Dit is een complete samenvatting van alle hoorcolleges van Filosofie voor Pedagogen, waarmee ik een 7,1 heb gehaald (in 1 keer). Niet alleen heb ik alle slides informatie in de samenvatting staan, maar ik heb ook heel veel extra (vertelde) belangrijke tentamen informatie erin staan (staan dus niet ...
Oorspronkelijk betekent filosofie liefde voor de wijsheid
Filosofie is niet meteen zweverig
Wat is filosofie?
v Plato/Aristoteles
Ø Filosofie is de radicalisering van de verwondering
o Verwondering à pas op de plaats à alles gaat maar door à even in stilstand denken
• Om na te denken wat is er precies aan de hand?
• Als vertrouwdheid/ vanzelfsprekendheid wegvalt, vindt verwondering plaats
¨ Als het afwijkt van “normaal”
Ø Bijvoorbeeld als iemand overlijdt en je opnieuw te verwonderen over hoe
het leven in elkaar zit
¨ Verschillende reacties hierop
Ø Relativisme
Ø Filosofie à methodisch en systematisch ordenen van ervaringen
§ Doordenken
o Filosofie niet onmiddellijk proberen te verklaren, maar beter/dieper te kijken naar hoe
alles in elkaar steekt
• Schouwen genoemd
v Kant
Ø Filosofie als kritische houding
Ø Belangrijkste filosoof van de verlichting
o Motto verlichting: durf te denken
• Denk zelf kritisch na, volg niet zomaar anderen, kom op voor je eigen opvattingen
Ø Maakt onderscheidt tussen verstand en rede
o Verstand à simpeler element denkvermogen
• Vat wat in de zintuigen is gegeven
• Verstand als middel om doel te bereiken
• Verstand denkt niet, verstand rekent
¨ Denk aan rekenmachine, kan een hoop, maar niet denken
o Rede
• Begrijpt wat in de zintuigen is gegeven
• De rede zoekt naar inzicht en begrip
¨ Voorbeeld rekenmachine à hoe verwerk je alle uitkomsten à hoger vermogen
v Wittgenstein
Ø Filosofie is een strijd tegen de beheksing van ons verstand door de middelen van de taal
o Gevangen in taalspelen en concepten
• Tafelpoten in NL à in Engels legs of the table à andere definitie
¨ We laten ons in de taal meeslepen
Ø Taal sleept je mee in een bepaald gedrag à kan behekst worden door de
taal
• Rebellen of vrijheidsstrijders
, ¨ Rebellen = mensen die iets doen wat niet mag à niets zegt je dat je ze zo moet
noemen, komt van binnenuit à je kan ze ook vrijheidsstrijders noemen
¨ Hoe je over de groepen mensen spreekt is bepalend hoe je naar de taal kijkt
Ø Filosofieà taalanalyse om (verborgen) aannames te ontmaskeren
v Overeenkomsten definities
Ø Vraagtekens zetten bij dat wat vanzelfsprekend is
o Zeker wanneer een model of een visie op grenzen sluit
Ø Kritisch kijken naar vooronderstellingen à het onderliggende kader analyseren
Ø Resultaat à redelijk verworven inzicht en begrip
Filosofie en de vakwetenschappen
Voorbeelden van een filosofische analyse:
v Onderzoek naar intelligentie
Ø Vroeger werd Intelligentie in verband gebracht met hoeveelheid hersenen en dus de inhoud
van de schedel à mannen grotere hersenen dus intelligenter dan vrouwen
o Deze definitie is niet per se gek, maar beïnvloed door vooroordelen
• Vrouwen vroeger niet te veel invloed, mannen werden als belangrijker gezien
• In dit onderzoek zitten dus verborgen aannames die veel mensen aannamen
• Filosofie kijkt dus naar deze aannames en of dingen aanname vrij zijn
o Schedels werden verzameld en inhoud gemeten
Ø Onderliggend kader: historisch bepaalde waarden
v Onderzoek naar gehechtheid
Ø Kind met moeder, moeder gaat weg, reactie kind wordt gemeten, moeder komt terug, kind
kalm
o In Latijns-Amerika werkte dit onderzoek niet
• In L-A laten opvoeden niet alleen aan moeder over, maar aan grote familie
¨ Onderzoek moet hiervoor dus worden aangepast
• Dus een bepaalde aanname over gehechtheid moe4t dus doorbroken worden, om
onderzoek te kunnen doen
v Imperialisme van economische denkwijze
Ø Economie wordt steeds belangrijker, economie niet alleen voor oplossen financiële
problemen, maar ook voor andere problemen
o Economisch model: kosten-baten analyse maken
• Kosten en uitgaven in evenwicht brengen
• Dit werkt prima in financiële situaties, maar mensen gebruiken dit model ook bij
andere issues
¨ Bijvoorbeeld wel of geen kind nemen/krijgen
¨ Wel of niet doorgaan met relatie
• Probleem à economisch model gaat uit van een bepaald rationele mensà mens zet
voor- en nadelen op een rij voor een rationele keuze te maken
o Beeld is dus achterliggend mensbeeldà zitten mensen zo rationeel wel in elkaar?
v Toepassing: realisering kinderwens à ervaring van geluk
Ø Mensen beleven het als een groot geluk, empirisch onderzoek blijkt tegendeel
, oAlgemeen tevreden, maar geluk neemt pas weer toe als kinderen het huis uit zijn
• Verklarende factor à slaaptekort
• Direct: Minder vrije tijd
• Economisch
• Romantiek op achtergrond
• Indirect: angst welzijn kind
o Operationalisering van geluk
• In dit onderzoek kan de definitie van geluk van invloed zijn
¨ Is hier gedefinieerd als tevredenheid
• Is een methode die in marketing en reclame veel gebruikt wordenà gaat het om
kinderen niet om een andere methode?
• Gaat het bij geluk niet eerder om een fundamenteel verlangen dan om aparte
momenten van tevredenheid?
• Op de achtergrond ligt weer het economisch model
¨ Kosten-baten analyse
¨ Is de wens om de kinderen te krijgen en de (on) gelukservaring om ouder te zijn
de uitkomst van een kosten-batenanalyse?
Ø Is het echt voor en nadelen of niet eerder een sprong van rationele
argumenten?
v Opmerking 1: wie filosofeert er? Niet alleen de filosoof?
Ø Nee dat is ook de pedagoog
Ø Het gaat om een bepaald soort vragen
o Verschil tussen zogenaamde vakwetenschappelijke en filosofische vragen
• Vakwetenschappelijk à stellen het onderliggend kader niet ter discussie
• Filosofische vrag4en doen dat wel à kan ik de kosten-baten analyse wel gebruiken?
v Opmerking 2: Hoe worden filosofische vragen beantwoord?
Ø Geen vaste methode
o Proberen begrippenkader te vormen
o Helder te analyseren
o Verbanden te leggen
o Meerdere perspectieven
o Opsporen veronderstellingen
Ø Problemen hierbij:
o Lastig om meest vanzelfsprekend vooronderstellen op te sporen
• Eigenwaarden gaan we vanzelfsprekend vanuit dus lastig op te sporen
¨ Nog lastiger om deze ter discussie te stellen, als ze gevonden zijn
, Geschiedenis van de filosofie in drie tijdvakken
v Oudheid (Griekse oudheden) en middeleeuwen (Europese christendom)
Ø Ware werkelijkheid in stabiele universele en kenbare principes
Ø Is abortus toegestaan à ware kennis in de bijbel à keken naar de bijbel
o Ware kennis ligt ergens buiten ons vindbaar
• Bijbel
Ø Belangrijkste Griekse filosofen
o Socrates
o Plato
o Aristoteles
o Een ware, rationeel inzichtelijke orde
• Vb. iedereen heeft een beeld bij een mooie man à heb je een concreet beeld bij
¨ Grieken denken verder dan het concrete door deze ervaringen al denkend
komen tot een inzicht wat schoonheid is
Ø Belangrijkste middeleeuwse filosofen
o Augustinus
o Thomas van Aquino
o Absolute bovennatuurlijke orde
• Bijbel
v Moderne Tijd
Ø Waarheid ligt binnen het denken van de mens
o Het subject centraal
o Mens beslist zelf
Ø Is abortus toegestaan à dat beslis ik zelf à geen beroep meer op heilig schrift
o Maakt eigen afwegingen en beslist zelf
Ø Belangrijkste filosofen
o Descartes
o Hume
o Kant
o Rousseau
o De wending naar het subject
v Hedendaagse Tijd
Ø Waarheid? à Hangt altijd af van het perspectief en wordt oor belangrijk deel bepaald door
niet te beheersen krachten en machten
Ø Is abortus toegestaan à lijkt dat je zelf beslissing neemt, maar je opvoeding, gemeenschap,
sociaaleconomische situatie speelt een rol
o Krachten en machten beïnvloeden je
• Onbewust/bewust
Ø Belangrijkste filosofen
o Sarte en foucault
• Vrijheid en dwang
o Freud en Lacan
• Autonomie?
o Levinas
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper thalishabakkum. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,98. Je zit daarna nergens aan vast.
