Overzichtelijke en duidelijke samenvatting van het vak Pediatrie en Pediatrische Psychologie van de master Medische Psychologie. Mét veel kleurtjes en plaatjes zodat je het makkelijker onthoudt en verbanden kunt leggen :-)
Ik hoop dat je er veel aan hebt. Veel succes met leren!
SAMENVATTING COLLEGES PEDIATRIE
1. INTRODUCTIE
Pediatrische psychologie = relatie tussen het psychisch welbevinden en de fysieke gezondheid van het kind
dat in ontwikkeling is, rekening houdend met de context. Hierbij zijn het ontwikkelingsperspectief (in welke
ontwikkelingsfase zit een kind) en de context (gezin, familie, school, maatschappij) erg belangrijk.
Behandeling van kinderen met chronische aandoeningen is tweeledig:
1. Reduceren symptomen
2. Optimaliseren KvL
EVIDENCE BASED PRACTICE (EBP)
EBP is een evidence based treatment. Er moet sprake zijn van niet enkel wetenschappelijke significantie, maar
ook van klinische significantie. Vragenlijsten die worden gebruikt moeten gevalideerd zijn: evidence based
assessment. Ook is er een verschuiving naar meer geavanceerde statistische methoden.
CHRONISCHE ZIEKTE
- 3 maanden gehinderd zijn in normale functioneren of ziekenhuisopname van tenminste een maand in
een jaar.
- (nog) niet te genezen en gekenmerkt door ziekte-episoden over een langere tijd
- onomkeerbare aandoeningen, zonder zicht op volledig herstel met een gemiddeld lange ziekteduur
WAT DOET EEN PEDIATRISCH PSYCHOLOOG?
1. Inventarisatie
2. Diagnostiek
3. Behandeling
4. Overleg (multidisciplinair)
1.2 KWALITEIT VAN LEVEN
WAT IS KvL?
KvL (QoL) is het geheel van lichamelijke, psychische en sociale gevolgen van een ziekte en/of behandeling
zoals die door de patiënt wordt ervaren. QoL heeft 3 aspecten: fysiek, mentaal en sociaal. Het is
gezondheidsgerelateerd, multidimensioneel en subjectief.
WAT IS HET BELANG VAN KvL?
Er is een toename van het aantal chronische ziekten (betere behandelingen, hogere levensverwachting) en
patiënten zijn mondiger.
WAT IS HET DOEL VAN KvL-ONDERZOEK?
KvL onderzoek heeft 3 doelen:
1. Beschrijven
Van verschillende groepen, veranderingen of voorspellingen
2. Behandelingen vergelijken
Stel de overleving van 2 behandelingen is gelijk, welke heeft dan een betere KvL?
3. Overleving voorspellen
QoL is een betere voorspeller voor de prognose dan prognostische factoren zoals bloeddruk. Klinische
(medische) maten zijn subjectiever dan lang werd gedacht en QoL instrumenten doen niet onder qua
betrouwbaarheid.
WELKE KvL INSTRUMENTEN ZIJN ER?
, 2
QoL wordt met vragenlijsten gemeten. Zorg ervoor dat deze valide en betrouwbaar zijn.
Er zijn drie soorten QoL vragenlijsten:
1. Generiek
Gericht op verschillende domeinen en toepasbaar voor zowel gezonde als zieke mensen.
2. Ziekte-generiek
Specifiek voor zieke mensen, maar niet voor een specifieke ziekte.
Hiermee kan je bijvoorbeeld kinderen met verschillende ziektes met elkaar vergelijken.
3. Ziekte-specifiek
Gericht op gevolgen van een specifieke ziekte en/of behandeling voor een specifieke
patiëntenpopulatie.
Om te kijken naar verschillen binnen een groep patiënten en goed te gebruiken voor het evalueren van
een bepaalde behandeling.
voordeel van combineren generiek en ziektespecifiek instrument: patiëntengroepen kunnen worden
vergeleken én je krijgt informatie over een specifieke ziekte.
Basale psychometrische eisen zijn betrouwbaarheid, validiteit en hanteerbaarheid.
HOE MEET JE KvL BIJ KINDEREN?
Vanaf ongeveer 8 jaar kunnen kinderen zelf betrouwbaar QoL vragenlijsten invullen. Tot die tijd maak je gebruik
van proxy rapportage (de ouder vult het in) of (wat vaak gebeurt) je laat zowel ouders als kinderen QoL
beoordelen. Je wilt natuurlijk het liefst dat een kind het ook zelf doet, want QoL is subjectief.
WAT ZIJN UITDAGINGEN BIJ KvL?
Een grote uitdaging is de klinische relevantie!! Klinische relevantie is namelijk niet statistische relevantie!
Artsen die QoL vragenlijsten gebruiken hebben meer zicht op problemen en weten ook beter wanneer ze door
moeten verwijzen. Ook kunnen ze het gesprek aangaan en daarmee negatieve emoties verminderen bij
patiënten.
Computergestuurd toetsen heeft voordelen. Het kind vindt het namelijk leuk en krijgt een persoonlijk KvL
profiel. Ook kan dit meteen vergeleken worden met de normpopulatie (gezonde kinderen, dezelfde
aandoening, andere aandoening).
Jonge kinderen hebben vragenlijsten nodig die zijn aangepast qua inhoud, taalgebruik en layout.
2. KvL METEN BIJ JONGE KINDEREN
WELKE VAARDIGHEDEN HEB JE NODIG OM EEN VRAGENLIJST IN TE VULLEN?
1. Linguïstisch (lezen en schrijven)
2. Cognitief (begrijpen)
3. Vermogen tot lange termijn visie
WAT IS HET PROBLEEM BIJ PROXY RAPPORTAGE?
Er is niet altijd overeenstemming tussen proxy- en zelfrapportage. Dit noem je Cross-informant invariance.
Hoe komt dit? Ouders hebben een ander perspectief (kinderen zijn bijvoorbeeld meer in het ‘nu’ en ouders
meer in de toekomst en zij vergelijken ook meer). Ook vertellen kinderen hun ouders niet alles.
Cross-informant invariance verschilt per domein.
→ ouders van gezonde kinderen rapporteren een hogere KvL dan het kind zelf
→ ouders van zieke kinderen rapporteren een lagere KvL dan het kind zelf
Rekening houdend met cross-informant invariance kunnen we dus stellen dat er behoefte is aan
zelfrapportage bij jonge kinderen om de KvL goed in kaart te brengen.
WAT KWAM ER UIT HET VARNI ONDERZOEK?
, 3
Varni deed onderzoek naar op welke leeftijd kinderen betrouwbaar KvL vragenlijsten konden invullen. Hij vond
dat een aangepaste lijst (PedsQL) al betrouwbaar kon worden ingevuld door kinderen vanaf 5 jaar. “Proxy
rapportage moet alleen de primaire uitkomstmaat zijn als kind te jong of te ziek is om een zelf-rapportage te
geven”, vond Varni.
Maarrr…. Bastiaansen et al. (2013) vonden heel wat anders….
Zij onderzochten het met een NL vertaling van de PedsQL. En wat denk je? De interne consistentie was ruk
(ICC)! Veel lager dan die van Varni… Dat móest uitgeplozen worden…!
Intra Class Correlations (ICC) =
interbeoordelaarsbetrouwbaarheid
Vuistregel:
<0.40 matige overeenstemming
0.41-0.60 gemiddelde overeenstemming
0.61-0.80 goede overeenstemming
0.81-1.00 zeer goede overeenstemming
Het is nogmaals onderzocht door mijn lieftallige docente. Deze keer werden kinderen geïnterviewd op school
en vulden ouders de vragenlijst thuis in. Ook hier was het niet al te best.. Misschien heeft het iets te maken met
de manier van afnemen? Want ouders móchten kinderen helpen bij Varni… dus… nóg meer onderzoek. Deze
keer werd er gekeken naar kinderen en ouders die het zéker apart invulden en naar ouders en kinderen die wel
‘samen’ thuis waren. Resultaat: er was geen verschil in betrouwbaarheid wanneer de ouders aan-of afwezig
waren. Maar er was wél verschil in de mate van overeenstemming (ICC)! Er was méér overeenstemming bij
aanwezige ouders.
Conclusie: 5-7 jarigen zijn NIET in staat om betrouwbaar de PedsQL in te vullen.
Mogelijk oplossing: Dyadic interview
Dit is een ouder-kind interview waarbij het betrouwbaar is, maar ook de subjectieve component van KvL aan
bod komt. Het kind kan subjectief antwoorden en de ouder kan aanvullen. Een probleem hierbij is echter de
tijdsinvestering.
2.2 MEDIATIE & MODERATIE
WAT IS OPERATIONALISEREN?
Operationaliseren = hoe kunnen we het concept waarnemen in de werkelijkheid? Je maakt een abstract
fenomeen meetbaar in observeerbare/meetbare factoren (indicatoren die het abstracte begrip representeren).
WAT IS HET VERSCHIL TUSSEN MODERATIE & MEDIATIE?
MODERATIE MEDIATIE
Bij een mediërend effect loopt het effect via een
andere variabele.
Bij moderatie is er een interactie-effect.
, 4
⇒ Kinderen: hoe meer gedragsproblemen, hoe
slechter de KvL
⇒ Adolescenten: hoe meer gedragsproblemen, hoe
beter de KvL
3. MEDISCHE TRAUMATISCHE STRESS
Machteloosheid is de kern van wat iets traumatisch maakt. Ook verlies van controle, ingrijpendheid,
levensbedreigenheid en onvoorspelbaarheid maken iets stressvol.
Stressvolle medische gebeurtenissen zijn stressvol doordat ze gepaard gaan met
1. Plotselinge ziekte of verwonding
2. Pijnlijke of beangstigende medische ingreep
3. Op de eerste hulp of in het ziekenhuis zijn opgenomen
Pediatrisch medisch traumatische stress is de verzameling van psychologische en fysieke reacties van
kinderen en ouders op pijn, letsel, ziekte, medische procedures of beangstigende behandelingen.
De 3 kernsymptomen van post traumatische stress zijn: vermijding, herbeleving en vermijding. 80% van de
kinderen laat traumatische stressreacties zien bij een opname. Bij 30% ontwikkelt dit zich tot PTSS.
PTSS leidt tot beperkingen in het functioneren, het beïnvloedt de therapietrouw en medewerking bij medische
ingrepen nadelig en is een belemmering voor optimaal herstel.
LET OP: Angst of trauma kan ook ‘besmettelijk’ zijn van ouder op kind.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper floortjeauceps. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
