Dit document bevat de volledige samenvatting van de hoofdstuk 6 (zintuigen) van het vak Histologie. Het bevat alles wat is gezien in de les en is dus 100% representatief van de lessen. Bevat alles wat je moet kennen voor het examen!
- Verzamelen info binnen/buiten lichaam warmte, koude, pijn, druk, tast, geur, smaak, licht, geluid, evenwicht
- Buiten: exteroceptieve receptoren (vb. geur, smaak, licht, geluid,…)
- Binnen: proprioceptoren (vb. positie van gewrichten, tonus van spieren, zuurstof- en CO2 concentraties in bloed,…)
Fysische of chemische prikkel van binnen of buiten het lichaam à zenuwimpuls
- Elektrisch signaal: frequentie en patroon is karakteristiek voor de waargenomen prikkel
- Afferente ZVs (receptieve veld)
- Signaal via sensorische neuronen naar CZS
- Snel adapterende receptoren: toestandsveranderingen; prikkel leidt tot snel afnemende
stroom van actiepotentiealen
- Traag adapterende receptoren: blijvende toestand (vb. zwaartekracht)
1.2. Receptoren
Somatische en viscerale receptoren
- Tast en druk: zie huid
- Warmte, koude en pijn: vrije zenuwuiteinden
- Proprioreceptoren: spierspelen, peeslichaampjes van Golgi: zie spier
Chemoreceptoren: reuk/smaak
Receptor voor licht: het oog
Receptor voor geluid en evenwicht: het gehoor- en evenwichtsorgaan
- (F): detectie en signalisatie van geur
- Epitheel bedekt dak neusholte en stuk neustussenschotten
- Overige delen neuslumen bedekt met respiratorisch epitheel
- = ‘gecilieerd’ pseudomeerlagig cilindrisch
Bevat 3 verschillende celtypen
1. Reukcellen (=olfactorische neuronen)
- Bipolaire neuronen die in het epitheel voorkomen!! (uitzonderlijk)
- Cellichaam in epitheel gelegen, kern meer basaal
- Sensorische cilia (zeer lang), hebben 9x2 + 2 microtubuli organisatie
- Ciliën bevatten moleculaire receptoren/ionenkanalen à binding moleculaire receptoren
- Enige neuronen rechtstreeks in contact met buitenwereld.
- Kunnen regenereren uit basale vervangcellencellen (vb na ontsteking)
à uitzonderlijk! Normaal regeneren neuronen nooit!
- Stoffen niet verwijderd van bindplaatsen à geen prikkel doorsturen = Reukmoeheid
- Oplossing? à klieren van Bowman: secreten kuisen sensorische structuren
1
,Histologie Zintuigen 1e Ba BMW
‘Dendrieten’
- vergroten receptoroppervlak => genereren actiepotentialen
- gespecialiseerde uitlopers: (structureel zelfde als cilia), maar niet beweeglijk
Axonen:
- via axon signaal naar 1e craniale zenuw gestuurd à zo naar reukkwab vd hersenen
- Begin vd 1e craniale zenuw zichbaar als bundel ZV: fila olfactoria
- Fila olfactoria bevindt zich in lamina propria onder het reukepitheel
Olfactorisch epitheel à axonen via fila olfactoria à tractus olfactorius à info nr bulbus olfactorius
2. Steuncellen (sustentacular cells):
- ondersteunen reukcellen, ermee verbonden via celjuncties
- cilindrisch, brede apex, smalle basis
- aan apicale opp: microvilli
- GER: enzymen die overtollige reukmoleculen kunnen verwijderen en inactiveren
à hierdoor sensorische signalen gestopt, gevoeligheid vh systeem behouden
- celcontacten
3. Basale vervangcellen:
- klein, rond tot kegelvormig (eigenlijk driehoekig van vorm)
- kunnen delen en differentiëren (vervangen reuk- en steuncellen)
Reukcellen (neurosensory olfactory cells):
- bipolaire neuronen !!
- kern meer basaal
- sensorische cilia (zeer lang) aan olfactorisch vesikel
- kunnen regenereren uit basale cellen (vb na ontsteking) !!
1.4. Chemoreceptoren: Smaak
1.4.1. Smaakknoppen
- Komen voor op tong, zachte gehemelte, epiglottis
- Welomlijnde lichtjes gekleurde gebieden in epitheel
- ‘banaanvormige’ sensorische smaakcellen ondersteund door steuncellen
- Smaakcel ligt rondom smaakporus à maakt contact met mondholte à registreren smaak
- Smaakcel kan neurotransmitter vrijstellen, en zo afferente ZV activeren (verschil reuk)
1.4.2. Tongpapillen (bevatten de smaakknopjes)
- Papillae circumvallatae
- Papillae fungiformis
- Klieren van Von Ebner
2
, Histologie Zintuigen 1e Ba BMW
2. Oog
Fucntie:
- Waarnemen van vorm, lichtsterkte, (bij mens: kleur)
2.1. Algemene structuur
3 concentrische lagen (tunicae); van buiten naar binnen (oriëntatie!):
1. Corneo-sclerale laag of tunica fibrosa (bevat veel collageen) of tunica externa
- cornea: voorste 1/6 (hoornvlies)
- sclera: achterste 5/6 (het wit vh oog) (geelachtige laag op figuur ppt)
2. Uvea of tunica vasculosa (bevat veel bloedvaten) of tunica media
- iris
- corpus ciliare (straallichaam: driehoekige verbreding vh choroidea)
- chor(i)oidea (lichtgroene laag op figuur ppt)
3. Retina (netvlies) (tunica interna)
- pars optica (paarse laag op figuur ppt)
- pars caeca (registreert geen licht) (deel op figuur dat corpus ciliare/iris bedekt)
- ora serrata (=overgang)
Papilla nervi optici (blinde vlek)
Fovea centralis (plaats waar het beste/scherpte beeld waargenomen wordt)
Macula lutea (gele vlek: geen staafjes)
2.2. Bloedvoorziening
Arteria opthalmica:
- a. centralis retinae à bevloeit retina
- ciliaire arteriën à bevloeit choroidea
2.3. Corneo-sclerale laag
2.3.1. Sclera (wit van onze ogen)
- (harde oogrok) = achterste 5/6 vd buitenste laag, niet doorzichtig (cfr. wit van de ogen)
- Uit dicht, onregelmatig collageen bindweefsel, cel- en vaatarm;
- Buitenste opp. = episclera deze is dmv losmazig complex van collagene vezels verbonden
met kapsel van Tenon (dicht coll. bw)
- Aanhechting externe (= extra-oculaire) oogspieren
- Binnenste laag van de sclera=lamina fusca sclerae
Fucntie:
- Waterdichte bescherming inhoud oogbol
- Instandhouding vorm oogbol
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper StudentBi0med. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
