Samenvatting systeemfysiologie (fysiologie van de orgaanstelsels): gastro-intestinaal stelsel
28 keer bekeken 1 keer verkocht
Vak
Systeemfysiologie (1052FBDBMW)
Instelling
Universiteit Antwerpen (UA)
Samenvatting van het vak systeemfysiologie (huidige naam: fysiologie van de orgaanstelsels), onderdeel gastro-intestinaal stelsel. Gemaakt aan de hand van de slides. Score: 18/20
SYSTEEMFYSIOLOGIE
GI + ENDOCRIEN
Academiejaar 2018-2019
Bronnen:
Samenvatting gemaakt a.d.h.v. de lessen en PowerPoint’s van Prof. Dr. Dirk Snyders
Afbeeldingen afkomstig van de PowerPoint’s van Prof. Dr. Dirk Snyders & afkomstig uit Boron, W. &
Boulpaep E. L. (2017). Medical Physiology. Philadelphia: Elsevier
,Gastro-intestinaal stelsel
Functies van het GI systeem
Motiliteit
Secretie
Digestie
Absorptie
(Immunologisch)
Anatomie
Maagdarmstelsel= “ aaneensluiting van holle compartimenten welke gescheiden zijn door sfincters
o Sfincters: bovenste en onderste oesophageale sfincter, pyloris, ileocecale klep en anale sfincters
Belangrijke klieren: parotis, lever, galblaas, pancreas
Opbouw van de wand van maag-darm stelsel
o Epitheel, mucosa, circulaire en longitudinale gladde spieren
Motiliteit:
=contractie gladde spieren in GI stelsel
2 types:
Voortstuwende bewegingen (peristalsis)
o Men krijgt downstream een receptieve relaxatie van de
spierwand en upstream een contractie van de
spierwand gevolg: voedselbolus wordt door deze
gecombineerde relaxatie en contractie naar caudaal
gestuurd
Mengbewegingen (churning, segmentation)
o Verschillende contracties en relaxaties ter plekke, de
voedselbolus beweegt op en af kan verder gemengd
worden met de secreten
Bewegingsrichting in maagdarmstelsel: van mond naar anus/ craniocaudaal, er is wel een uitzondering namelijk braken
Secretie
Er zijn verschillende klieren die materiaal secreteren naar het lumen toe digestiemogelijk maken
Secreties bevatten: water, elektrolyten, enzymatische componenten en meestal speciaal eiwit ( Mucines: zie verder)
Digestie
Wat zit er in voeding: biopolymeren, glycogenen, polysacchariden en polypeptiden
o Allemaal grote moleculen moeten eerst afgebroken worden in kleinere absorbeerbare moleculen
Carbohydraten (vnl polysacchariden) di/trisacchariden monosacchariden glycose/galactose/fructose
2 stappen proces
o (voor zowel polysacchariden als voor polypeptiden)
o Eerst in lumen gefragmenteerd in kleinere oligosachariden en oligopeptiden
o In een tweede fase: dmv brush border enzymen in resorbeerbare units afgebroken worden
Absorptie
Grootste deel in dunnedarm (vooral in eerste gedeelte, dus duodenum en jejenum)
Speciaal circulatiesysteem: arterieel bevloeid uit aorta transport via V. porta lever bloedbaan
o Arterieel: arteria mesenterica
o Veneus: via de vena porta lever (en pas nadien gaat het materiaal naar de bloedbaan van de systemische
circulatie)
o Alles wat in de dunne darm opgenomen wordt passeert eerst de lever voordat het de rest van het organisme
bereikt
Dit heeft gevolgen voor vb insulinesecretie in de pancreas ( afvoer van pancreas gaat ook via vena
porta lever dan vena cava
1
,Regulatie/ secretie: algemene mechanismen
Motiliteit en secreties worden gereguleerd op verschillende niveaus
ENS: enterisch zenuwstelsel
o Systeem van 2 plexussen:
myenterische plexus: gaat vooral motoriek beïnvloeden
submucosale plexus: vooral secreties beïnvloeden
Zijn sets van neuronen die onderling met elkaar
verbonden zijn, sensorische input krijgen en
effectors hebben
Zorgen voor: activiteit endocriene cellen en secretoire cellen, en lokale coördinatie van de
spierlagen die peristaltiek en mengbeweging bewerkstelligen
Er is ook para en ortho sympatische beïnvloeding van het systeem
o Parasympatisch: gaat zowel secreties als motiliteit stimuleren
Nervus vagus
o (denk bijvoorbeeld ook aan de Hond van Pavlov)
Glandulae motiliteit
Slikbeweging
Slikcentrum zit in medulla oblongata (hier ook controle braakreflex)
Kan vrijwillig maar gebeurt meestal autonoom
3 fasen
o Orale fase (“vrijwillige gedeelte”): voedselbolus wordt afgesplitst en komt in farynx terecht
Lokt hier stretch van farynx uit stretch wordt gedetecteerd gaat slikreflex initiëren
o Faryngeale fase
Uitgangen die niet gebruikt worden moeten afgesloten worden
Zacht gehemelte sluit uitgang van neus af
Epiglottis sluit uitgang naar trachea af
Bovenste oesofageale sfincter (in rust gesloten) gaat op dit ogenblik open
o Oesofageale fase
Peristaltische golf die doorheen slokdarm loopt en voedselbolus voortstuwt
Primaire peristaltische golf: voedselbolus van bovenste naar onderste oesofageale sfincter krijgen
Indien men niet voldoende gekauwd heeft voedselbolus vast zit
Lokale stretch van slokdarm zal een secundaire peristaltische golf creëren tweede
contractiegolf ontstaat
Onderste oesofageale sfincter is normaal gesloten wnr slikbeweging start gaat er hier al vorm van
receptieve relaxatie zijn
Peristaltische golf die van bovenaf komt gaat ervoor zorgen dat onderste oesofageale
sfincter sluit op moment voedselbolus gepasseerd is
Mond:
kauwen (vrijwillig, maar grotendeels onbewust reflexmatig)
Mixing met speeksel (mucus + amylase +water)
o Voedsel wordt glibberiger kan makkelijke naar oesofagus toe
o Digestie/ vertering van koolhydraten door amylase
Mechanisch afbreken van voedsel
o In kleine stukjes eenvoudiger door te slikken
o Vergroting oppervlakte die blootgesteld aan secreties makkelijkere vertering
2
, Farynx
‘doorgeefluik’
(via de neus kan men ook in de farynx terechtkomen)
Van hieruit kan men naar trachea of naar oesofagus
Voedsel inslikken
o Doorgaan naar neus en trachea afsluiten
o Tijdens slikken moet men zien dat men geen ademhalingsbeweging doet
Coördinatie slikken/ ademhaling
Passieve pathway
Zie figuur
Oesofagus
Bovenste oesofageale sfincter (sluit langs kant van farynx af)
Onderste oesofageale sfincter (sluit langs kant van de maag af)
o Zorgt ervoor dat zure inhoud niet in maag terechtkomt
o Als dit wel gebeurt lokale irritatie en inflammatie
o Structuur van diafragmaspier rond de oesofagus helpt mee de reflux te beletten
Transport voedselbolus via peristaltische actie
Maag
Maag: (fundus), corpus, antrum en pylorus
o Maaginhoud in rust: 50 ml (= ongeveer gelijk aan volume borrelglaasje)
Maar kan uitzetten tot ongeveer 1.5 liter, zonder dat de druk toeneemt
Receptieve relaxatie
o Er zijn verschillende mengbewegingen met maagvocht (begin vertering)
o Gecontroleerde lediging van de maag via de pylorus naar het duodenum
o Reservoir functie van de maag:
Van belang: duodenum gaat rest van digestie en absorptie starten
Duodenum heeft maar gelimiteerde capaciteit materiaal blijft in maag -, maar langzaam kleine porties
naar duodenum
o Motiliteit van de maag:
Gladde spiercellaag in maag fungeert als elektrische syncytium
Gladde spiercellen zijn met elkaar geconnecteerd via gap junctions
Bovenaan corpus is er pacemaker zone: hier ontstaat depolarisatiegolf van gladde spiercellen die
zich verspreid over rest van maagwand
o Depolarisaties (slow waves)
Tijdens de actiepotentiaal meer krachtige contractie
Contracties van belang voor:
o Elimineren van materiaal over de pylorus naar duodenum
o Fenomeen van retropulsatie (ondersteunt de mengbeweging)
Antrum (laatste deel maag):
o Voedselbolus komt terecht in antrum
o Veel sterkere contracties zodat stuk in antrum afgesloten wordt
o Contracties nemen verder toe er wordt zeer hoge druk
opgebouwd
o Als zone op bepaald ogenblik relaxeert materiaal wordt ‘terug
gespoten’ in rest van lumen mengbeweging wordt versterkt
o = fenomeen van retropulsie
Enkel zeer kleine stukjes kunnen doorheen de pylorus passeren
Hoe vlot of hoe traag materiaal wordt opgenomen
o Glucose (suikerwater) niet veel digestie nodig kan maag snel verlaten
o Materiaal dat gemengde/ verschillende voedselcomponenten bevat digestie gaat trager/ ong 4 uur)
o Knikker inslikken: knikker is groter dan 2 mm, kan pylorus niet passeren. Zal er echter wel uitkomen maar pas later
wanneer dat in de interdigistieve fase een migrerend myoelektrisch complex gestart wordt situatie waarbij pylorus
verder open gaat zodanig dat materiaal dat in maag aanwezig is ontruimd kan worden
Regulatie maaglediging
o Als zuur in duodenum aankomt S-cellen worden gestimuleerd om secretine vrij te stellen
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper biomed2017. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
