Waarnemingsproces = ingewikkeld proces
Waarneming = zintuigelijke ervaring
komt niet tot stand op het niveau van de waarneming, maar op het niveau van de hersenen.
Deze verklaring is terug te zien bij het fenomeen ‘Synesthesie’
Synesthesie = zintuigelijke waarnemingen met elkaar mengen (bv. Klanken met kleuren mengen)
3.1 het waarnemingsproces in vogelvlucht
Waarnemen is niet enkel registreren, het is een eigen constructie/ beeld dat onze hersenen zelf
gecreëerd hebbenop basis van de informatie dat ze doorkrijgen van de zintuigen.
Om een duidelijk beeld te krijgen dat het organisme nodig heeft, worden er enkele bewerkingen
doorgevoerd die als doel hebben de vloed van gegevens om te vormen tot een overzichtelijk en
betekenisvol geheel.
Daarbij is het belangrijk om te weten dat niet alle prikkels geselecteerd worden, maar de meeste er
tussen uit gefilterd worden.
‘Waarnemingsproces’:
Prikkel > receptoren van de zintuigen > transductie* > waarneming creëren door de hersenen
*= Taak van de receptoren =proces prikkels op zintuigen gaan door naar de hersenen om betekenis
te krijgen tot een waarneming te komen.
= transductie
Verduidelijking tekening:
- Het beeld van de boom zal ondersteboven op je netvlies geprojecteerd worden.
- In het netvlies bevinden zich twee soorten receptoren = kegeltjes (hoge lichtintensiteit > dag,
gevoelig voor kleur) en staafjes (lage lichtintensiteit > donker presteren)
- concentratie van kegeltjes gele vlek = plaats waar je op focust als je ergens naar kijkt, rest wazig
≠ blinde vlek = plaats waar de gezichtszenuw zich door het netvlies boort om info naar de
hersenen te sturen.
Beeld wordt dus gecreëerd door de hersenen
Maar hoe dit precies gebeurt is nog niet helemaal duidelijk = verbindingsprobleem
Verbindingsprobleem: hoe de verschillende deelgebieden van de hersenen samenwerken.
, Definitie binnen de psychologie:
- waarneming = een activiteit waar het hele individu bij betrokken is
- verbinden van informatie uit verschillende zintuigen: deze worden onderling vergeleken en op
elkaar betrokken (bv. Gerecht proeven: tong maar ook met neus en ogen)
Naast eigenlijke verwerking van zintuigelijke informatie spelen ook andere processen een
belangrijke rol in de waarneming:
Motoriek: sommige prikkels actief opzoeken, anderen overslaan of negeren
Geheugen: persoon kunnen herkennen. Bv. Als de buurman
Fantasie en denken: soms dingen horen of zien die er helemaal niet zijn
Behoeften, interesses en emoties: bepalen mee de selectie uit de boel informatie.
> spelen mee in wat we waarnemen. Bv. Als je honger hebt zie je/ ruik je sneller een bakker
Verschil waarnemingen en gewaarwording:
Waarneming / percepten = resultaat van meer diepgaande verwerkingsprocessen > betekenisvolle
gehelen die we in de binnenkomende informatie ontdekken.
Actief: actieve verwerking voor nodig. (waar- nemen = actief)
Gewaarwording / sensaties = Bewustzijnsinhouden die het onmiddellijke resultaat zijn van een
prikkeling van de zintuigen. > Prikkels waar er van te voren geen verwerking aan te pas komt.
passief: overkomt je gewoon. Enkel betrekking op wat je registreert. (gewaar-worden = passief)
Drie psychologische activiteiten:
Waarnemen
1. Selecteren > selectie maken van prikkels, want we kunnen ze niet allemaal opnemen
minder* ( merendeel blijft onderweg hangen omdat we dat niet zullen gebruiken)
2. Structureren > een geheel maken van wat we waarnemen door informatie actief op elkaar te
betrekken. De gehelen zijn zo opgebouwd dat de kenmerken niet terug te vinden zijn in het
oorspronkelijke materiaal waarmee ze zijn opgebouwd.
Meer*: door de betekenis en structuur
3. Interpreteren > gehelen krijgen een betekenis mee > het zijn herkenbare dingen en situaties.
Deze drie processen lopen door elkaar en worden door elkaar beïnvloed
*Waarnemen is meer en minder dan de prikkels die op zintuigen inwerken (zie hierboven)
3.2 waarnemen is selecteren
Elk moment heeft veel prikkels, maar niet alle prikkels bereiken ons bewustzijn
-> slechts een deel wordt verwerkt tot bewustzijnsinhouden
-> een deel kunnen we niet waarnemen (zoals hoge en lage tonen)
-> een deel blijft steken
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper femkeaarts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.