alles wat je moet weten van het van stoornissen in de taalontwikkeling 2 in 1 document. Samenvatting van o.a. alle colleges.
Duidelijk overzicht. Taalwetenschap jaar 1 aan de RUG
Discriminatie; herkennen
Metalinguïstiek; reflectie over taal, het praten over taal.
- Receptief = passief
- Productief = actief
Stippellijn = receptief en door getrokken lijn = productief.
Taalvorm; de vorm die de taal aanneemt (woordjes, zinnetjes) fonologie, morfologie, syntaxis.
Taalgebruik; pragmatiek (functie en context, verbaal en non-verbaal)
Taalinhoud; semantiek (woordbetekenis, conceptkennis)
Nature (inside-out)
- Genetische aanleg om taal te leren
- aangeboren
Nurture (outside in)
- De mens is een onbeschreven blad dat door de omgeving gevormd wordt
- Aangeleerd.
Model van levelt;
,Feedback loop; je hoort jezelf iets zeggen, neemt dit waar en kan dit verbeteren.
je hebt dus concept, taal, articulatie (en spraak).
We zijn het er over eens dat het vermogen om taal te verwerven aangeboren is.
Taalontwikkeling begint al voor de geboorte.
kinderen herkennen spraakgeluiden al in de baarmoeder.
- Zijn gevoelig voor veranderingen in lettergrepen na gewenning, meetbaar in veranderingen in
hartslag. Of aan de zuigpatronen.
- Hebben voorkeur voor stem van de moeder.
- Direct na de geboorte geven ze voorkeur aan passages die de moeder in de baarmoeder
voorgelezen heeft.
Fonologie stemt af op de omgevingstaal;
- Pasgeborenen zijn gevoelig voor fonemische contrasten van alle talen. Van 6 tot 8 maanden
oude kinderen die opgroeien in een engelstalige omgeving kunnen nog Hindi medeklinkers
onderscheiden.
- Dit neemt af bij kinderen van 8-10 maanden oud
- Tegen de leeftijd van 1 jaar is het vermogen van kinderen om klanken te onderscheiden
afgestemd op hun eigen taal.
- Ze verliezen dus eigenlijk een deel van het vermogen om klanken te onderscheiden.
Spraakontwikkeling;
1e levensjaar in maanden.
Baby’s liggen, dus de eerste klanken die komen zijn klanken zoals gaga.
van klanken naar woorden;
- Naast het onderscheiden van klanken, moeten kinderen beginnen te herkennen welke delen van de
klanken die ze horen verschillende woorden zijn. Pas daarna kunnen ze woorden met betekenissen
in kaart beginnen te brengen.
Fonologie en de eerste woordjes;
12- 18 maanden; eerste 50 woorden.
- Cv vorm
- Consonanten vanuit brabbelen
Eerste woordjes als bal, papa, naan etc.
Regelmatig is dat het kind nog regelmatig laat zien dat hij dit proces niet kan.
,Bootstrapping; beschikbare kennis gebruiken om een ander soort informatie te extraheren.
Verschillende types bootstrapping;
- Fonologische bootstrapping = fonologie gebruiken om woorden in de spraakstroom te
identificeren
- Syntactisch bootstrapping = syntactische functies gebruiken om betekenis te raden
- Semantisch bootstrapping = betekenis gebruiken om syntactische functie te raden
Fonologische ontwikkeling;
12-24 maand; Ontwikkelen CVC en twee-syllabige woorden
- 9-10 initiale consonanten
- 5-6 finale consonanten (CVC)
24-30 maanden; Bewustzijn van rijmen
- 30-36 maanden; Spraak is 50-75% verstaanbaar
- bij 36 maanden (GMS*) Begint zelf te rijmen
3 – 3,6 jaar; Fonologische vereenvoudigingsprocessen worden minder:
- Reduplicatie
- Syllable deletie
- Assimilatie
- Finale consonant deletie
Deze zijn er nog wel
- Stopping: mes met; voet toet (verdwenen bij 3;6j, ongeveer. in
deze volgorde /f, s, v, z, ʃ, ʒ, ʧ, ʤ, θ, ð/ (Bowen, 2011))
- Fronting: voet toet (verdwenen bij 3;6j)
- Clusterreductie: snoep soep (verdwenen bij 4j)
- Gliding: leuk weuk (verdwenen bij 5j)
42-48 maanden (3;6 jaar tot 4 jaar); Duidelijke vermindering van clusterreductie
48-66 maanden (4 jaar tot 5;6 jaar); Spraak is 75-90% verstaanbaar (GMS) De meeste fonologische
vereenvoudigingsprocessen zijn verdwenen “fouten” met /s/, /ɾ/, /l/ kunnen blijven tot 5;6-6 jaar
Lexicaal semantische ontwikkeling;
- eerste woorden rond eerste levensjaar.
- bij 50 woorden start exponentiële groei van de woordenschat. er verandert iets in het leren
waardoor ze dit sneller oppikken.
Inhoudswoorden > hebben een lexicale betekenis en roepen dan ook direct
een beeld op in het mentale lexicon (open woordklasse)
, Functiewoorden > hebben een grammaticale betekenis (gesloten woordklasse)
- Lidwoorden
- Voorzetsels
- Voegwoorden
- Voornaamwoorden
Semantiek;
Net als bij syntaxis kun je de semantiek beschrijven in termen van:
Kwantiteit: de omvang van de passieve of actieve woordenschat
twee woordenschatexplosies in de ontwikkeling:
- 1;6 a 2;0 jr: taal leren gebruiken voor verschillende functies,
aanvang 2-wrdzin (min woordenschat 50 wrd)
- 2;6 a 3;0 jr: leefwereld wordt groter (psz/buiten spelen)
Kwaliteit: de complexiteit van de woorden: het type woorden.
de ontwikkelingslijn:
- van eenvoudige naar complexe semantische betekenissen
- van concreet naar abstract gebruik van woorden
- van absolute naar relatieve begrippen
Morfosyntactische ontwikkeling;
Eerste zinnen rond tweede levensjaar: telegramstijl
- OndW
Mean Length of Utterence (MLU) neemt toe, woordvolgorde
Woordveranderingen:
- Meervouden
- Verkleinwoorden
- Werkwoordvervoegingen
- Vervoegingen bijvoeglijk naamwoorden
Zinnen
- Mededelende zinnen
- Vraagzinnen
- Gebiedende wijs zinnen
- Samengestelde zinnen: want omdat (nevenschikking / onderschikking) want is hier
makkelijker, omdat dit een nevenschikking is. Bij omdat moeten ze de zin ombouwen en dat is
moeilijker.
Pragmatiek;
- communicatieve intenties/functies.
- presuppositie; rekening houden met de (voor)kennis en het perspectief van de luisteraar
(luistercontext) en met de stijl en betekenis van de voorafgaande zinnen (talige context)
- Organisatie van een gesprek: de vaardigheid van het behouden van de dialoog =
conversatievaardigheden.
+ Context: deze beïnvloedt type en vorm van de communicatieve intenties, de informatie die gegeven
moet worden en de wijze waarop conversaties georganiseerd zijn.
Welke intentie heeft de onderliggende boodschap die je door
middel van een (non-)verbale uiting wilt overbrengen? Iedere
(non-)verbale uiting heeft dus een communicatieve functie:
• Expressiefunctie
• Regulatiefunctie
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper erpit. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
