Aantekeningen hoorcolleges IMW
Hoorcollege 1 – introductie
Sociologie is een wetenschap die zich richt op hoe mensen vormgeven aan hun leven.
Met vragen over hoe wij met elkaar samenleven, welke invloed we op elkaar hebben en hoe de
omgeving waarin we wonen ons mogelijkheden biedt en beperkingen geeft.
Sociologie richt zich op individuen en hun interacties (microdynamics) en hoe die beïnvloed worden
door de context waarin zij zich begeven. En de keuzevrijheid (agency) die individuen daarbinnen
gebruiken.
Let op: in de cursushandleiding staat welke literatuur gelezen moet worden per college
Voordat ‘sociologie’ als zodanig bestond, werd het denken over de samenleving vooral beschreven
door filosofen.
Het positivisme (= het centraal stellen van het waarneembare) van Comte.
- Regels van de natuurwetenschap toepassen (bepaalde regelmatigheden of wetten die begrip
geven)
- Uitgangspunt moet zijn datgene dat waarneembaar is (empirisme)
- Wetenschap is objectief (het is geen mythe, het is geen religie)
Interpretatieve benadering
- Het onderwerp van de sociale wetenschappen betreft de mens en haar gedrag, wat niet te
vangen is in wetten
- Een sociaal wetenschapper verhoudt zich anders tot zijn onderzoeksobject dan een
natuurwetenschapper
Is het idee van positivisme wel altijd goed te gebruiken in de sociaal wetenschappen?
Twee dominante (elkaar aanvullende) benaderingen:
1. Positivistisch: de werkelijkheid kunnen we waarnemen en meten met indicatoren. Met
statistiek kunnen we de relaties tussen kenmerken vaststellen.
2. Interpretatief: het verklaren van sociale fenomenen door het begrijpen van de alledaagse
gecontextualiseerde werkelijkheid.
Theorie – wat is het?
- Sociologische theorie is een verzameling van concepten en uitspraken over relaties
daartussen, waarmee de patronen en processen in de samenleving worden begrepen.
- Theorie om antwoord te geven op wetenschappelijke vragen over empirische sociale
fenomenen.
- Een theorie is in ontwikkeling, waarmee het een verzameling van kennis is.
Gebruik van theorie:
Vraag – theoretisch antwoord – onderzoek naar het theoretische antwoord – nieuwe vraag
Eventueel aanpassing van het theoretisch antwoord
Theorie stimuleert ons om nieuwe vragen te stellen en om een ander perspectief te nemen dan we
gewend zijn te doen.
, Hoorcollege 2 – Karl Marx
Hoofdstuk 1
Denkers voorafgaand aan Marx
- Hobbes: mensen zijn hebzuchtig en de een bezit meer dan de ander
- Locke: positiever mensbeeld; rationeel eigenbelang zal een positieve uitwerking hebben op
het individueel welzijn en op de samenleving als geheel.
- Economen als Smith ging het om de welvaart in een land. Volgens Smith nam bij vrije
markten de welvaart toe.
Marx legt de nadruk op ongelijkheid
- De welvaart neemt wellicht toe bij zo’n vrije markt (Smith), maar niet in gelijke mate voor
iedereen.
- Sterker nog: het daalt voor de arbeidersklasse
Marx en Engels en het historisch materialisme
De theorie: het historisch materialisme
- Veranderingen in de wijze waarop in het bestaan wordt voorzien, verklaren de loop van de
geschiedenis.
Groeiende ongelijkheid door het kapitalisme.
- Kapitaalbezitters (de bourgeoisie) bezitten de productiemodellen en hun doel is het maken
van winsten.
- De arbeidskrachten produceren goederen (en diensten) maar krijgen slecht betaald, omdat
de kapitaalbezitters winst willen maken.
- Zij vormen het proletariaat en worden uitgebuit -> Waardoor dus een alsmaar grotere
ongelijkheid ontstaat.
Wet van de kapitalistische accumulatie = de rijken worden rijker, de armen worden arme
Waarom betalen kapitaalbezitters zo weinig aan hun arbeidskrachten?
- Het systeem maakt dat ze uit zijn op zo hoog mogelijke winsten
- Daarvoor is het zaak de productiekosten zo laag mogelijk te houden
- Ze kunnen dwang uitoefenen door arbeidskrachten te vervangen dor arbeiders die zelfs
minder accepteren of vervangen worden door machines
Revolutie!
- Het ontstaan van een communistisch systeem (het communisme is een ideologie die ernaar
streeft om productiemiddelen en verbruiksgoederen tot gemeenschappelijk bezit te maken.
Het is een economisch systeem waarbij inkomens en goederen in gelijke mate onder de
bevolking is verdeeld)
Maaaar Marx is niet tegen werken! Wel tegen de manier waarop er in het kapitalistische systeem
vorm aan wordt gegeven.
Werk louter als gebruikerswaarde:
- Commodificatie van werk
- Kapitaalbezitters betalen lonen (ruil-waarde van arbeid) maar de gebruik-waarde is hoger.
Het verschil daartussen is de ‘surplus-waarde’ welke de winsten van de kapitaalbezitters
vormen.
Arbeidsdeling
Smith: essentieel voor welvaartsgroei
Marx: reduceert het individu tot gebruikerswaarde in het kapitalistische systeem.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper sophiefarkass. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,65. Je zit daarna nergens aan vast.