Samenvatten bestuur en rechten periode 1 (h1 t/m 7)
H1 de bestuurlijke kaart van Nederland
Nederland is een rechtstaat: staat waarin het overheidshandelen is onderworpen aan de
regels van het recht.
- Bevoegdheden vastgelegd in wetten (legaliteitsbeginsel)
- Trias politica
- Grond rechten (art. 1 t/m 18 GW)
- Vrije en geheime verkiezingen
- Media
Gedecentraliseerde eenheidsstaat: staatsorganisatie met verschillende bestuurslagen,
waarbij de relatie tussen de bestuurslagen berust op de samenhang van autonomie,
medebewind en toezicht
Autonomie: gemeente met zelfstandigheid om zelf het probleem op te lossen.
Medebewind: meewerken met wetten, regels (van hogere wet en regelgeven)
Toezicht: andere overheid houd toezicht dus bij provinciaal lokaal
H2 de Nederlandse staat
Staat kenmerken:
1. Specifiek/ afgegrensd grondgebied(territorium)
2. Er is een bevolking
3. Wettelijke ordening en bestuurlijke organisatie die kan handhaven (bestuursgezag)
4. Staat is erkend door andere staten
Staat der Nederlanden(Nederlandse overheid) is een rechtspersoon. Dit houd in dat de
staat, net als een individu, bevoegd is rechtshandelingen te verrichten.(koopovereenkomst)
Koninkrijk der Nederlanden= Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten
Regering van het koninkrijk = koning en de Raad van Ministers
Nederlands is een constitutionele monarchie: een staat waarin het koningschap verankerd
is in een constitutie, het geheel van elementaire geschreven en ongeschreven regels met
betrekking tot organisatie van een staat. Dit is vastgelegd in een grondwet.
Koninklijke familie= familie Van Oranje- Nassau
Koninklijk Huis leden van de koninklijke familie voor wie ministeriële verantwoordelijkheid
bestaat. (ligt bij de minister- president)
,2.1 Parlementair stelsel
Kern van ons parlementaire stelsel is de Tweede Kamer (wordt gekozen door de bevolking)
Parlementaire stelsel uit twee principes:
1. De koning is onschendbaar en de ministers zijn verantwoordelijk, de regel van de
ministeriële verantwoordelijkheid.
2. Een kabinet moet het vertrouwen van een meerderheid in de Tweede Kamer hebben.
Vertrouwensregel: ministers worden geacht af te treden zodra zij het vertrouwen van de
volksvertegenwoordiging verloren hebben.
Parlement = eerste en tweede kamer
2.2 Rechtsstaat
Nederlandse Staat is onderworpen aan de regels van het recht.
Kenmerken rechtsstaat:
- Al het overheidshandelen dient te zijn gebaseerd op bevoegdheden die zijn
vastgelegd in de wet
- Er dient een machtenscheiding te zijn (trias politica)= onafhankelijk
o Wetgevende macht legislatieve, regering en Nederlandse Staten-Generaal
o Uitvoerende macht executieve
o Rechtsprekende macht de jurisdictieve
- Vrije en geheime verkiezingen
- Bestaan van grondrechten
- Bestaan van vrije en onafhankelijke media (persvrijheid)
2.3 een gedecentraliseerde eenheidsstaat
Decentralisatie heeft betrekking op de overdracht van taken en bevoegdheden aan lagere
rechtsgemeenschappen of bestuurslagen.
Een eenheidsstaat wijst daarentegen op samenhang en coördinatie die centraal, van
bovenaf, worden opgelegd. Dat veronderstelt eenvormigheid van wet- en regelgeving.
Uitdrukking in de begrippen mede autonomie, medebewind en toezicht.
Autonomie: eigen bevoegdheid van provincie en gemeente
Medebewind: inhoud regels is vrij, maar gemeenten en provincies moeten wel reking houden
met regels van hogere orde
Toezicht: principe van de eenheid ,
Autonomie en medebewind bepalen de decentralisatie in onze eenheidsstaat
Het principe van de eenheid is uitgewerkt toezicht
, APV (algemene plaatselijke verordening): hierin kan een gemeenteraad regelingen treffen
die zijn toegespitst op de lokale omstandigheden
Door de indeling in de bestuurslagen bestaan er op 3 niveaus vele ‘overheden. Deze zijn
afhankelijk van elkaar en moeten goed met elkaar samenwerken, om een groot aantal
redenen.
1. Samenwerking levert in de vorm van een duidelijke taakverdeling tussen de
bestuurslagen soms belangrijke voordelen op.
2. Samenwerking is gewenst omdat lagere bestuurslagen(bijv gemeenten) vaak beter
weten wat de problemen op lokaal niveau zijn en waaraan hun inwoners behoefte
hebben. Probleem: vind dat gemeente te weinig geld krijgt om probleem optelossen
3. Vele problemen waarmee overheden te maken hebben zich niet beperken tot hun
eigen grondgebied. Probleem: niet een over woonruimteverdeling
De bestuurlijke indeling van Nederland in Rijk, provincies en gemeenten is een territoriale
indeling. De drie bestuurslagen hebben een zogenoemde open huishouding: ze zijn vrij om
op verschillende terreinen initiatieven op hun eigen grondgebied uit te voeren.
Daarnaast zijn er bestuursorganen met een beperkt, in wetten vast gelegd takenpakket, dit
zijn de instituties van het functionele bestuur in Nederland (zoals waterschappen)
H3 de politiek- bestuurlijke instituties
Het Nederlandse politiek- bestuurlijke stelsel kan worden gekarakteriseerd als een
dualistisch parlementair stelsel: dat de Staten-Generaal zich in principe onafhankelijk kan
opstellen ten opzichte van de regering en dat ministers geen lid zijn van de Staten-Generaal.
3.1 Regering
Koning en ministers vormen samen de regering(Kroon)
De functie van de koning was voor de grondwet anders. Na de grondwet (1848) was er geen
strijd tussen de koning en de ministers maar tussen de regering en het parlement.
De Koning wel direct betrokken bij het regeringsbeleid: hij ontvangt de notulen van de
ministerraadsvergaderingen en heeft wekelijks een gesprek met de minister-president.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittjongeneel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
