1
Samenvatting Overzicht van de
Psychologie (PSBA1-01)
Gazzaniga, M. (2018). Psychological Science (sixth edition). W. W. Norton,
Incorporated. ISBN: 9780393624045
, 2
Inhoudsopgave
1. The Science of Psychology………………………………………………… 3
3. Biologie en Gedrag…………………………………………………………. 10
4. Bewustzijn……………………………………………………………………… 19
5. Sensatie en Perceptie………………………………………………………. 27
6. Leren……………………………………………………………………………. 36
7. Geheugen…………………………………………………………………….. 44
8. Denken, taal en intelligentie………………………………………………. 51
9. Menselijke ontwikkeling…………………………………………………….. 58
10. Emotie en motivatie…………………………………………………………. 65
11. Gezondheid en welzijn……………………………………………………… 72
12. Sociale psychologie…………………………………………………………. 78
13. Persoonlijkheid………………………………………………………………… 85
14. Psychologische stoornissen…………………………………………………. 92
15. Behandeling van psychische stoornissen………………………………… 100
, 3
1. The Science of Psychology
Wat is de psychologische wetenschap?
• Definieer ‘psychologische wetenschap’
• Definieer ‘kritische denker’ en beschrijf wat het betekent om een kritische denker
te zijn
• Identificeer belangrijke vooroordelen in denken en leg uit waardoor deze
vooroordelen leiden tot foutief denken
1.1 Psychologische wetenschap is de studie van geest, brein en gedrag
Psychologische wetenschap: de studie, door middel van onderzoek, van geest,
hersenen en gedrag.
Geest: mentale activiteit. Voorbeelden van de geest zijn de waarneembare
ervaringen, geheugen, gedachten, gevoelens.
→ Mentale activiteit komt door biologische processen in de hersenen.
Hersenen: orgaan, die door biologische processen mentale activiteit stimuleert.
Gedrag: het geheel van observeerbare acties door de mens (of dier).
Tot kort geleden richten psychologen zich meer op gedrag dan op de mentale
processen, omdat ze weinig methoden hadden om de mentale activiteit te
onderzoeken.
1.2 De psychologische wetenschapen leert kritisch denken
Uitkomsten van psychologische onderzoeken zetten vaak aan tot provocerend
gedrag. Vaak zijn berichten in de media echter verdraaid of ronduit onjuist.
Vriendelijk scepticisme (amiable scepticism): een eigenschap van een goede
psycholoog, die openheid en behoedzaamheid combineert. Staat open voor
nieuwe dingen, maar kijkt goed naar de feiten.
→ De mogelijkheid om op deze manier te denken wordt kritisch denken genoemd.
Kritisch denken: systematisch bevragen van informatie en evalueren met behulp van
goed onderbouwd bewijs.
• Zoekt naar gaten in bewijs door logisch redeneren en te zoeken naar alternatieve
mogelijkheden
• Kijkt naar eventuele vooroordelen
• Vragen stellen en een openheid bevatten
→ Kan soms lastig zijn door vooroordelen.
1.3 Psychologische wetenschap helpt ons om bevooroordeeld en onnauwkeurig
denken te begrijpen
De meeste vooroordelen treden op omdat we onze intelligentie willen gebruiken.
We proberen constant dingen te begrijpen, patronen te vinden en verbanden te
leggen.
→ Dit gaat soms mis.
Thomas Gilovich legt in zijn boek uit waarom het belangrijk is om ons zorgen te
maken over fouten en vooroordelen in denken.
, 4
→ Valse overtuigingen kunnen leiden tot gevaarlijke acties, zoals het jagen op
bepaalde dieren omdat je overtuigt bent dat deze geneeskrachtige krachten bezit.
Veelvoorkomende vooroordelen:
• Bewijs negeren (bevestiging vooroordeel): mensen hechten vaak belang aan
bewijs dat hun overtuiging ondersteunt. Als ze dingen zien, die niet overeenkomt
met hun opvattingen, zoeken ze naar gebreken.
→ Wordt versterkt door selectieve steekproef van informatie. Men beperkt zich tot
bewijs dat zijn eigen opvattingen ondersteunt en neigen ertoe deze informatie
beter te onthouden.
• Verbanden zien die niet bestaan: in ons verlangen om voorspelbaarheid te
creëren, zien we verbanden die niet bestaan. Dit kan leiden tot bijgelovigheid
(bijv. rituelen voor een wedstrijd).
• Aanvaarden van verklaringen achteraf: achteraf geeft men allerlei verklaringen
voor een gebeurtenis, maar ze konden het niet voorspellen.
→ Hindsight bias: zodra we de uitkomst weten, interpreteren en herinterpreteren
we oud bewijs om de uitkomst te begrijpen.
→ Hebben de neiging om bewijs te verdraaien.
• Mentale shortcuts: Men volgt simpele regels (heuristics) om een beslissing te
maken. Zo gaat men vaker met de auto in plaats van het vliegtuig als er vaak
vliegtuigrampen in het nieuws komen.
1.4 Waarom zijn mensen onbewust van hun zwakte?
Mensen hebben de neiging om goed over zichzelf te denken. Ze denken vaak dat
ze beter dan gemiddeld zijn.
Fremdschämen: we voelen schaamte voor anderen, omdat zij niet door hebben dat
ze zich zouden moeten schamen voor zichzelf.
Dunning en Kruger ontdekten dat mensen onbewust zijn van hun zwaktes, omdat ze
deze niet kunnen beoordelen.
→ Als je geen goed resultaat kunt behalen, weet je niet wat een goed resultaat is.
Hierdoor worden zwaktes niet verholpen, omdat ze niet bewust zijn van de zwakte.
→ Men heeft hierbij hulp nodig
Wat zijn de wetenschappelijke grondslagen van de psychologie?
• Volg de ontwikkeling van de psychologie sinds de aanvang in 1879
• Definieer het nature/nurture debat en het geest/lijf probleem
• Identificeer de belangrijkste stromingen die de geschiedenis van de
experimentele psychologie hebben gekenmerkt.
1.5 Vele psychologische vraagstukken kennen een lange geschiedenis
Cultuur: de overtuigingen, waarden, regels en gewoonten die bestaan binnen een
groep mensen die een gemeenschappelijke taal en omgeving delen.
Nature-nurture debat: zijn psychologische kenmerken biologisch aangeboren of
verworven door middel van onderwijs, ervaring en cultuur?
→ Werd al door Aristoteles en Plato over nagedacht.
→ Nature en nurture even belangrijk.
