Dit document bevat alle tentamenstof van het vak reflectie op gezondheidswetenschappen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam. Dit is het deel Wetenschapsfilosofie.
Tentamen reflectie op gezondheidswetenschappen: Wetenschapsfilosofie
HC1: Reflectie op GZW; Wetenschapsfilosofie 05-04-2022
Descriptief
- Wat is er gebeurd
- Hoe is iets tot stand gekomen
- Hoe is theorie Q uit theorie P voortgekomen
Normatief
- Wat is een goede theorie
- Hoe is wetenschappelijke kennis te rechtvaardigen
- Onderscheid echte kennis vs. pseudo kennis
- Wat is adequate wetenschappelijke verklaring
Wetenschap is soms een grillig proces
- Darwin en evolutietheorie
Legt uit hoe planten, dieren en de mens zijn ontstaan uit voorouder en zich
dankzij natuurlijke selectie aan hun omgeving hebben aangepast
- Kekule en benzeen; wat is structuur van molecuul benzeen
Wat is onderscheidend aan wetenschap
- Common sense visie op wetenschap
- Volgens de common sense visie leidt wetenschappelijk onderzoek naar theorieën
over de werkelijkheid die getoetst wordt aan de hand van feiten
Logische afleidingen van hypothese uit de theorie
Empirisch vastgestelde feiten
Theorie gebaseerd op feiten
Repliceerbaarheid
Falsifieerbaarheid
Normen en waarden doen er niet toe
Geen externe invloeden
Neutraal bij de vraagstelling
Onafhankelijk bij de acceptatie
Maatschappelijk waardenvrij
Ook hier; descriptief- normatief
- Kloppen elementen van common sense visie
- Descriptief; strookt een element met hoe het in het echt gaat
- Normatief; is het element een goed en bruikbaar ideaal
Nog een onderscheid; theorieën/studies – gedrag van wetenschappers
- Normen kunnen betrekking hebben op wetenschappelijk werk, bijv. een theorie of
een bepaalde studie
Is de theorie consistent
Volgt de hypothese logisch uit de theorie
Zijn de conclusies toetsbaar? Weerlegbaar
, - Of op gedrag van de wetenschappers zelf
Hebben ze de feiten netjes opgeschreven
Hebben ze hun resultaten netjes gedeeld
Hebben ze zich onafhankelijk opgesteld
Zijn ze niet dogmatisch geweest
Ethiek in de wetenschap
Ethiek in de wetenschap
- Robert Merton (19190-2003); Amerikaans socioloog
- Normatieve structuur van wetenschap (1942); beschrijft het ethos van de
wetenschap
- De CUDOS-normen
Dit is verzameling van 4 waarden die beoefenaars van wetenschappelijk
onderzoek in acht zouden moeten nemen
1. Communisme (Gemeenschappelijkheid); kennis is product van gezamenlijke
inspanningen dient openbaar gemaakt te worden.
2. Universalisme; het werk moet beoordeeld worden zonder naar de persoon te kijken;
sekse, nationaliteit, status mogen niet mee spelen in de beoordeling
3. Disinteressedness (belangeloosheid); eigenbelang of groepsbelang mogen geen rol
spelen in wetenschap -> fraude en plagiaat wordt voorkomen
4. Georganiseerd scepticisme; de onderzoeksresultaten en methoden moeten worden
voorgedragen aan collega-wetenschappers zodat zij kritiek kunnen leveren.
Kritiek; John Ziman; plaats
- John Ziman (1925-2005); theoretisch natuurkundige
- Real science; what it is and what It means
- Cambridge University Press 2000
- CUDOS slaat niet op industriële en overheidsresearch labs
Maar de CUDOS-normen
- Kunnen ook normatief worden opgevat -> aangevend wat normaal en gewenst is
- Zo is het misschien niet maar zo zou het moeten zijn
- Gedragscode VSNU 2018: 5 principes
1. Eerlijkheid en zorgvuldigheid
2. Betrouwbaarheid
3. Controleerbaarheid
4. Onpartijdigheid
5. Verantwoordelijkheid
Uitwerking in 61 normen goede onderzoekspraktijken
- Klachtenregeling Vu en VUmc
Normatieve theorie mbt wetenschap 1e kandidaat; empirisme
- Kennis is gebaseerd op waarnemingen en experiment
- Inductieve methode
- Inductie
Wetenschap zoekt naar universele wetten van de vorm; altijd als X, dan Y
, Inductie; als X zeer vaak en onder veel verschillende omstandigheden
waargenomen is; en als X steeds samen met Y optrad, dan is conclusie; altijd als
X, dan Y, gerechtvaardigd.
Logisch positivisme
- Bakermat moderne wetenschapsfilosofie
- Gezelschap geleerden die de wereld wilden verbeteren
- Wars van hoogdravende speculatieve ideeën en theorieën
- Stelsel dat enkel aanvaardt wat zintuigelijk wordt waargenomen en vastgesteld kan
worden.
- Logica
- Variant van empirisme
- Verificatie-criterium van betekenis= uitspraak heeft alleen betekenis als er
omstandigheden kunnen worden gespecificeerd waaronder de uitspraak waar is,
daar ontleent ze haar betekenis aan.
- Goede wetenschappelijke kennis komt voort uit empirische observaties
Inductie
- Aantal waarnemingsapsecten generaliseer je tot iets algemeens
- Conclusie; alle raven zijn zwart
- Op grond van aantal specifieke waarneming komt het tot algemene regel
Deductie
- Deductie is waarheidsbehoudend, de conclusie wordt afgedwongen
- Logische geldigheid is niet hetzelfde als waarheid
1. Alle zoogdieren hebben longen
2. Dolfijnen zijn zoogdieren
Conclusie; dolfijnen hebben longen.
- Gevolgtrekking wordt gemaakt uit algemene naar het bijzondere
Inductie en deductie komen bij elkaar in empirische cyclus
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper NynkeStudent. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,09. Je zit daarna nergens aan vast.
