Samenvatting/aantekeningen van de hoorcolleges van OM in 2022.
8.0 gehaald voor dit tentamen (oktober 2022)
Het is een duidelijke, overzichtelijke, gestructureerde samenvatting. Het is niet letterlijk ieder woord wat de docent zegt, om zo het leren ook overzichtelijk te maken. De kern is er ui...
Wetenschapsfilosfische stromingen
Verwerven van kennis
- Beschrijven, ordenen, registreren, begrijpen en verklaren
- Voorspellen, beheersen en beïnvloeden
- Er zijn meerdere stromingen die zeggen hoe je het beste kennis kun verwerven:
1. Metafysica
- Nadenken
- Filosoferen over de aard van werkelijkheid
- Wetenschap is filosofisch
- Niet toetsbaar
- Nadenken hoe de aard/werkelijkheid in elkaar zit. Nadenken en redeneren
- Allemaal op basis van theorie
2. Prepositivisme
- Empirisch, maar slechts beschrijvend
- Op waarneembare zaken gebaseerd
- Door observeren de wereld beschrijven
- Beschrijvend observeren
3. Positivisme
- Zagen de sociale wereld op dezelfde manier als hoe de natuurwetenschap
bestudeerd kon worden
- Zagen alles als algemeen en zagen mensen dus als deeltjes
- Empirisch
- De nadruk op het voorspellen én ingrijpen in de werkelijkheid
- Streven naar algemene causale wetten
- Strikte benadering en weinig ruimte voor interpretatie
- Prepositivisme wilt alleen beschrijven, positivisme wil ook ingrijpen en
manipuleren om te kijken wat er gebeurd
4. Constructivisme
- Tegenstroming op positivisme ‘positivisme werkt beperkend’
- Je moet mensen serieus nemen en rekening houden. Iedereen ervaart zijn eigen
werkelijkheid op zijn eigen manier (referentiekader). Hoe kan je dan van
causale wetten spreken als niet iedereen hetzelfde is? Je kan mensen niet
vergelijken.
- Niet alles is algemeen, iedereen is verschillend
- Perspectief deelnemer centraal
- Rijke beschrijvingen in ervaringen van mensen
- Theorievorming tijdens data verzameling
- Streven naar causale wetten misleiden
5. Post-positivisme (de moderne opvatting)
- Kritiek constructivisme op positivisme wordt serieus genomen
o Beetje positivistisch: we kunnen observeren en ingrijpen in de wereld en
verteld ons iets over de werkelijkheid
o Beetje constructivistisch: ook rekening houden met perspectieven, we
kunnen nooit de werkelijkheid helemaal kennen. Niemand is ooit blanco
in wat hij ziet. Je moet rekening houden met allerlei factoren
- Houd rekening met situatie, factoren en perspectieven:
1
, o Situationele factoren
o Diverse perspectieven
o Toepasbaarheid in echte wereld
o Effect van onderzoeker
o Respect voor (visie van) onderzoeksdeelnemers
Mixed methods: complementaire methode. We gebruiken meerdere methodieken
waardoor we ook rijkere informatie verkrijgen.
Kritiek op positivisme:
- Determinisme miskent vrije wil en alternatieve realiteit
- Reductionisme: simplificeert te veel
- Egocentrisch: onderzoek gaat uit van zijn eigen realiteit
- Ontmenselijk
- Opdringerig en onnauwkeurig
- Leidt tot onnauwkeurige resultaten hierdoor. Mensen zijn niet blanco als ze
meedoen aan onderzoek. Het is geen natuur.
2 kapstokken ter vergelijking met sociale wetenschap
2 manieren van onderzoek doen die we kunnen vergelijken met de sociale
wetenschappen
1. Natuurwetenschap
- Onderzoeksobject is anders, bij sociale wetenschappen is dit de mens
- Covariation principle: onderzoek wordt in verband gebracht met uitkomst
resultaten. Als de resultaten niet leuk zijn, dat de onderzoeker daarop wordt
afgerekend.
- Menselijke deelnemers: rekening houden met sociale en ethische waarden
2. Informele observatie
- Dagelijks leven
- Naïeve hypothese: hypothese zelf maken zonder methoden
- Grootste verschil is dat we in de wetenschap erg alert zijn op bias; we gaan
actief opzoek naar alternatieve verklaringen voor onze resultaten. Dit doen we
in het dagelijks leven minder.
- De wetenschap is strenger en systematischer dan het dagelijks leven
Empirische cyclus (De Groot)
In de wetenschap gebruiken we een cyclus waar die wetenschap plaats vindt
Observatie
- Je vormt een vermoeden
Inductie:
- Formuleren van je hypothese
Deductie:
- Van algemene hypothese naar specifiek
- De onderzoeksgroep die je gaat onderzoek
- Een onderzoeksopzet maken.
- Expliciete en verifieerbare voorspelling doen uit je hypothese. J
- Je operationaliseert je constructen, bepaalt je design en gaat specificeren hoe
je gaat toetsen.
Toetsing:
2
,- Onderzoek daadwerkelijk uitvoeren
- Data analyseren en data verzamelen
- Beantwoording van je onderzoeksvraag doormiddel van statistische toetsen.
- Na gaan in hoeverre die voorspelling uit deductie fase wordt ondersteund door
je data
Evaluatie:
- Interpreteren wat die onderzoeksresultaten betekenen voor je hypothese.
- Kijken naar bijv. de tekortkomingen van je onderzoek.
- Is een subjectief proces deze fase.
Construct/hypothese/theorie
Construct
- Concepten die we niet direct kunnen waarnemen
- Maken we zelf in ons hoofd
- Operationalisatie: Meetbaar maken van een construct d.m.v. een instrument.
Hypothese
- Falsificeerbare stelling: uitspraak over 2 of meer constructen
- Vaak causale verbanden
- Of een associatie van constructen: je laat het in het midden
Theorie
- Set van meerdere/gerelateerde hypotheses
- Vertrouwen in een theorie wordt bepaald door het zwakste ding in een theorie
Hulpbronnen naïeve hypothesen (valkuilen)
1. Logische analyse
- Redeneren
- Syllogisme: redenering uit 3 posities > bepaalde aannames waar een conclusie
uit volgt.
Premisse 1 (stelling 1)
Premisse2 (stelling 2)
Conclusie
2. Autoriteit
- Opzoek naar een expert op het gebied van je vraag/hypothese
- Is het wel echt een expert? En is hij onafhankelijk?
- We kunnen ons niet verschuilen achter de autoriteit
3. Consensus
- Afstemmen met gelijken/peers/collega’s
- Groepsdruk: minder kritisch en je trekt snel conclusies
4. Observatie
- Hypothese vergelijken met observatie van het gedrag
5. Eerdere ervaringen
- We hebben een selectief geheugen dus dat is niet handig
3
, College 2: Rol van theorie
Inductie (De Groot)
Psychologische inductie:
- Proces van het idee op doen op basis van observatie, de wetenschapper op
ideeën brengt
- Gaat hier om de vorming
- Fase 1
Logisch-methodologische inductie
- Hypothese netjes uitschrijven in formele zin
- Gaat om de formulering
- Fase 2
Sociale wetenschappen (De groot)
- Publieke kennis
- Streven naar de waarheid
- Data systematisch verzamelen zo hebben we grotere zekerheden dan in het
dagelijks leven (systematisch data verzamelen doen we niet in het dagelijks
leven)
- Wat is de rol van het voorspellen
- Theorie ontwikkelen: verklaring voor de dingen die je zien
o Over wat we in het dagelijks leven doen en hoe de sociale
wetenschappen in elkaar zit.
- Gaat over het zoeken naar de algemene samenhangen: hierdoor kunnen we
dingen verklaren en voorspelen (theorieontwikkeling). Als je een verklaring
hebt, kan je beter voorspellen.
Maruyama en Ryan over sociale wetenschappen
Een goeie wetenschapper accepteert dat je een hypothese nooit kan bewijzen. Je
kan alleen data aandragen die in overeenstemming is met je hypothese. er is altijd
een verklaring waar de onderzoeker niet aan gedacht heeft, maar wat wel een
verklaring kan zijn voor wat hij heeft gevonden. Een hypothese kan altijd
verworpen worden.
De Groot over sociale wetenschappen
- Valt onder het post-positivisme
- Algemene wetten, net zoals bij natuurwetenschappen, gelden ook bij de sociale
wetenschappen
- Methoden en logische regels zeggen normatief hoe je onderzoek moet doen
- Combinatie methoden en logica is nooit perfect. Dus je moet methoden
vergelijken, evalueren etc.
Conceptuele modellen (Maruyama en Ryan)
- Belangrijk bij een onderzoek
- Theorie: De wereld begrijpen, verklaren en voorspellen.
o Een set van onderling samenhangende hypothese
- Hypothese: Falsifierbare uitdrukking van een verband tussen 2 of meer
constructen.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper hannaheinen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
