Samenvatting Boek Praktisch Burgerlijk Procesrecht
Civiel recht week 1
Hoofdstuk 1 kennismaking
Hoofdstuk 1.2 Functies van burgerlijk recht
Drie verschillende functies van het burgerlijk procesrecht
1. Het handhaven en beïnvloeden van materiele burgerlijke rechten en plichten
2. Het voorkomen van een gerechtelijke procedure= voordelig
3. Het voorkomen van eigeninrichting
Het handhaven en beïnvloeden van materiele burgerlijke rechten en plichten
Het burgerlijk procesrecht verschaft en persoon bepaalde middelen om zijn burgerlijke rechten en plichten te
realiseren en te beïnvloeden.
Het voorkomen van een gerechtelijke procedure
De middelen die het burgerlijk procesrecht biedt, zoals het instellen van een vordering, kunnen een
preventieve werking hebben. Onder dreiging van een gerechtelijke procedure zijn burgers vaak bereid (alsnog)
vrijwillige verplichtingen na te komen.
Het voorkomen van eigeninrichting
Eigeninrichting houdt het in dat een persoon zelf en met eigen middelen zijn recht gaat halen Zonder hulp van
de overheid en Zonder dat hem daartoe en wettelijke bevoegdheid is gegeven. Doordat het burgerlijk
procesrecht middelen tot handhaving van de civiele rechtsorde ter beschikking stelt, wordt eigeninrichting (oog
om oog, tand om tand) Zoveel mogelijk voorkomen.
Hoofdstuk 1.3 bronnen van het burgerlijk procesrecht
Rechtsregels zijn terug te vinden in wetten, internationale verdragen en verordeningen, maar vloeien ook voort
uit jurisprudentie, gewoonte en algemene rechtsbeginselen.
Rechtsbron
De vindplaats van een bepaalde rechtsregel worden de rechtsbron genoemd. Als rechtsbronnen van het
burgerlijk procesrecht gelden met name de wet, verdragen en jurisprudentie.
Hoofdstuk 1.4 Algemene uitgangspunten
Wat is de functie van de algemene uitgangspunten?
Ze worden gevormd door algemene rechtsbeginselen en voorschriften voor procedures. Ze dienen als leidraad
voor de rechter, anderzijds dienen ze voor procespartijen als waarborg voor een eerlijk proces.
Te vinden in boek 1 titel 1 afdeling 3 RV. (Art. 19 tot en met 30 RV: algemene voorschriften voor procedures),
art. 6 EVRM (recht op eerlijk proces), alsmede in de grondwet (GW) en de wet algemene bepalingen.
,De negen algemene uitgangspunten van het burgerlijk procesrecht.
1. Recht op rechtspraak en rechtsbijstand: Iedereen moet toegang hebben tot de rechter en een
rechtsbijstandverlener. Er bestaat ook gesubsidieerde rechtsbijstand.
2. Onafhankelijke en onpartijdige rechter: Rechter is geen verantwoording verplicht aan de overheid
over collega-rechters. Bij twijfel kan een partij een verzoek tot wraking indienen. Een rechter kan ook
zelf ‘verschoning’ doen. Indien hij denkt niet onpartijdig te kunnen zijn. Rechter wordt voor het leven
benoemd.
3. Hoor en wederhoor (gelijksbeginsel): De partijen moeten in gelegenheid gesteld worden om hun
standpunten in een zaak naar voren te brengen. Schending levert een essentieel vormverzuim op. (?)
4. Behandeling en beslissing binnen redelijke termijn: de behandeling van en beslissing over de zaak
dienen binnen een redelijke termijn te geschieden. De rechter en partijen waken tegen onredelijke
vertraging van de procedure
5. Openbaarheid van zitting en uitspraak: Er kan hier een uitzondering op worden gemaakt in dien de
goede zeden, de openbare orde, de nationale veiligheid in een democratische samenleving, de
belangen van minderjarigen of de bescherming van het privéleven van procespartijen besloten
handelingen noodzakelijk maken. De uitspraak moet altijd in het openbaar worden gemaakt.
6. Motiveringsbeginsel: De rechter is verplicht zijn beslissing te motiveren
7. Geen rechtsweigering en volledige beslissing: De rechter moet altijd een beslissing geven aan een
geschil dat aan hem is voorgelegd. De eindbeslissing moet volledig zijn, deze moet alle geschilpunten
betreffen.
8. Beginsel van partijautonomie: De burgerlijke rechter oordeelt slechts over de dingen die partijen hem
voorleggen
9. Ambtshalve aanvulling van rechtsgronden: Wanneer een procespartij zijn vordering of verweer
baseert op een onjuiste grondslag, moet de rechter de procespartijen te hulp schieten door de juiste
rechtsgrond aan te vullen.
Ambtshalve= op eigen initiatief aanvullen.
Extra uit college week 1
Wat is burgerlijk procesrecht? = regels over de wijze van procesvoering binnen het privaatrecht
Naar welke rechter?
Wel of niet advocaat nodig?
Hoe verloopt de procedure?
Welke partij heeft bewijslast?
Hoofdstuk 2 Deelnemers aan het burgerlijk procesrecht
Hoofdstuk 2.1 Procespartijen
Natuurlijke personen en rechtspersonen
Aan een civiele procedure kunnen natuurlijke personen en rechtspersonen deelnemen rechtspersonen zijn
organisaties of bedrijven die juridisch ( voor het recht) als personen worden gezien en bepaalde rechten en
plichten hebben. Voorbeelden van rechtspersonen zijn gemeentes en provincies (zogenaamde
publiekrechtelijke rechtspersonen), alsmede naamloze of besloten vennootschappen (privaatrechtelijke
rechtspersonen).
De vennootschap onder firma (vof), de commanditaire vennootschap (cv) en de maatschap zeggen geen
natuurlijke personen of rechtspersonen. Wel zijn ze bevoegd om te procederen, op grond van art. 51 Rv. Een
dergelijke bevoegdheid bestaat als uitzondering ook voor de ondernemingsraad van een rechtspersoon:
hoewel de ondernemingsraad niet gekwalificeerd kan worden als natuurlijke persoon of rechtspersoon,
verkrijgt deze procesbevoegdheid op grond van art. 26 van de Wet op de ondernemingsraden.
Vertegenwoordiging van de natuurlijke persoon
Wanneer natuurlijk persoon niet handelingsbekwaam is (art. 3:32 BW), moet hij worden vertegenwoordigd
door een handelingsonbekwame persoon die optreedt al zijn wettelijke vertegenwoordiger
, Formele procespartij
De formele procespartij is degene die de beslissingen In de procedure neemt en op wiens naam de procedure
worden gevoerd
Materiële procespartij
De materiële procespartij is het rechtssubject van de rechtsbetrekking waarover het geschil bestaat, met
andere woorden: degene wiens inhoudelijk belang in de zaak aan de orde is. Het is de materiële procespartij
die uiteindelijk jegens de wederpartij gebonden en/of gerechtigd worden door de uitspraak van de rechter.
Vertegenwoordiging van de rechtspersoon
Rechtspersonen kunnen niet zelf procederen. Een rechtspersoon (een papieren constructie) kan zelf immers
geen feitelijke handelingen verrichten, zoals verschijnen in een terechtzitting. Een rechtspersoon moet zichzelf
daarom laten vertegenwoordigen door een natuurlijk persoon.
Hoofdstuk 2.2 Rechtsbijstandverleners
Voor het voeren van een gerechtelijke procedure is specialistische kennis vereist. Om die reden is het een
procespartij veelal aan te raden om zich in een procedure te laten bijstaan door een deskundige
rechtsbijstandverlener. De meest voorkomende rechtsbijstandverlener is de advocaat. In art. 18 GW is het
recht op rechtsbijstand vastgelegd.
Advocaat
Een aantal gevallen moet een procespartij op grond van de wet verplicht worden bijgestaan door een advocaat.
In procedures voor de kantonrechter geldt echter dat partijen in persoon, ofwel Zonder advocaat, mogen
verschijnen (art. 79 lid 1 Rv). Dit geldt ook voor de verweerder in een kortgedingprocedure (art. 255 lid 1 Rv).
Alle andere gerechtelijke procedures is procesvertegenwoordiging door een advocaat verplicht (art. 79 lid 2
Rv). Dat geldt ook voor de procedures in hoger beroep en cassatie.
Hoofdstuk 2.3 De gerechtsdeurwaarder
De gerechtsdeurwaarder is een door de Kroon (de Koning en zijn ministers) benoemd openbaar ambtenaar met
officiële ambtstaken. De taken, bevoegdheden en de rechtspositie van de grootste deurwaarder zijn geregeld In
de gerechtsdeurwaarderswet.
De officiële ambtstaken die de deurwaarder verricht, kunnen worden onderscheiden in 3 kerntaken:
1. Het uitbrengen van exploten;
2. Het leggen van conservatoir beslag;
3. Het ten uitvoer leggen van uitspraken van de rechter.
Het uitbrengen van exploten
En exploot is een schriftelijke aanzegging of mededeling van de ene partij aan de andere, die door een
gerechtsdeurwaarder wordt ondertekend en uitgebracht. Het ondertekenen en het uitbrengen door de
gerechtsdeurwaarder wordt het betekenen van het exploot genoemd. In art. 45 tot en met 66 Rv zijn de
vereiste voor exploten opgenomen, alsook aan wie de deurwaarder moet betekenen.
Het leggen van conservatoir beslag
Als er tussen partijen een geschil bestaat weer over geprocedeerd wordt of gaat worden, is er vaak behoefte
om het geld of de zaken waarover het geschil bestaat veilig te stellen, zodat na afloop van eventuele procedure
niet alsnog achter het net wordt gevist.
Het ten uitvoer leggen van uitspraken van de rechter
Wanneer een van de partijen zich niet houdt aan de uitspraak van de rechter, dan kan de gerechtsdeurwaarder
door het verrichten van bepaalde ambtshandelingen het nakomen van de uitspraak afdwingen.
Goederen in beslag nemen wanneer in veroordeelde weigert deze spullen af te geven.
Een woning ontruimen wanneer de veroordeelde weigert deze woning leeg op te leveren.
