Deze samenvatting is gemaakt op basis van het MeMo geschiedenis bovenbouw vwo boek en bevat daarnaast informatie uit lessen op Thorbecke scholengemeenschap. Gebaseerd op Kenmerkende aspecten en historische contexten nodig voor het examen Geschiedenis
Geschiedenis samenvatting
Kenmerkende aspecten:
1: - De levenswijze van jagers-verzamelaars
- De landbouwrevolutie
- De eerste steden
2: - Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat
- De Grieks-Romeinse cultuur
- De groei van het Romeinse imperium en de daarmee gepaard gaande romanisering
- Confrontaties tussen de Romeinen en Germanen
- Het ontstaan van het joden- en christendom
3: - De kerstening van Europa
- Het ontstaan en de verspreiding van de islam
- Hofstelsel en horigheid
- Het feodalisme
4: - Herleving van de agrarisch-urbane samenleving
- De opkomst van de burgerij in zelfstandige steden
- De strijd tussen kerk en staat
- De kruistochten
- Het begin van staatsvorming en centralisatie
5: - Het begin van de Europese overzeese expansie
- De Renaissance: het begin van een nieuwe wetenschappelijke belangstelling
- De Renaissance: herleving van de klassieke Oudheid
- De Reformatie
- De Nederlandse Opstand
6: - Het absolutisme
- De Nederlandse Republiek: bijzonder in staatskundig, economisch en cultureel opzicht
- Handelskapitalisme en het begin van de wereldeconomie
- De wetenschappelijke revolutie
7: - De verlichting
- Het ancien régime en verlicht absolutisme
- Slavernij en abolitionisme
- De Democratische Revoluties
8: - De Industriële Revolutie
- De sociale kwestie
- Het modern imperialisme
- De opkomst van emancipatiebewegingen
- Voortschrijdende democratisering: uitbreiding kiesrecht
- De opkomst van politieke stromingen: liberalisme/nationalisme/socialisme/
confessionalisme/feminisme
9: - De opkomst van moderne propaganda- en communicatiemiddelen en massaorganisatie
- Totalitaire ideologieën: communisme/fascisme/nationaal-socialisme
- De Grote Depressie
- De Eerste- en Tweede Wereldoorlog
- De Holocaust
- De Duitse bezetting van Nederland
- Moderne totale oorlogvoering
- Opkomst nationalistisch verzet in de koloniën
10: - De Koude oorlog
- De dekolonisatie
- De Europese eenwording
- De jaren zestig: welvaart en de daarmee gepaard gaande sociaal-culturele veranderingen
- Pluriforme en multiculturele samenlevingen
,Prehistorie: tijd van de jagers en boeren
- x-3000 vC
- Jagers-verzamelaars en later agrarisch
Kenmerkende aspecten:
- De levenswijze van jagers-verzamelaars
- De landbouwrevolutie
- De eerste steden
$1 De agrarische revolutie
Van prehistorie naar historie
- Archeologie houdt zich bezig met prehistorie en maakt gebruik van ongeschreven bronnen
- Historie is een beschrijving vanaf ontstaan van het schrift en maakt gebruik van geschreven en
ongeschreven bronnen
- Methale: Hermeneutiek: de context is nodig om iets te begrijpen
Landbouwrevolutie
- Vond het eerst 11.000 jaar geleden plaats
- Synoniemen: Neolithische revolutie en Sedentaire revolutie
Kunstmatige selectie en domesticatie
- Kunstmatige selectie is het mechanisme waarmee bepaalde eigenschappen bewust worden
geselecteerd bij het fokken van dieren of verdeling van planten
- Domesticatie is het proces waarmee de mens zodanig de eigenschappen van dieren en planten
aanpassen zodat deze in dienst komen van de mens
Vrijstelling en specialisatie
- Landbouwrevolutie -> voedseloverschot -> vrijstelling, specialisatie, handel -> dorpen worden
steden met een groeiende hiërarchie -> schrift, beschaving
Landbouwrevolutie in NL
- Rond 5.000 voor Christus
- Rond 35.00 voor Christus: hunebedbouwers
- Rond 50 voor Christus: schrift, maar wel van Romeinen
$2 Het ontstaan van steden
Het ontstaan van het schrift
- Circa 5.000 vC in Mesopotamië
- Vruchtbaar gebied, ten tijde van de Sumeriërs (5.300-2.300 vC), ontwikkeling grote steden
- Handelaren gingen voorraden ed bijhouden
- Dit groeit uit tot het spijkerschrift
Sumerië, Babylon en Egypte
- Eerste echte beschavingen die een schrift kennen, religie, wetgeving, bestuur en stedenbouw
- Sumerië: Uitvinders van het wiel, wiskundigen, zevendaagse week
- Babylon: 1900-300 vC machtigste stad, wereldwonderen
- Egypte: vruchtbare Nijdal, natuurlijke bescherming vijanden, Farao’s regeerden 3.000 jaar
,Oudheid: tijd van de Grieken en Romeinen
- 3000 vC-500 nC
- Agrarisch-urbaan
Kenmerkende aspecten
- Wetenschap en politiek in de Griekse stadstaat
- De Grieks-Romeinse cultuur
- De groei van het Romeinse imperium en de daarmee gepaard gaande romanisering
- Confrontaties tussen de Romeinen en Germanen
- Het ontstaan van het joden- en christendom
$2.1 De Griekse democratie
- Veel verschillende Poleis
- Griekse Poleis: stad met in het midden op de heuvel een acropolis= midden van de stad
Cleisthenes en de democratie
- Adel was de baas en leefden op platteland
- Mensen in de stad waren ontevreden
- Cleisthenes greep de macht op een onwettige manier: Hij verdeelde Athene in 3 delen
- Deze 3 delen werden weer onderverdeeld in districten
- Elk gebied mocht iemand sturen naar volksvertegenwoordiging
- Boulé: Raad van 500: Dagelijks bestuur Athene, elke maand werden weer nieuwe leden gekozen
Het volk praat mee
- Atheense burgers die mogen meepraten komen samen op de Agora van de stad
- Later kwamen ze samen op de Pnyx (openluchttheater op een berg bij de stad)
- Burgers die mogen stemmen: geen slaaf, man, uit Athene komen
Het schervengericht
- Om te zorgen dat 1 persoon niet alle macht kreeg, machten Atheense burgers 1x per jaar iemand
uit de Polis wegstemmen door de naam van de persoon op een scherf te schrijven
De Olympische goden
- De grieken vereerden allemaal dezelfde goden. De verhalen over de goden noemen we mythen
- Oppergod was Zeus
- Hij had 2 broers: Poseidon en Hades
- Alle goden hadden specifieke taken
- Grieken gebruiken mythen en hun geloof in de goden om een verklaring te vinden voor
onbegrijpelijke verschijnselen
Advies van een god
- Om goden iets te vragen werden offers gebracht in een tempel
- Iemand die een boodschap van de goden doorgeeft heet een orakel. De bekendste was het orakel
van Delphi
De natuurfilosofen
- De oude Grieken probeerden de wereld te verklaren
- Begin van wetenschap
Socrates werd bekend om het doorvragen
2.2 Het Hellenisme
, Alexander de grote en de verspreiding van Griekse cultuur
Phillipus wordt koning van heel Griekenland in 338 vC
- Griekse stadsstaten verdeeld en voeren oorlog
- Veldtocht Alexander de Grote (334-323 vC)
Het succes van Alexander
- Alexander was een geniaal legeraanvoerder met modern leger
- Alexander speelde in op de lokale gebruiken en gevolgen
Hellenisme:
Versmelting van de Griekse cultuur met andere culturen. In het hele gebied ontstond een
hellenistische cultuur
Griekse beeldhouwkunst
- De Grieken keken hun beelden af van de Egyptenaren
- Grieken probeerden beweging aan te brengen in hun beelden
- De Grieken kenden 2 soorten toneelstukken: de Tragedie en de Komedie
$2.3 De Romeinse Republiek
Romeinse rijk: van republiek naar keizerrijk (509-24 vC)
- Koningstijd: 753 vC
- Republiek: 509 vC: macht is verdeeld over meerdere functies
- Bestuurders werden voor een jaar gekozen
- Consul is de belangrijkste functie
- De senaat (Rijke mannen) heeft de meeste macht
- Keizertijd: 24 vC: macht in handen van een keizer
- Consuls en de senaat bleven bestaan maar hadden weinig macht
Julius Caesar (100-44 vC) ;van republiek tot keizerrijk
- De senaat kreeg nieuwe tegenstanders door de moord op Caesar
- Na een nieuwe burgeroorlog komt de achterneef van Caesar, Octavianus, als overwinnaar uit de
strijd
- Hij noemde zichzelf ‘Augustus’: ‘de Verhevene’ en was officieel de 1 e keizer van het Romeinse Rijk
$2.4 Romeinse keizerrijk
Allemaal Romeinen
- Culturele verschillen blijven bestaan: taal, gebruiken, tradities
- Hoe proberen Romeinen hun rijk te verbinden: 1 maat, wegen, theater, wetten
- Romeinse burgerrecht: gelijke rechten arm en rijk, rechtbank met jury
Naar Grieks voorbeeld
- De Romeinen waren onder de indruk van de Griekse cultuur
- Welke elementen: architectuur, geneeskunde, kunst
- Griekse kunst werd geroofd en in Rome neergezet
- Veel Griekse wetenschappers gingen naar Rome toe
De Grieks-Romeinse cultuur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper melissaschmitz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
