MET RECHT BEDREVEN!
Tweede, herziende druk
WINDESHEIM
,Inhoud
Hoofdstuk 1...........................................................................................................................................2
1.1 Structuur van wettenbundels.......................................................................................................2
1.1.1 Verdeling rechtsgebieden......................................................................................................2
1.2 Structuur van wetten en regelingen.............................................................................................2
1.2.1 Algemene onderdelen in wetten en regelingen.....................................................................2
Hoofdstuk 2............................................................................................................................................4
2.1.1 Leden.....................................................................................................................................4
2.1.2 Subs......................................................................................................................................4
2.1.3 Subleden................................................................................................................................4
2.2 Rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen........................................................................................4
2.2.1 Cumulatieve en alternatieve rechtsvoorwaarden en rechtsgevolgen....................................4
Hoofdstuk 3............................................................................................................................................5
3.1 Het vierstappenplan (basis)..........................................................................................................5
3.1.1 Stap 1: Het formuleren van een rechtsvraag.........................................................................5
3.1.2 Stap 2: Het analyseren van het juridische kader....................................................................5
3.1.3 Stap 3: Het toepassen van de feiten op het juridische kader.................................................5
3.1.4 Stap 4: Het beantwoorden van de rechtsvraag......................................................................5
Hoofdstuk 4............................................................................................................................................5
4.1 Jurisprudentie...............................................................................................................................5
4.2 Organisatie van de rechterlijke macht..........................................................................................6
4.2.1 Rechtbanken..........................................................................................................................6
4.2.2 Gerechtshoven.......................................................................................................................6
4.2.3 Hoge Raad..............................................................................................................................6
4.2.4 Hoger beroep in bestuursrechtelijke zaken...........................................................................6
4.3 Juridische procedures...................................................................................................................6
4.4 Veelvoorkomende onderdelen in jurisprudentie.........................................................................7
4.4.1 Aanhef, aanduiding procespartijen en procesverloop...........................................................7
4.4.2 Rechtsvraag...........................................................................................................................7
4.4.3 Feiten.....................................................................................................................................7
4.4.4 Standpunten van partijen......................................................................................................7
4.4.5 Tenlastelegging in strafrechtelijke zaken...............................................................................7
4.4.6 Juridisch kader.......................................................................................................................8
4.4.7 Materiële beoordeling en conclusie......................................................................................8
4.4.8 Dictum of beslissing en ondertekening..................................................................................8
, 4.4.9 Rechtsmiddelenclausule........................................................................................................8
4.4.10 Conclusie van advocaat-generaal in strafrechtelijke zaken..................................................8
4.4.11 Annotatie.............................................................................................................................8
4.5 Interpretatiemethoden.................................................................................................................8
Hoofdstuk 5............................................................................................................................................9
5.1 Parlementaire stukken..................................................................................................................9
5.2 Wetgevingsprocedure..................................................................................................................9
Hoofdstuk 6..........................................................................................................................................11
6.1 Juridische literatuur....................................................................................................................11
6.1.1 Handboek............................................................................................................................11
6.1.2 Juridisch artikel in een vaktijdschrift....................................................................................11
6.1.3 Annotatie.............................................................................................................................11
Hoofdstuk 8..........................................................................................................................................11
8.1 Juridisch bronnenonderzoek......................................................................................................11
8.1.1 Fase 1: Trefwoorden bepalen..............................................................................................11
8.1.2 Fase 2: Bronnen zoeken.......................................................................................................11
8.1.3 Fase 3: Bronnen beoordelen................................................................................................11
8.1.4 Fase 4: Juridische casus oplossen........................................................................................12
8.2 Bronvermelding..........................................................................................................................12
8.2.1 Plagiaat................................................................................................................................12
8.2.2 Wijze van bronvermelding...................................................................................................12
Hoofdstuk 1.
1.1 Structuur van wettenbundels.
1.1.1 Verdeling rechtsgebieden.
Wetten in formele zin: wetten die zijn gemaakt door de regering in samenwerking met de Staten-
Generaal. Je kan deze herkennen aan het woord ‘wet’ in de titel.
Er zijn ook enkele algemene maatregelen van bestuur en ministeriële regelingen in de wettenbundels
opgenomen.
1.2 Structuur van wetten en regelingen.
1.2.1 Algemene onderdelen in wetten en regelingen.
Opschrift: de officiële naam van een wet of regeling. De officiële naam van een wet of regeling staat
veelal ook in een citeertitel. In het opschrift staat ook de informatie over de datum van
ondertekening en het onderwerp. Achter het opschrift wordt vaak informatie geplaatst over de
laatste wijzigingen van de betreffende wet of regeling. Deze informatie hoort officieel niet bij het
, opschrift.
Aanhef: je kunt hieruit het wetgevingsproces van de betreffende wet of regeling afleiden. Zo kun je
bijvoorbeeld afleiden of de Raad van State advies heeft gegeven over een wet of regeling en of de
Staten-Generaal betrokken is geweest bij het wetgevingsproces.
Considerans: het doel of de reden van het opstellen van de wet of regeling wat in de aanhef staat.
Corpus (lichaam): de kern van een wet of regeling
1.2.2 indeling wetten en regelingen.
Boeken: door de indelingen in boeken staan de wetsartikelen die qua inhoud vergelijkbaar zijn bij
elkaar.
Hoofdstukken: geven grofweg de onderwerpen aan die structuur geven aan de Grondwet.
Het corpus: wordt gevormd door de wetsartikelen van een wet of regeling.
Achter de wetsartikelen staan dikwijls tussen haakjes andere wetsartikelen genoemd. Met deze
verwijzingsartikelen kun je je voordeel doen als je op zoek bent naar relevante andere wetsartikelen.
De verwijzingsartikelen zijn geen wetsartikelen die door de wetgever zijn opgenomen, maar
simpelweg een hulpmiddel dat door de uitgever is toegevoegd.
Opgebouwd in lagen: (boeken, titels, hoofdstukken, afdelingen en/of paragrafen) die gaan van
algemeen naar bijzonder. De gedachte achter deze gelaagde structuur is dat de algemene regels niet
bij elk onderwerp hoeven te worden herhaald.
Schakelbepalingen: wetsartikelen die ook voor een bepaalde gelaagdheid van een wet of regeling
zorgen. Een wetsartikel dat andere wetsartikelen buiten bijvoorbeeld een boek, titel, hoofdstuk,
afdeling of paragraf van toepassing verklaart.
1.2.3 citeren.
In het BW werkt het als volgt:
o Boek 1, titel 4 van BW (titel 1.4 BW)
o Boek 10, titel 3, afdeling 1 van BW (afdeling 10.3.1 BW)
o Boek 4, titel 3, afdeling 1, artikel 13, lid 3, sub a van BW (artikel 4:13, lid 3, sub a BW)
In het Awb ziet dat er als volgt uit:
o Hoofdstuk 4, titel 4.1, Awb (titel 4.1 Awb)
o Hoofdstuk 5, titel 5.4, afdeling 5.4.2 (afdeling 5.4.2 Awb)
o Hoofdstuk 8, artikel 69, lid 1, Awb (artikel 8;69, lid 1 Awb)
In het Sr citeer je als volgt:
o Tweede Boek, titel II Sr (titel II, Tweede Boek Sr)
o Eerste Boek titel IIA, Tweede afdeling Sr (Tweede afdeling, titel IIA, Eerste Boek Sr)
o Derde Boek, titel XIV, artikel 240 Sr (artikel 240 Sr)
1.3 Zoek methoden.
1.3.1 Afkortingenlijst.
Sommige wetten worden veelvuldig afgekort. Een lijst met afkortingen is voor in de wettenbundel
opgenomen. Wees zorgvuldig bij het gebruik van afkortingen van wetten; een hoofdletter kan al een
verschil maken.
1.3.2 Soorten registers.
Alfabetische inhoudsopgaven: in dit register staan alle wetten en regelingen die door de uitgever zijn
geselecteerd in alfabetische volgorde. Achter de desbetreffende wet of regeling staat een verwijzing.