Introductie Interdisciplinaire Sociale Wetenschappen
Een samenvoeging van aantekeningen, college slides, werkgroep discussies en literatuur.
Main points cursushandleiding:
- De steeds terugkerende vraag bij deze colleges is in hoeverre deze theorieën erin
slagen om de bestudeerde verschijnselen vanuit de optiek van die wisselwerking
tussen individu en sociale omgeving te verklaren.
- Leerdoelen:
● Het verkrijgen van elementaire kennis van en inzicht in vier cruciale thema’s van
sociaalwetenschappelijk onderzoek en theorievorming, te weten: (1) sociale
ongelijkheid, (2) sociale cohesie, (3) internaliserend probleemgedrag (angst en
depressie) en (4) externaliserend probleemgedrag (agressie en delinquentie).
● Het verkrijgen van inzicht in wat interdisciplinariteit betekent en in de manier waarop
die naar voren komt in klassieke en hedendaagse sociaalwetenschappelijke
theorieën in vier themagebieden. Met andere woorden: het verkrijgen van een
elementair inzicht in de centrale problematiek van ISW: de wisselwerking tussen
individu en sociale omgeving, en de theorievorming daarover.
● Het verwerven van basale academische vaardigheden zoals het vinden van en
verwijzen naar wetenschappelijke literatuur, het schrijven van een wetenschappelijk
paper en het beoefenen van wetenschap op een integere wijze.
Inhoudsopgave
Schuingedrukt = een citaat of een Engels woord.
Onderstreept = een begrip.
Boek: Social problems and a down-to-earth approach- Henslin 2
Chapter 1: Hoe sociologen sociale problemen bekijken 2
Chapter 2: Het interpreteren van sociale problemen 5
Chapter 6: Economische problemen; armoede en rijkdom 9
Chapter 8: Ras-etnische relaties 11
Chapter 9: Medische zorg; Fysieke en mentale ziektes 14
Chapter 7: Ongelijkheden van geslacht en seksuele geaardheid 18
Chapter 4: Geweld in de samenleving; Verkrachting en moord 22
Chapter 3: Alcohol en andere drugs 28
Chapter 5: Misdaad en strafrecht 33
Begrippenlijst 38
1
,Boek: Social problems and a down-to-earth approach- Henslin
Chapter 1: Hoe sociologen sociale problemen bekijken
§1.1 De sociologische visie
De sociologische visie(the sociological imagination/ sociological perspective), bedacht door
socioloog C. Wright Mills, verwijst naar het kijken naar de gedragingen en acties van
mensen in context van de sociale krachten die zulke gedragingen en acties
vormen/beïnvloeden. Oftewel hoe onze persoonlijke problemen verbonden zijn met de
bredere omstandigheden van de samenleving waarin we leven.
○ Mills: “Om onze ervaringen in het leven te begrijpen, moeten we eerst de tijd
waarin we leven en de sociale krachten, die in die tijd de dienst uitmaken,
begrijpen.”
- Drie levels van de sociale context:
1. De brede sociale context; omvat historische gebeurtenissen. Bijv. oorlog,
recessie en vrede.
2. De smalle sociale context; omvat geslacht, ras, religie en sociale klasse.
3. De persoonlijke sociale context; verwijst naar de relaties die we hebben met
familie, vrienden of collega’s.
■ Gecombineerd vormen deze levels de sociale context.
§1.2 Sociale locatie
De sociale locatie(the social location) is van grote invloed op alle aspecten van ons leven.
➔ De positie die jij hebt in de samenleving. Het bevat:
◆ Fysieke plaatsen; je woonwijk en stad/dorp.
◆ Abstracte plaatsen; je scholing, ras, leeftijd, gezondheid en trouw-status.
- De sociale locatie beïnvloedt je acties, maar men zal nooit van tevoren kunnen
bepalen welke consequenties je sociale locatie tot gevolg hebben.
● Sociologen kunnen wel voorspellingen maken over groepen, omdat die, vaak,
vaste sociale wegen volgen.
§1.3 Wat is een sociaal probleem?
Een sociaal probleem(social problem) wordt door Henslin beschreven als;
1. Het is een dynamisch(D)/relatief(R) probleem.
● D: De samenleving verandert en sociale problemen ook.
● D: Sociale problemen veranderen door groepen die onderling reageren op
elkaar.
● R: Mensen hun waarden variëren enorm, wat voor de een een probleem is,
kan voor een ander een oplossing zijn.
○ Bijv. stelen is voor de slachtoffers van het stelen een probleem, maar
voor de mensen die stelen niet.
2. Er zijn twee duidelijke kanten te benoemen; voor en tegen.
● Iedereen heeft zijn eigen ideeën van een sociaal probleem. Wiens definitie
van een sociaal probleem wint?
➔ Door macht. Het vermogen om jouw zin te krijgen zonder
tegenwerkingen. Door mensen met aanzien of grote groeperingen.
3. Er is veel aandacht voor; het komt in de media.
● Een sociaal probleem is een sociaal construct. ‘Het is een probleem omdat wij het
een probleem vinden.’
2
,Een sociaal probleem bevat twee essentiële componenten; objectieve
omstandigheden(objective conditions) en subjectieve omstandigheden(subjective
conditions).
1. Objectieve omstandigheden: een omstandigheid die gemeten of ervaren kan worden.
a. Zoals regelgeving/wetten.
2. Subjectieve omstandigheden: de zorgen die significante mensen (of een significant
aantal mensen) hebben over de objectieve omstandigheden.
§1.4 De natuurlijke evolving van sociale problemen: 4 stadia
De vier stadia waar sociale problemen door evalueren:
*De stadia hebben geen duidelijke grenzen en overlappen daarom frequent.*
1. Het begin: de druk voor verandering
a. Het probleem definiëren
Mensen moeten ontdaan zijn door een objectieve omstandigheid in de
samenleving. Dit leidt tot een verschuiving in de kijk op zaken. Zo’n
verandering komt vaak voor wanneer waarden veranderen.
b. De opkomst van leiders
Er zullen leiders opkomen die de problemen zullen duiden.
c. Aanvankelijke organisatie
De leiders die opkomen, kunnen mensen in de juiste velden organiseren.
2. De officiële reactie
a. Reacties op de groeiende druk
De reacties betekenen niet zozeer een einde aan het sociale probleem. Het
wordt soms zelfs gezien als een onderdeel van het probleem, een voeding
voor de voortzetting van hun worsteling.
b. Vergelding(wraak), veroordeling, accommodatie, coöptatie(het aannemen van
nieuwe leden)
3. Reactie op de officiële reactie
a. Een kant kiezen.
b. Acties van goedkeuring en afkeuring
Indien men niet tevreden is met de bewerkstelligde veranderingen, zal dat als
stimulans werken om nieuwe veranderingen te bewerkstelligen.
c. Verdere verdeling van andersdenkende elementen
4. Alternatieve strategieën
a. Continuïteit van de controverse
Het sociale probleem blijft controverse, omdat een van beide partijen
hoogstwaarschijnlijk ontevreden is met het behaalde resultaat en zal dus
streven/zoeken naar alternatieve oplossingen om toch te winnen.
b. Nieuwe strategieën om de oppositie te overwinnen
Zie 4.b. Elke kant wilt totale overwinning en zal vrijwel nooit tevreden zijn.
§1.5 De rol van sociologie bij sociale problemen
Sociologen kunnen helpen bij het creëren van een objectief begrip bij sociale problemen. Er
zijn vijf bijdragingen die sociologen kunnen maken:
1. Objectieve omstandigheden meten: kwalitatief of kwantitatief onderzoek doen.
2. Subjectieve omstandigheden meten: het bepalen van visies en houdingen van
mensen richting sociale problemen. Dat is essentieel bij het evalueren op mogelijke
3
, sociale problemen. Hierbij moet goed gelet worden op de sociale locatie van
mensen.
3. Gebruik maken van de sociale visie: sociologen kunnen sociale problemen plaatsen
in hun brede sociale context.
4. Identificeren van mogelijk sociaal beleid: om een sociaal probleem te adresseren,
kunnen sociologen suggesties doen aan publieke instellingen, maar ook private
instellingen.
5. Evalueren van de mogelijke consequenties van sociaal beleid: het schatten van de
sociale effecten op een voorgesteld sociaal beleid.
■ Sociologen hebben niet alle antwoorden. Ze kunnen dan ook niet
zeggen of iets ‘goed’ of ‘fout’ is.Want sociologie kan niet bepalen
welke groep aan waarden superieur is aan alle andere groepen met
waarden.
§1.6 Sociologie en gezond verstand
De reden dat we ons gezond verstand(common sense) niet mogen gebruiken om sociale
problemen op te lossen, komt door het feit dat ons gezond verstand vaak gebaseerd is op
foutieve aannames. En omdat dit zo vaak niet klopt, hebben we solide, objectief onderzoek
nodig.
Figuur 1
4
