Een samenvatting van geschiedenis hoofdstuk 13 en 12.4. Een goede samenvatting van alle belangrijke stof. Handig als je bijvoorbeeld te laat bent begonnen met leren of een goed overzicht voor jezelf wil hebben.
GES 13.1 Europa en de wereld 1945-1989
Koude oorlog (1945-1989) -> na WOII wantrouwden de kapitalistische Verenigde Staten en
de communistische Sovjet-Unie elkaar. 1e fase koude oorlog: blokvorming. 1943 conferentie
van Teheran over wat er zou gebeuren met de in Oost-Europa door de Sovjet-Unie bevrijdde
landen> geen vrije markt en geen democratie.
Conferentie van Jalta (februari 1945) o.l.v. Stalin, Roosevelt en Churchill > verdeling van
Duitsland> verdeeld in vier bezettingszones (VS, SU, GB, FR). Westen van Duitsland>
democratie, geholpen met wederopbouw. Oosten van Duitsland> communistisch, hoge
herstelbetalingen.
1948: invoering West-Duitsland van de Duitse mark> Stalin ziet het als in strijdt met de
afspraken in Jalta> blokkade van Berlijn> westen zorgt via een luchtbrug voor goederen in
West-Berlijn> 1949 Stalin stopte met blokkade van Berlijn> BRD gesticht door westen> DDR
gesticht door Oosten.
Angst voor communisme> westen oprichten militaire samenwerking NAVO
2e fase koude oorlog: wapenwedloop> kernwapens gaven gevoel van macht en
onoverwinnelijkheid aan VS> SU kreeg ook kernwapens> strijdt om de beste en meeste
kernwapens uit wederzijdse afschrikking.
Door de SU zaten er in oost Europa communisten in sleutelposities en was sprake van een
eenpartijstaat> na Stalin zijn dood kwam Chroesjtsjov aan de macht> hield in 1956 een rede
waarin hij erg kritisch was op de stalinistische onderdrukking> in Polen en Hongarije mensen
in verzet> Chroesjtsjov greep militair in.
1962 Cubacrisis: VS en SU kwamen in Cuba recht tegenover elkaar te staan met hun
kernwapens> op het laatste moment sloten beide leiders een deels geheime overeenkomst>
wereld had op afgrond gestaan> protesten tegen wapenwedloop.
IJzeren gordijn: grenzen in Duitsland ondoordringbaar> vluchtelingen vanuit oosten> slecht
voor imago oosten> 1961 bouw Berlijnse muur> 1989 val Berlijnse muur.
Containmentpolitiek: Amerika probeerde communisme buiten de deur te houden:
economische en militaire steun aan alle landen tegen het communisme. SU
tegenovergestelde: steun aan landen tegen het kapitalisme
1949 China communistische eenpartijstaat geworden o.l.v. Mao> Amerikanen bang heel
Azië communistisch zou worden> 1950 Noord-Korea valt Zuid-Korea binnen> Amerikanen
en Westerse troepgenoten dreven ze terug.
Jaren 60 Vietnamoorlog: Vietnam op het punt communistisch te worden. Dominotheorie:
als een dominosteen valt vallen ze allemaal> VS wilde dat niet en raakte betrokken> niet
gewonnen door:
Amerikaanse soldaten waren niet gewend aan guerrillatactiek (klein, onverwachte
aanvallen en lichte wapens
, Bleek brede steun te bestaan voor het communisme in Zuid-Vietnam
In het Amerikaanse thuisfront rees fel verzet. > oorlogsnieuws
13.2 Europa en de wereld 1945-1989
Na WOII lag de prioriteit van de Europese overheden op de wederopbouw.
Amerika bood Europa het Marshallplan aan: grondstoffen, levensmiddelen en
miljarden dollars. Doelen:
1. De Europese economie weer op te starten en de profijtelijke handel over en weer te
herstellen
2. Populariteit tegen te gaan van communistische partijen in West-Europa
3. Bevordering van de Europese samenwerking en het voorkomen van nieuwe
oorlogen
Daarnaast was het economische beleid van de West-Europese landen zelf belangrijk
voor de wederopbouw: gaven veel uit aan herstel; hielden lonen laag> lage prijzen,
bevorderen export en daarmee werkgelegenheid. Ook investeerden veel overheden
in het opbouwen van een verzorgingsstaat.
De diensteneconomie ontwikkelde zich sterk> aandeel van agrarische en industriële sector
nam af.
Rond 1960> economie zo sterk gegroeid dat vraag naar arbeiders groter was dan het
aanbod> NL liet politiek van lage lonen gaan> salarissen en koopkracht steeg enorm,
gevolgen: werknemers vaker winkelen en veel vrije tijd; vakantie naar Middellandse zee; van
eerst alleen lagere school nu ook naar middelbare school; jongeren door zakgeld/baantje
belangrijkere doelgroep-> NL was op weg om een consumptiemaatschappij te worden.
Jaren 50> jong en oud groeien uiteen: jeugdcultuur kwam op met eigen kleding, muziek en
kijk op de wereld
Halverwege jaren 60> jongeren kwamen in verzet over de onderwerpen: meer inspraak op
school, universiteit en werk; een vrijer drugsgebruik; legalisering abortus; gelijke
behandeling vrouwen.
Gezag van de kerk werd aangetast (secularisatie, ontkerkelijking) door: toegenomen
welvaart, hoger opgeleide mensen en verspreiding van allerlei opvattingen via radio en tv.
In de jaren 60 was er meer oog voor: goedkope grondstoffen uit de derde wereld, waardoor
de kloof tussen rijk en arm toenam; Noord-Zuid tegenstelling> gevaren bevolkingsgroei en
daarmee hangende voedselprobleem; gevaren fossiele brandstoffen; milieuvervuiling>
milieuorganisaties opgericht> groene politieke partijen> milieubewustzijn vast onderdeel
westerse samenleving.
Eind jaren 40 heerste er in West-Europa onzekerheid door:
1. Angst voor communisme sterk gegroeid> SU-atoombom, China volksrepubliek
2. Besef dat verdeeldheid binnen Europa 2 keer tot een rampzalige oorlog had geleid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FloorWe. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,59. Je zit daarna nergens aan vast.
