Vrijdag 13 januari 2023 blok 2, schriftelijke thuistoets
Criminologie hoorcollege
Week 1
Wat is criminaliteit?
- In Nederland hanteren we ‘’juridische definitie’’: wat strafbaar is gesteld in het
Wetboek van Strafrecht (en bijzondere strafrechtelijke wetten).
- Gedrag dat als zodanig door mensen als afwijkend van de norm wordt gedefinieerd.
- Allerlei vormen van gedrag die als sociaal schadelijk gedrag gedefinieerd of ervaren
worden
- Relatief begrip: plaatsgebonden en tijdsgebonden. Wat in Nederland op dit moment
strafbaar is, was een aantal jaar geleden bijvoorbeeld nog niet strafbaar en andersom
ook. Wat nu in Nederland strafbaar is, kan in een ander land bijvoorbeeld niet
strafbaar zijn. Dat staat ook in verband met de termen criminalisering en
decriminalisering.
- Criminalisering versus decriminalisering. Met criminalisering bedoelen we dat we
feiten onder de werking van strafrecht laten vallen. Denk aan huiselijk geweld en
verkrachting binnen het huwelijk. Dat was jaren geleden niet strafbaar.
Decriminalisering is weer het tegenovergestelde. Wat eerst als criminaliteit werd
beschouwd, is niet meer strafbaar. Denk bijvoorbeeld aan overspel of
homoseksualiteit.
Verschillende definities zijn mogelijk, maar in Nederland hanteren wij de juridische definitie.
Dit heeft te maken met de rechtszekerheid en het legaliteitsbeginsel.
Legaliteitsbeginsel = geen feit is strafbaar dan een daaraan voorafgaande wettelijke
strafbepaling. Iets is niet strafbaar, als niet in de wet staat dat het strafbaar is.
Wat is criminologie?
- De criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de
aard en achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar
zijn gesteld en van de wijze waarop de overheid en de rest van de maatschappij
daarop reageert. Criminologie is dus echt een wetenschap.
- + overlast= in toenemende mate een onderwerp waar ook de criminologie zich mee
bezighoudt.
- ‘Het koele oog van de strafrechtspleging’ = objectieve kennis
Ontstaan en ontwikkeling van criminologie
1. Veel strijd over oorzaken/talloze theorieën
- Biologisch
- Psychologisch
- Sociologisch
2. Benadering vanuit verschillende wetenschappelijke disciplines:
- Psychologie, rechteren, sociologie, antropologie etc.
3. Meerdere aandachtsgebieden
- Beschrijvende criminologie (kijk naar de cijfers, is het toegenomen/afgenomen)
- Etiologie (de oorzaken)
- Penologie (strafrechtelijke acties, hoe reageert Nederland)
- Preventie (hoe criminaliteit voorkomen/welke strategieën zijn daarvoor)
- Victimologie (slachtofferschap)
- Niet-commune delicten (niet- gewone delicten) bijvoorbeeld terrorisme
4. Veel verschijningsvormen van criminaliteit. Bijvoorbeeld georganiseerde misdaad.
Laatste tijd door digitalisering zien we een stijging.
, 5. Verschillende mens- en maatschappijbeelden. Invloed hiervan.
Verschillende mensbeelden:
- Determinisme: biologisch of sociaal-economisch. Bij determinisme wordt vanuit de
filosofie gesteld dat eigenlijk elke gebeurtenis of gedrag, in dit geval crimineel gedrag,
niet willekeurig gebeurd, maar een oorzaak heeft. Het komt door aanleg (biologisch).
Juist omdat je opgroeit in een bepaalde buurt, of straat waar gediscrimineerd wordt,
zorgt ervoor dat je crimineel gedrag gaat vertonen. Bij determinisme wordt de
oorzaak gelegd, terwijl er ook bepaalde periodes waren dat er wordt aangegeven dat
het niks te maken heeft met de omgeving/milieu. Maar juist met de vrije wil
- Vrije wil: relationele keuze / ‘’homo economicus’’. De mensen kunnen keuzes maken
of ze wel of gaan criminaliteit plegen.
Verschillende maatschappijbeelden:
- Consensus: sociaal contract denken: ‘’zo hebben wij het afgesproken’’. Overheid is
neutraal.
- Conflict: de ‘’machtigen’’ bepalen. Overheid heeft ook eigen belang.
Durkheim
Doordat criminaliteit negatieve emoties oproept, heeft het een positief sociale functie:
- Morele verontwaardiging
- Normbesef: ‘’dit doe je niet’’
- Gezamenlijke afwijzing richting de ‘’zondaar’’
- Zondebokmechanisme : dat we eigenlijk onschuldig persoon agressie uitkeren
De drie hoofdstromingen:
- (Franse) klassieke school
- Italiaanse (bio) antropologische school
- Franse milieuschool
- Nu: biopsychosociaal model en onderzoek naar criminaliteit gedurende de levensloop
Franse klassieke school
- Midden 17e eeuw opkomst klassieke school.
- Verlichting (vrije wil en rationaliteit).
- Cesare Beccaria 1738-1794.
- Inspiratiebron voor hervormingen in vele jurisdicties.
- Legaliteitsbeginsel ( geen misdrijf, geen straf zonder voorafgaande wettelijke
strafbaarstelling).
- Straffen moet snel en efficiënt worden uitgevoerd.
- Het opleggen van een straf moet vrij zijn van corruptie en vooroordeel.
Hoofdstromingen binnen de criminologie
- Italiaanse school
- Cesare Lombroso: een van de eerste criminologische ‘’wetenschappelijke’’
onderzoeken (frenologie). Op basis van lichamelijke kenmerken is zijn conclusie dat
crimineel gedrag is aangeboren.
- Atavistische visie: criminelen zijn achtergebleven in hun natuurlijke/geestelijke
ontwikkeling. Geen vrije wil, maar aangeborenheid.
De lichamelijke kenmerken:
- Afwijkende omvang en vorm hoofd
, - Asymmetrische gezicht
- Grote kakbeenderen
- Opgezwollen, volle lippen
- Grote neusgaten
- Hoog voorhoofd
- Veel haar en dunne baard
- Dieven: beweeglijke handen, platte neus
- Moordenaars: koude blik in ogen, altijd grote neus, grote jukbeenderen.
Bij de Franse klassieke school gaat het echt om de vrije wil terwijl het bij de Italiaanse
school het aangeboren vinden.
Franse milieuschool
- Alexandre Lacassagne
- Maatschappelijke oorzaken: het sociale milieu waarin iemand opgroeit, is
doorslaggevend of een persoon criminaliteit pleegt
- Elke maatschappij heeft de criminaliteit die zij verdient. Wat is de rol van de
overheid? In hoeverre investeert zij in een goede buurt/condities waarin iemand kan
opgroeien?
Etheologie = het verklaren van de criminaliteit
Criminografie= beschrijven criminologie
Criminaliteitspreventie = het voorkomen van ..
Victimologie = slachtoffer
Penologie = strafrechtelijk gaat om de formele wijze
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annakoysis2000. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,29. Je zit daarna nergens aan vast.