Criminologische theorieën
Biologische theorieën
Historische context Ontwikkeling in technologie en natuurwetenschap. Dit leidde tot een deterministisch
mensbeeld; vrijheid van handelen wordt sterk bepaald door mogelijkheden en
omstandigheden (=positivisme, Verlichting)
Positivisme: metingen van lichaam om persoonlijkheid(-seigenschappen) te achterhalen
(meten, objectiviteit, causaliteit).
Klassieke ideeën Theorie van atavisme en Atavisme en fysieke kenmerken/inferioriteit kunnen crimineel gedrag verklaren. Lombrosso,
fysieke kenmerken Criminaliteit wordt bepaald door genetische en biologische factoren. Beïnvloed door de Ferri,
evolutietheorie van Darwin. Garofalo
Italiaanse biologisch- Lombrosso: criminelen zijn mensen die een stap terug hebben gezet in de evolutie (atavisme)
antropologische school en deze stap kenmerkt zich door uiterlijke kenmerken (physical stigmata)
Ferri: criminele sociologie. Voorstander van criminaliteitspreventie, ipv straffen.
Garofalo: antisocialistisch. Criminaliteit is een natuurlijke misdaad volgens Garofalo, dit
koppelt hij aan religieuze zondes. Crimineel gedrag gaat echter in tegen de natuur van de
samenleving en is daardoor onnatuurlijk Straffen moet zo hard mogelijk.
Dual taxonomy Er is een onderscheid tussen geboren misdadigers en gelegenheidsdaders. Moffit
Theorie van fysieke Criminelen zijn te herkennen aan fysieke inferioriteit. Hooton
inferioriteit Gevolg: eugenetische en fascistische programma’s om criminaliteit tegen te gaan.
Theorie van somatotypes Criminelen zijn vaak te herkennen aan hun mesomorphe lichaamstype en bijbehorende Sheldon
persoonlijkheidseigenschappen.
- Endomorph: Relaxed, rustig, easy-going
- Mesomorph; Hard, gespierd, agressief, extrovert, spanningszoekers
- Ectomorph: dun, kwetsbaar, gevoelig, introvert, zorgen make
Psychobiologische Biologische kenmerken in interactie met psychologische/gezondheidskenmerken kunnen Wilson
theorieën crimineel gedrag veroorzaken. Crimineel gedrag wordt verklaard door factoren zoals; IQ,
loodvergiftiging, dieet, hoge en lage bloeddruk en gebruik van antidepressiva.
Gedragsgenetische Algemene theorie: genetische/erfelijke kenmerken (al dan niet in combinatie met Walsh en
theorieën omgevingsfactoren) kunnen crimineel gedrag veroorzaken. Beaver,
Epigenetische theorie: waarbij een invloed van actieve/non-actieve genen op gedrag Brunner
verondersteld wordt. Deze genen kunnen door invloed van onze omgeving aan en uit worden
gezet waardoor ze wel/geen invloed hebben op ons gedrag. Omgeving en genetica kunnen
elkaar effect versterken.
, Kwantitatieve erfelijkheid studies (Brunner): door te kijken naar de genetica van tweelingen
weten we dat er een kleine kans is dat in criminaliteit een genetische component zit.
Neuro-criminologische Neuro-criminologie: gaan ervan uit dat criminaliteit (mede) voorkomt uit biologische oorzaken, Raine,
theorieën zoals genetica/hersenstructuren/afwijkingen/(neuro)ontwikkeling en omgeving. Buikhuizen,
Raine: crimineel gedrag wordt verklaard door een ‘lage’ fysiologische arousal (actie niveau) in Moffit
de hersenen.
Buikhuizen: biologische theorie voor crimineel gedrag, waarbij crimineel gedrag wordt
verklaard door minder volume en slechtere werking van de amygdala (emotiecentrum) en de
prefrontale cortex (controlecentrum) in de hersenen.
Neurobiologische studies leggen verbanden, maar spreken niet van causaliteit (case-studies
kunnen wel causaliteit impliceren).
Moffit: age crime curve, meeste cirminaliteit gepleegd tussen de leeftijden van 16 en 25.
Psychologische theorieën
Stoornissen en Algemeen Bepaalde persoonlijkheidsstoornissen kunnen crimineel gedrag verklaren.
persoonlijkheid Bepaalde (combinaties) van persoonlijkheidskenmerken kunnen crimineel gedrag verklaren.
Antisocial Personality Antisocial personality disorder (ASP): een persoon die inadequaat gesocialiseerd is. De
Disorder / Psychoparty stoornis heeft zich in ontwikkeld in de jongeren jaren omdat er geen liefde of empathie is
ontvangen. Ook genetisch (warrior gene) of biochemische factoren.
- Stoutmoedigheid/Roekeloosheid: Lage angst, hoog zelfvertrouwen. Egocentrisch.
- Disinhibitie: Slechte controle van impulsen en onmiddellijke bevrediging van behoeften
willen. Destructief zoeken naar ‘excitement’.
- Gemeenheid: Geen empathie en spijt ervaren. Wreedheid om macht te krijgen.
Agressie.
Sensation seeking Behoefte voor inspanning, opwinding en verandering (prikkelhonger) staat centraal. Zuckerman
Criminelen scoren hoger op risicobereidheid en ontremming (ervaringsgerichtheid en
behoefte aan verandering).
ADHD: Hoofdkenmerken; onoplettendheid, hyperactiviteit, impulsiviteit. In combinatie met
ASPD groot risico op crimineel gedrag.
PEN-model 1. Psychoticisme: egocentrisch; gebrek aan empathie; agressief (APD) Eysenck
2. Extraversie: sensation seekers
3. Neuroticisme (vs stabiel): overreactie op stress; angstig; humeurig
Big five (OCEAN) 1. Extraversion: actief, agressief, energiek, enthousiast, praatgraag Digman
