bij pijnreceptoren, die geen zintuigcellen zijn maar celuiteinden die reageren op prikkels,
ligt de prikkeldrempel hoger dan die van zintuigcellen. Pijnreceptoren geven informatie via
het ruggenmerg door aan pijncentra in de grote hersenen.
7
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ValentijnVatSamen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 62890 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen