Deze gedetailleerde samenvatting behandelt alles wat aan bod is gekomen tijdens de hoorcolleges, werkcolleges en zelfstudies van thema 5 t/m 10 van de cursus Stofwisseling aan de Universiteit Utrecht (BMW30305). Hierdoor bevat het alle informatie die nodig is voor het deeltentamen van Thema 5 t/m 1...
, Nachtelijk gevaste (post-absorptieve) toestand ........................................................................... 99
Ontbijt.......................................................................................................................................... 100
Lipide metabolisme ......................................................................................................................... 102
Non-esterified fatty acids (NEFAs) in het plasma ........................................................................ 102
TAG in het plasma ....................................................................................................................... 103
Nachtelijk gevaste (post-absorptieve) toestand ......................................................................... 103
Ontbijt.......................................................................................................................................... 104
Eiwitmetabolisme ............................................................................................................................ 106
Alanine en glutamine................................................................................................................... 108
Verbanden tussen koolhydraat-, lipide- en aminozuurmetabolisme ............................................. 111
Koolhydraat en lipide metabolisme ............................................................................................ 111
Koolhydraat en aminozuurmetabolisme ..................................................................................... 113
Overzicht metabole functie van verschillende organen in gevoede toestand............................ 114
Overzicht metabole functie van verschillende organen in gevaste toestand ............................. 115
3
,Macronutriënten
Koolhydraten
Eenvoudige koolhydraten hebben de algemene formule Cn(H2O)n en complexe koolhydraten hebben
de algemene formule Cn(H2O)0,8n. Over het algemeen geldt dat koolhydraten polaire moleculen zijn
en dus oplosbaar zijn in water (hydrofiel). De belangrijkste bron van koolhydraten die men binnen
krijgt, is zetmeel in aardappelen, rijst en granen.
De chemische definitie van een suiker is dat het uit koolstofatomen bestaat, die elk één
hydroxylgroep (–OH) dragen op één koolstofatoom na dat een carbonylgroep draagt (=O). In
oplossing zijn suikers in evenwicht tussen een rechte-keten vorm en een ringstructuur. Aangezien de
ringstructuur overheerst, worden suikers meestal in deze vorm weergegeven.
Monosachariden zijn eenvoudige koolhydraten en kunnen uit vijf (pentose) of zes (hexose)
koolstofatomen bestaan. Complexere koolhydraten daarentegen, zijn opgebouwd uit
monosachariden die via covalente bindingen met elkaar verbonden zijn:
• Disacharide → Bestaat uit twee monosachariden.
➢ Sucrose (glucose-fructose)
➢ Maltose (glucose-glucose)
➢ Lactose (galactose-glucose)
• Oligosacharide → Bestaat uit een korte keten van monosachariden.
• Polysacharide → Bestaat uit meer dan 10 monosachariden.
Polysachariden verschillen in een aantal opzichten van elkaar, namelijk hun ketenlengte en de aard
(α- of β-) en positie (C1-4 of C1-6) van de covalente bindingen tussen de individuele
monosachariden. Glycogeen is een vertakte homopolysacharide van glucose. De glucosemoleculen
zijn lineair verbonden door α-1,4-bindingen en in 1 op de 10 glucose eenheden is er een glucose
eenheid vertakt en verbonden door een α-1,6-binding. Hierdoor wordt het molecuul meer oplosbaar
en ontstaan er meerdere uiteinden waaraan enzymen van de glycogeensynthese en
glycogeenafbraak op aan kunnen grijpen.
Elk glycogeenmolecuul wordt gesynthetiseerd op een primer, namelijk glycogenine. Vanaf dit
molecuul vertakken zich koolhydraatketens, waardoor er een compact molecuul wordt gevormd,
namelijk proglycogeen.
Figuur 1 Schematische weergave van de bindingen in glycogeen.
4
, Cellulose verschilt van zetmeel in het feit dat het β-1,4-bindingen bevat in plaats van
α-1,4-bindingen. Door deze β-1,4-bindingen worden stijve polymeren gevormd, deze worden ook wel
vezels genoemd. Mensen kunnen deze β-1,4-bindingen niet verteren.
Figuur 2 Schematische weergave van de bindingen in cellulose, zetmeel en glycogeen.
Doordat de meeste koolhydraten oplosbaar zijn in water, heeft dit een aantal belangrijke
consequenties voor het metabolisme van deze moleculen, waaronder:
• Glucose en andere monosachariden circuleren vrij in het bloed en de interstitiële vloeistof,
maar hun intrede in cellen wordt vergemakkelijkt door specifieke dragereiwitten.
• Waarschijnlijk vanwege de behoefte aan een specifieke transporter voor glucose om het
celmembraan te passeren (en dus reguleerbaar is), is glucose een belangrijke brandstof voor
veel weefsels en een verplichte brandstof voor sommige weefsels. Koolhydraten kunnen niet
gesynthetiseerd worden uit de overvloedige opslag van vet in het lichaam. Het is daarom
belangrijk dat er een koolhydraatvoorraad in het lichaam aanwezig is.
• Vanwege het feit dat suikers oplosbaar zijn in water, zal de opslag hiervan onderhevig zijn
aan osmotische invloeden. Hierdoor worden suikers voornamelijk opgeslagen opslagen als
polymeren in de vorm van glycogeen. Dit zorgt ervoor dat het osmotische effect verlaagd
wordt. De synthese en afbraak van glycogeen wordt gereguleerd voor vele enzymen,
waardoor de beschikbaarheid van glucose nauw gereguleerd kan worden.
• Glycogeen is in een waterige omgeving (zoals in cellen) sterk gehydrateerd. Over het
algemeen is het geassocieerd met 3x zijn eigen gewicht aan water. Opslag van energie in de
vorm van glycogeen brengt dus een grote gewichtstoename met zich mee.
5
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper xnicolevdz. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,29. Je zit daarna nergens aan vast.
