1. Wat is de geschiedenis van de ziekte in de afgelopen eeuwen?
a. Wat waren vroeger de meest prevalente aandoeningen? (Infectieziekten)
- Epidemiologische transitie= daling van de sterftecijfers door een radicale
verschuiving in het doodsoorzakenpatroon.
(→ Overgang van situatie met hoge sterfte- en geboortecijfers naar situatie met
lage sterfte- en geboortecijfers & overgang van dominantie besmettelijke ziekten
naar dominantie chronische ziekten)
Heeft 3 fases;
1. Tijdperk van epidemieën en hongersnood
o Tot diep in 19e eeuw
o Sterfte hoog en variabele levensverwachting
o Infectieziekte zijn dominant → epidemieën zorgen voor sterke
schommelingen in sterftecijfer
2. Tijdperk van afnemende pandemieën
o Ongeveer van 1875 tot 1920
o Infectieziekten worden vervangen door ziekten als kanker, hart- en
vaatziekten en ongevallenletsel
o Mortaliteit daalt, gemiddelde levensverwachting gaat omhoog → populatie
blijft groeien
3. Tijdperk van degeneratieve en door de mens veroorzaakte aandoeningen
o Ongeveer 1920 tot 1970
o Doodsoorzakenpatroon wordt volledig gedomineerd door niet-
infectieziekten
o Mortaliteit daalt verder en stabiliseert. Levensverwachting stijgt verder,
fertiliteit (vruchtbaarheid) cruciale factor in populatie groei
➔ Vroeger vooral ziekten op jeugdige leeftijd, later juist op middelbare/oudere
leeftijd → toename levensverwachting bij geboorte
(bron Mackenback & college)
Demografische transitie; daling van de sterftecijfers die gevolgd wordt door een
periode van sterke daling van de geboortecijfers, zorgt voor toenemen
levensverwachting en toenemen populatie.
Hedendaags; overvloed maakt het makkelijker om ongezond te leven (meer kans
op verslaving, obesitas, etc)
➔ Aandoeningen van vroeger niet kennen, vooral weten dat vroeger
infectieziekten was en nu chronische aandoeningen en hoe dat is
ontwikkelt
b. Wat zijn chronische aandoeningen?
Welvaartsziekten zijn ziektes die ontstaan en veel voorkomen door een toename
van de welvaart → andere naam voor chronische ziektes. Bijvoorbeeld;
- Kanker
- Chronische aandoeningen (BV diabetes 2)
- Hart- en vaatziekte
- Overgewicht
- Stress
➔ Door vooral bewegingsarmoede (te weinig bewegen) en toename gebruik van
genotsmiddelen
, Chronsiche ziekte= ziekte die niet/nauwelijks te genezen zijn
- Hart- en vaat ziekte (steeds beter behandelingen voor, nam vanaf 1970 af)
- Kanker
2. Wat zijn de ontwikkelingen omtrent gezondheidsbedreigingen?
a. Van infectie naar chronische ziekte
Public health= ‘The science and art of preventing disease, prolonging life and
promoting health through the organized efforts of society’.
(bron Mackenbach)
Het werkterrein van de public health wordt volgens deze definitie gekenmerkt
door:
o Een gerichtheid op de bevordering van de volksgezondheid
o Collectieve maatregelen op uiteenlopende terreinen die voor de
bevordering van de volksgezondheid noodzakelijk zijn, zoals sanitaire
maatregelen, preventieve gezondheidszorg, gezondheidsvoorlichting en
sociale voorzieningen die bestaanszekerheid garanderen.
Ook het beleid en management van de gezondheidszorg worden tot de public
health gerekend, althans voor zover die erop gericht zijn de
volksgezondheidseffecten van de zorg te maximaliseren, bijvoorbeeld door een
voor iedereen gelijke toegang tot de zorg te realiseren.
(bron Stuvia)
De 3 paradigma’s van public health zijn de basis voor de gezondheidszorg in NL
1. de meeste gezondheidsproblemen zijn terug te voeren op blootstelling aan
ongunstige omgevingsinvloeden en dus vatbaar voor preventie
2. problemen in de volksgezondheid zijn het best op te lossen door collectieve
maatregelen
3. kwantitatieve onderzoeksmethoden zijn het geschiktst om
volksgezondheidsproblemen te bestuderen en oplossingen voor die
problemen te ontwerpen en evalueren.
3 redenen voor het ontstaan van public health;
- Betere medische interventies tegen infectieziekte
- Hogere welvaart → betere voedingstoestand
- Betere hygiëne (en andere vormen van collectieve preventie) → aanleg
riolering, verbetering arbeidsomstandigheden, aanleg drinkwaterleidingen, etc
(bron Mackenbach)
Geschiedenis van public health
- Invloed verlichting op huidige volksgezondheid;
o Begin bevolkingsadministratie
o Inzicht gezondheid is staatsbelang → begin toezicht volksgezondheid
o Inzicht inenting van ziekte materiaal leidt tot immuunreactie (genezing
pokken)
➔ Men ging inzien dat ziekte vermijdelijk waren
- 1875; Sanitaire beweging; Engelse politieke beweging van radicale artsen die
door epidemiologisch onderzoek tot de conclusie kwamen dat er iets moest
gebeuren aan de oorzaken van de slechte gezondheidstoestand van grote delen
van de bevolking (door industrialisatie (slechte werk- en woonomgevingen door
verstedelijking))
o Edwin Chadwick; ziekte wordt veroorzaakt door dampen die vrijkomen van
rotting van organisch materiaal (bleek onjuist, maar zijn oplossing heeft
wel veel ziekten voorkomen)→ drainagesysteem (vuil afvoeren met behulp
van stromend water)
, o John Snow; vermeiden van drinken van besmet water → verre voorloper
van waterleidingen
o Begin van infectieziekte bestrijding
- Hygiënisten; Nederlandse beweging van de sanitaire beweging in Engeland
o Pas rond 1865 grip op samenleving (stemmen)
- In toekomst zal de kwaliteit van leven omhoog gaan.
De focus in de gezondheidszorg zal vooral gaan liggen in het verminderen van
sociaal-economische verschillen verminderen (toegankelijkheid voor iedereen)
volgens
- Samenvatting 5 fases in geschiedenis public health uit Mackenbach;
➔ Vroeger waren infectie ziekte de grootste bedreigingen. Momenteel zijn hier
goede behandelings- en genezingsmethode voor waardoor dit niet meer een
(groot) risico is voor de gezondheid.
In de huidige samenleven vormen chronische ziektes de grootste
gezondheidsbedreigingen. Er zijn voor de meeste ziektes nog geen genezing
bekend, wel voor veel een behandeling om de kwaliteit (en duur) van leven te
verbeteren ondanks de ziekte.
3. Gezondheidsdeterminanten?
a. Wat zijn gezondheidsdeterminanten?
Gezondheidsdeterminanten zijn factoren die (on)gezondheid beïnvloeden (/het
beloop van een ziekte beïnvloeden).
, Verschillende manieren om deze in te delen;
- Exogeen vs endogeen
- 4 soorten;
1. Zorgvoorzieningen; toegankelijkheid & kwaliteit (→ staat er niet altijd bij, valt
ook vaak onder omgeving)
2. Leefstijl/risicogedrag; houding & kennis & gedrag
3. Omgeving;
a. Sociaal (cohesie, steun, naasten)
b. Fysiek (natuur en milieu, verkeer, huisvesting)
4. Biologisch; erfelijkheid & geslacht (&veroudering)
(bron Lemmers & de Greeff)
Indeling uit college;
o Omgeving
▪ Fysiek
▪ Sociaal
▪ (biotisch)
o Leefstijl
o Persoonsgebonden
▪ Genetisch
▪ Verworven
➔ Weten welk type determinant het is bij voorbeeld & hoe determinanten
gelinkt zijn aan preventie in het VTV model
b. Wat zijn de gevolgen hiervan op de gezondheid?(QALY’s en DALY’s)
Gezondheidsdeterminanten beïnvloeden de gezondheid direct.
QALY= quality adjusted life years= hoeveel jaar nog gezond leven
DALY= disability adjusted life years → drukt uit hoeveel gezonde levensjaren een
populatie verliest door ziekten. Bestaat uit 2 componenten;
1. De jaren verloren door vroegtijdige sterfte
2. De jaren geleefd met ziekte
(bron Lemmers & de Greeff)
c. Wat is de ontwikkeling van deze determinanten?
- Meer ongezonde producten
- Meer stress
- Bewegingsarmoede
- Meer vrije tijd
➔ Kortom; ongezondere leefomgeving
(bron Lemmers & de Greeff)
d. Hoe zijn ze gekoppeld aan de ziektelast?
De bijdrage van een determinant aan de totale ziektelast is een maat voor het
belang van een determinant voor onze gezondheid.
Ziektelast is een maat voor de hoeveelheid gezondheidsverlies in een populatie,
waarin zowel verloren levensjaren als verlies aan kwaliteit van leven wordt
meegenomen.
Bij de schatting van de bijdrage van een determinant aan de ziektelast wordt
uitgegaan van de prevalentie van de determinant in de populatie, de kans op het
optreden van ziekte gegeven de determinant, de ernst van de ziekte
(wegingsfactor) en de sterftekans.
4. a. Wat is het VTV model?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper EllenBastiaansen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,49. Je zit daarna nergens aan vast.