Samenvatting Geschiedenis – havo/vwo
Memo 2A (exemplaar uit 2020) isbn 9789402064599
Hoofdstuk 3 Politieke revoluties – Tijd van pruiken en revoluties
Paragraaf 3.1 t/m 3.4 (De Verlichting, De Franse Revolutie, De Bataafse Revolutie, Napoleon verovert Europa)
Samenvatting Geschiedenis
HAVO/VWO
Memo 2A (exemplaar uit 2020)
Hoofstuk 3 Politieke revoluties
Tijd van pruiken en revoluties
Paragraaf 3.1 t/m 3.4 (De Verlichting, De Franse Revolutie, De Bataafse
Revolutie, Napoleon verovert Europa)
§3.1 De Verlichting
Ancien régime Een bestuur waarin de koning absolute macht heeft en sommige
groepen (standen) speciale voorrechten hebben.
(Frans voor: het bestuur van vroeger).
Geef een beschrijving 4 hoofdkenmerken standensamenleving in het ancien régime:
van de 1. Er waren drie standen (onder de koning):
standensamenleving in - Geestelijkheid, die moest bidden voor iedereen.
het ancien régime. - Adel, die het land verdedigd en de koning hielp bij het bestuur.
- Derde stand, die zorgde voor voedsel en andere zaken.
2. De hoogste twee standen hebben allerlei voorrechten:
- Ze vormden een kleine groep, maar bekleedden bijna alle
belangrijke functies in de kerk, het leger en het bestuur.
- Ze bezaten een groot deel van de grond.
- Ze hadden privileges. Ze betaalde bijvoorbeeld geen belasting.
3. Je geboorte bepaalde de stand waartoe je behoorde.
4. De derde stand bestond uit 98% van de Fransen en zij moesten wel
belasting betalen. Onderverdeling derde stand:
- Bovenste laag: rijke burgers (kooplieden, rechters en bankiers),
ambachtslieden en winkeliers. Woonde in steden. In de 18e eeuw
ontevreden omdat ze niks te vertellen hadden in het bestuur.
- Onderste en grootste laag: arme loonarbeiders in de steden en
boeren op het platteland. Hard werken, weinig bezit. In de 18e
eeuw ontevreden omdat ze erg arm waren.
Herendiensten Veel boeren moesten één of meer dagen per week gratis voor hun
landheer werken.
Standensamenleving Samenleving die is verdeeld in drie groepen: geestelijkheid (eerste
stand), adel (tweede stand) en burgers en boeren (derde stand). De
eerste en de tweede stand hebben allerlei voorrechten.
Privileges Voorrecht dat door de koning was verleend aan een geestelijke of
edelman.
Leg uit waarom de Kort gezegd: Men ging meer vertrouwen op het menselijke verstand
Verlichting een nieuwe dan op wat een koning of kerk vertelde. Zelf nadenken i.p.v. gewoon
manier van denken was. maar doen wat gebruikelijk was.
Oorzaak hiervoor was dat er tijdens de wetenschappelijke revolutie in
de 17e eeuw mensen nieuwe kennis opdeden door nadenken en het
doen van experimenten. Mensen begrepen de wereld beter dan
daarvoor en kregen vertrouwen in hun eigen verstand.
1
, Gevolgen:
- Meer religieuze tolerantie. Bewijzen wat je beweert werd belangrijk
en de kerk kon niet bewijzen dat hun geloof de enige juiste was.
- Wie de wereld beter begrijpt (‘verlicht’ is), kan de wereld ook
verbeteren.
Voorbeeld: De manier waarop mensen naar natuurrampen keken.
Vroeger was dit een straf van God. Toen wetenschappers onweer
begrepen konden ze technische oplossingen bedenken (bliksemafleider)
Verlichting Begin ca. 1650
Manier van denken waarin geloof en traditie plaatsmaken voor logisch
en verstandelijk redeneren. Verlichte burgers waren kritisch over kerk,
bestuur en samenleving en wilden deze verbeteren.
Tolerantie Verdraagzaamheid
Leg met enkele Nieuwe ideeën van verlichte denkers:
voorbeelden uit dat - Ze vonden dat alle mensen vrij en gelijk geboren waren.
verlichte denkers - Niemand mocht het bezit en de vrijheid van anderen aantasten,
nieuwe ideeën hadden zoals in het Franse ancien régime gebeurde.
over goed bestuur. - De ongelijkheid moest worden aangepakt. Ze waren het alleen niet
eens over hoe dit het beste kon gebeuren.
Radicaal idee: Jean-Jacques Rousseau (Zwitsers-Franse denker) wilde
democratie: niet de koning, maar het volk moest de absolute macht
hebben.
Nadenken over het voorkomen van machtsmisbruik: Charles de
Montesquieu stelde scheiding van de machten voor.
Wat waren de gevolgen 5 gevolgen:
van de nieuwe ideeën 1. Absolute vorsten waren niet blij.
over goed bestuur? 2. Ze verboden boeken met kritiek op het bestuur of de kerk.
Vooral in Frankrijk was deze censuur streng.
3. De ideeën waren niet te stoppen door ‘salons’ (mensen die bij
elkaar kwamen in koffiehuizen en woonkamers van rijke
mensen) en kritische artikelen in tijdschriften en kranten.
4. Er ontstond een publiek debat.
5. De mening van de koning en de kerk was niet langer
allesbepalend.
Scheiding van machten Door Montesquieu bedachte verdeling van de bestuurlijke macht in drie
delen:
- Een vergadering van vertegenwoordigers van het volk
(volksvertegenwoordiging) maakt de wetten (wetgevende macht).
- De koning en de regering voeren de wetten uit (uitvoerende macht).
- Rechters geven straffen als burgers, koning of regering zich niet aan
de wetten houden (rechtsprekende macht).
Censuur Het verbod door de regering op het openbaar maken van bijvoorbeeld
teksten, toneel- en muziekstukken.
Publiek debat Discussie over problemen in de samenleving waaraan een groot deel
van de bevolking meedoet.
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper merel3P. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
