Dit document is een samenvatting van het tweede boek van de complete set 'handboek gedrag op school'. In dit document zijn de hoofdstukken 13 en 15 samengevat. Het is een erg overzichtelijk document en je kunt het gebruiken voor de kennisbasistoets 'passend onderwijs'.
Hoofdstuk 13 Trauma en ACE’s (nadelige ervaring die hersenontwikkeling van jonge kind in de weg zit)
Paragraaf 1: Kenmerken
ACE’s en gedrag
Het gedrag dat vaak ‘probleemgedrag’ wordt genoemd, kan ontstaan doordat kinderen ervaringen opdoen die
we ‘ingrijpende gebeurtenissen in je jeugd’ noemen, oftewel ACE’s (adverse childhood experiences). Denk aan
overlijden ouder, brand, ernstig ongeluk.
Kindermishandeling
Er zijn verschillende vormen van kindermishandeling:
Fysieke mishandeling Elke vorm van lichamelijk geweld tegen een kind, schoppen, slaan, bijten, vastbinden
of het anderszins toebrengen van letsel.
Fysieke verwaarlozing De ouders of verzorgers komen structureel onvoldoende tegemoet aan de
lichamelijke basisbehoeften van het kind.
Emotionele mishandeling Er is langdurig niemand ‘beschikbaar’ voor het kind. Het kind krijgt geen aandacht,
genegenheid of emotionele steun.
Emotionele verwaarlozing De houding en het gedrag van de ouders of verzorgers naar het kind toe is vijandig en
afwijzend.
Getuige zijn van huiselijk geweld Het kind ziet bijvoorbeeld beide ouders elkaar mishandelen.
Seksueel misbruik Seksuele aanrakingen of handelingen die een volwassene een kind opdringt.
Vechtscheiding Vechtscheiding kan ook veel schade bij het kind toebrengen.
Trauma
Er zijn een aantal vormen van trauma:
Enkelvoudig trauma Het kind loopt een trauma op door één gebeurtenis zoals een ernstig ongeluk of een
overleden ouder.
Meervoudig trauma Het kind heeft verschillende traumatische gebeurtenissen meegemaakt. Die hoeven niet met
elkaar te maken hebben.
Complex trauma of Het kind maakt langdurig gebeurtenissen mee die tot trauma lijden. Vaak zitten kinderen nog
vroegkinderlijk chronisch midden in deze ‘gebeurtenissen’ als ze op school komen.
trauma
Signaleren
Bij trauma en ACE’s: het is heel moeilijk om een trauma te kunnen ontdekken aan de hand van gedrag van een
kind. Dat is het werk van specialisten zoals een psychiater. Het is zeker geen werk voor leraren.
Bij kindermishandeling: het mag duidelijk zijn, kindermishandeling is niet eenvoudig. Als een kind onder de
blauwe plekken zit op plaatsen die vreemd zijn, kun je misschien iets vermoeden, maar veel signalen zijn voor
meer uitleg vatbaar.
Paragraaf 2: Prevalentie
Prevalentie van ACE’s
ACE’s komen vaker voor dan we over het algemeen dachten en denken. Uit onderzoek bleek dat bijna de helft
van de ondervraagden dergelijke ingrijpende gebeurtenissen had meegemaakt in hun jeugd.
Prevalentie van kindermishandeling
Uit onderzoek bleek dat in 2017 het totaal aantal kinderen die te maken hadden met kindermishandeling
tussen de 90.000 en 127.000 kinderen lag. Dat zijn 26 tot 37 kinderen van de 1000 in Nederland
Prevalentie van trauma
Uit onderzoek bleek dat ruim 44% van de ondervraagden een ACE had meegemaakt. Uit het onderzoek bleek
dat 44% van de kinderen rond de 11 en 12 jaar oud al te maken hebben gehad met een ACE.
Paragraaf 3: Comorbiditeit
Door het meemaken van schokkende gebeurtenissen of ingrijpende situaties kunnen ook andere psychische
aandoeningen ontstaan, waaronder angststoornissen, middelenmisbruik of persoonlijkheidsstoornissen etc. Dit
is maar liefst 65-80% het geval.
, Paragraaf 4: Wat zie je in de klas?
Wat zie je in de klas bij kinderen die ACE’s meemaken?
Als er problemen zijn, zie je dat het gedrag dat deze kinderen vertonen is terug te voeren tot drie patronen:
1. Bozig ‘lastig’ gedrag – zoals op een negatieve manier aandacht trekken.
2. Overdreven aanpassen aan de omgeving (pleasen) – alsof ze daarmee zeggen, ‘aan mij zal het niet
liggen’.
3. ‘Onzichtbaar’ worden – ze zoeken bewust afzondering en proberen niet op te vallen.
Er zijn nog een aantal signalen:
Psychosomatische klachten Slaapproblemen, hoofdpijn, buikpijn
Vermoeidheid Hierdoor kunnen ze zich niet goed concentreren en kunnen ongemotiveerd lijken
Schoolverzuim Het kind is minder vaak op school
Gevoelloos lijken Ze lopen met naar voren gebogen schouders en maken geen oogcontact meer
Weinig of geen contact na schooltijd Nooit vriendjes mee naar huis nemen of bij andere kinderen komen spelen
Minder sociaal vaardig zijn Dat komt doordat zij geen goed rolmodel hebben, maar ook omdat ze vaker
onveilig gehecht zijn
Wat zie je in de klas bij kinderen met een trauma?
Bij kinderen die getraumatiseerd zijn, ontstaan behalve problemen op het gebied van gedrag en relaties ook
problemen op leergebied: slechte concentratie en een slechter werkend geheugen, wat weer invloed heeft op
allerlei vakken.
Paragraaf 5: Wat kun je doen in de klas?
Bij ACE’s
Het kan goed zijn om de klas in te lichten over het trauma. Overleg hierover met het kind. Dan kun je meteen
praten over hoe de andere kinderen waarschijnlijk zullen reageren en of het kind dat fijn vindt.
Bij kindermishandeling
Maak kindermishandeling bespreekbaar: praat erover met je klas en met kinderen individueel. Praat over wat
‘normaal’ is.
Bij een vechtscheiding: je zult voor deze leerlingen een veilige haven zijn. Het kan zijn dat het kind iemand
nodig heeft om mee te praten.
Seksueel misbruik: bij vermoedens van seksueel misbruik geldt sinds 1999 een meldplicht (Wet bestrijding
seksueel misbruik en seksuele intimidatie in het onderwijs, ook wel meld- en aangifteplicht genoemd.)
Bij trauma
Kinderen die getraumatiseerd zijn hebben iemand nodig die er voor hen is. Let ook op triggers bij het kind. Zorg
voor het kind dat school school is. Houdt vast aan de gewone regels en routines. Dit geeft het kind namelijk
houvast en veiligheid. Je kunt de hoeveelheid en moeilijkheidsgraad soms aanpassen voor het kind, als het
even te veel wordt. Overleg goed met de ouders en school hoe iedereen ermee om zal gaan. Communicatie is
hier heel belangrijk!
Paragraaf 6: Valkuilen
Bij alle in dit hoofdstuk genoemde gebeurtenissen kan je het volgende overkomen:
Te lage verwachtingen hanteren: omdat het kind zielig is, stel je geen eisen meer aan hem. Dit werkt
echter averechts.
Je grenzen bijstellen: het kind mag gedrag vertonen dat buiten je normale grenzen gaat.
Wegsturen: soms is het niet te vermijden, maar laat het niet je eerste reactie zijn. Het kind heeft juist
iemand nodig die hem niet wegstuurt.
De machtsstrijd aangaan: als het kind iets moet doen, doet hij dat niet. Als jij nee zegt, zegt het kind
ja. Kortom, voor je het weet is er een machtsstrijd aan de gang die je niet kunt winnen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper shannonfeenstra. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
