Reflectieverslag
Toets 1.1.2 kijken als sociaal werker
Loïs
Koopman
Hogeschool
InHolland
Opleiding
Social Work
2 november
2020
Inleiding
De eerste periode van de opleiding Social Work zit er bijna op. Tijdens deze eerste
periode heb ik een aantal trainingen kijken als sociaal werker gehad, in deze
trainingen stond het observeren dan ook centraal. Door middel van deze trainingen
heb ik uiteindelijk een vrije observatie en een doelgerichte observatie moeten doen.
Aan de hand van de theorie die ik bij de trainingen heb meegekregen, maar ook de
theorie die bij de vakken psychologie en sociologie naar voren zijn gekomen ga ik in
dit reflectieverslag terugblikken hoe ik dit heb aangepakt.
De reden dat ik dit reflectieverslag schrijf is dus om terug te blikken op de manier hoe
ik het observeren heb aangepakt. Ik heb zoals eerder verteld een tijdje terug een
vrije observatie en een doelgerichte observatie moeten uitvoeren. De vrije observatie
was heel algemeen en daar had ik van tevoren nog geen plan gemaakt. In
vergelijking met de doelgerichte observatie die daarna volgde is dat heel anders,
,tijdens de doelgerichte observatie had ik namelijk van tevoren wel een plan met
verschillende observatievragen opgesteld. Doormiddel van de theorie en de
trainingen kijken als sociaal werker heb ik dus geleerd hoe ik deze observaties het
beste kon uit gaan voeren.
In het verdere verloop van mijn reflectieverslag zal ik het dus nog gaan hebben over
de manier hoe ik beide mijn observaties heb aangepakt en wat mijn kijken beïnvloed.
Ik ga het hebben over de zintuigen die ik tijdens de observaties hebt gebruikt. Ik ga
laten zien waar ik me bewust van ben geworden in het observeren en interpreteren
en wat de invloed van mijn referentiekader hierop was, aan de hand van een
ontwikkeling. Daarnaast zullen er in de bijlage nog mijn vrije observatieverslag, mijn
doelgerichte observatieverslag en mijn collage over mijn referentiekader zijn
toegevoegd.
Reflectie
Voordat ik met de opleiding Social Work begon had ik eigenlijk nooit stilgestaan bij
het belang van observeren. Natuurlijk had ik er wel eens van gehoord, maar dat het
daadwerkelijk zo belangrijk was had ik niet gedacht. Tijdens de eerste paar
trainingen kijken als sociaal werker werd het voor mij dan al vrij snel duidelijk dat
observeren een hele belangrijke vaardigheid is bij het beroep sociaal werker. Maar
waarom is het observeren eigenlijk zo relevant binnen het Sociaal Werk? Als sociaal
werker heb je een belangrijke invloed in het leven van cliënten. Door jou hulp, zorg je
ervoor dat mensen een beter en stabieler leven kunnen leiden. Op grond van de
observaties en interpretaties van een sociaal werker worden er vervolgens
bijpassende hulp en begeleiding voor de cliënt gezocht. (De Bil, 2014, p. 9) De
observaties en interpretaties van een sociaal werker hebben dus invloed op het leven
van bijvoorbeeld hun cliënten, daarom is het ten alle tijden belangrijk dat dit goed en
volgens bepaalde richtlijnen gebeurd. Verkeerde observaties kunnen het leven van
, cliënten op een negatieve manier veranderen, en dat is het gene wat je als sociaal
werker juist probeert tegen te gaan. Je probeert er als sociaal werker natuurlijk altijd
voor te zorgen dat cliënten beter in hun vel gaan zitten en dat de pijlers van het
model van Huber over positieve gezondheid, zoals zingeving, mentaal welbevinden
en kwaliteit van leven zich verbeteren. (Van Iersel & Van Wijngaarden de Bodt, 2018,
p. 27)
Niet iedereen observeert op dezelfde manier en dat heeft verschillende oorzaken.
Tijdens de trainingen hebben wij geleerd om te observeren op dezelfde manier dat
een professional met het beroep sociaal werker dat zou doen. Echter heeft niet
iedereen dezelfde referentiekader en ziet iedereen dingen op een andere manier,
ieder zijn referentiekader is uniek. Je eigen jeugd, je levenservaring, de normen en
waarden die je belangrijk vindt en het werk dat je doet zijn allemaal dingen die
invloed kunnen hebben op jouw eigen referentiekader en op de manier hoe jij tegen
de wereld aankijkt. We hebben dus niet allemaal dezelfde interesses en ervaring en
daarom interpreteren we dingen allemaal op een andere manier. Observeren gaat
ook gepaard met het waarnemen via de verschillende zintuigen. Elke observatie of
waarneming begint met een prikkel. Echter is de gevoeligheid voor een bepaalde
prikkel bij iedereen anders en daarom observeert niet iedereen op dezelfde manier
(De Bil, 2014, p. 24). Ik heb bijvoorbeeld een aantal jaar in een supermarkt gewerkt
en kijk daar daarom nu anders tegen aan. Als er bijvoorbeeld een lage rij bij de kassa
staat, zal ik daar eerder begrip voor hebben dan iemand die nog nooit in een
supermarkt heeft gewerkt, omdat ik er zelf ervaring mee heb en weet dat het af en
toe heel stressvol kan zijn om in een supermarkt te werken. Ik ben daarom ook wel
van mening dat (levens)ervaring best belangrijk is voor een sociaal werker. Hoe
meer (levens)ervaring iemand heeft opgedaan, hoe verder ontwikkeld iemand zijn
referentiekader kan zijn.
In de derde bijlage heb ik mijn collage over mijn referentiekader uitgelegd. In die
collage ben ik ingegaan op de invloed van mijn omgeving op mijn referentiekader. Uit
mijn collage is dan ook gebleken dat familie en vrienden veel invloed hebben gehad
op de manier hoe ik tegen dingen aan kijken, maar dat geld niet alleen voor mij. Ook
uit de presentaties die mensen uit mijn projectgroepje hebben gegeven is dat
gebleken. Als je van je ouders altijd een aantal normen en waarden hebt
meegekregen zoals bijvoorbeeld eerlijkheid en respect, zal je dat zelf ook eerder als
belangrijk ervaren, in tegenstelling tot iemand die die normen en waarden nooit heeft
meegekregen. Deze normen en waarden hebben dan vervolgens weer invloed op de
manier hoe jij tegen dingen aankijkt. Onder respect valt bijvoorbeeld
behulpzaamheid. Ik denk dat dat een goeie kwaliteit is voor een sociaal werker,
omdat je altijd een luisterend oor moet kunnen bieden aan je cliënten. Je moet je als
sociaal werker kunnen inleven in andere mensen en altijd het beste met ze voor
hebben, ook al heb je daar misschien zelf een andere mening over. Je moet je niet
laten leiden door je eigen vooroordelen, maar altijd eerst naar het verhaal en de
achtergrond van de mensen luisteren, voordat je een oordeel trekt. Ik ben van
mening dat een sociaal werker een open en actieve houding moet hebben en zich
ten alle tijden in andere mensen moet kunnen verplaatsen. Gelukkig weet ik van
mezelf dat ik over deze kwaliteit beschik, ik ben bijvoorbeeld voor vriendinnen altijd al
een luisterend oor geweest en vind het belangrijk hoe andere mensen zich voelen.
