Hoofdstuk 1 HAVO aardrijkskunde. Duidelijke en overzichtelijke samenvatting, waar je zeker een voldoende mee haalt. Ik heb heel mijn schooljaar alleen maar dikke voldoendes gehaald, door mijn samenvattingen te leren.
Hoe meet je welvaart?
- Welvaartsverschillen tussen landen kun je op een aantal manieren meten:
1) De meest gebruikte maat is het bruto binnenlands product per hoofd. Dat
bereken je door de waarde van de goederen en diensten die in 1 jaar
geproduceerd worden door alle personen en bedrijven gevestigd in dat land
op te lenen. Deel je dit bedrag door het aantal inwoners, dan heb je het
bbp/hoofd. (Meten aan de hand in dollars of euro’s van welvaart heeft als
nadeel dat je de verschillen versluiert). (totale jaarinkomst : totale bevolking)
2) De samenstelling van de beroepsbevolking. De algemene regel is dat het
ontwikkelingspeil hoger is als er minder mensen in de landbouw werken en
meer in de formele dienstensector.
- Hoe rijker een land, hoe meer mensen in de dienstensector werken.
- Informele sector is om te overleven (geld verdienen)
- Zwart werken is om leuke dingen te doen.
- Primair visserij, landbouw
Secundair fabrieken
Tertiaire handel
Quartaire
Hoe meet je welzijn?
- Het welzijn kun je zien aan de VN-ontwikkelingsindex of welzijnsindex.
Men let op het inkomen, het alfabetiseringsgraad en de levensverwachting.
- Levensverwachting = gemiddelde aantal jaren dat een pasgeboren baby
kan verwachten te leven.
- Het welzijn van mensen wordt ook sterk bepaald door zaken als toegang
tot schoon drinkwater, onderwijs, gezondheidszorg, voedselsituatie,
beschikbaarheid telefoon en computer.
Problemen bij het meten van de welvaart:
- Aan het bbp/hoofd als maatstaf voor het meten van de welvaart zitten 4
nadelen:
1) (Verschil in waarde dollar). De dollar is niet overal evenveel waard.
(koopkracht)
2) (Informele sector telt niet mee). De inkomsten uit de informele sector, de
ruilhandel en de zelfvoorziening in de landbouw tellen vaak niet mee in de
statistieken van de officiële economie. (arme landen is informele sector groter
dan de officiële, formele sector).
3) (Sociale ongelijkheid)= ongewenste grote verschillen in inkomen en
ontwikkelingskansen tussen groepen).Achter een aardig gemiddeld
inkomen kan voor een grote groep mensen toch een wereld van armoede
schuilgaan.
, 4) (Regionale ongelijkheid)= onrechtvaardige verschillen in welvaart en
ontwikkeling tussen gebieden). Het bbp/hoofd laat geen regionale verschillen
zien.
- Hoe kun je zien dat de tandarts tot de informele sector behoort?
- praktijk op straat
- koopkracht
- bbp is hoger, want de waarde van een dollar is in een arm land veel hoger
dan in een rijk land.
Bruto binnenlands product --> de waarde van alle goederen en diensten die door
binnen- en buitenlandse ondernemingen en personen in een land in 1jaar worden
geproduceerd gedeeld door het aantal inwoners.
Beroepsbevolking --> dat deel van de bevolking dat tegen betaling een beroep
uitoefent plus de werklozen.
VN-ontwikkelingsindex --> maatstaf samengesteld uit de koopkracht,
alfabetiseringsgraad en de levensverwachting en gebruikt om de maatschappelijke
ontwikkeling vast te stellen.
Analfabetisme --> het niet kunnen lezen en schrijven
Levensverwachting --> onder de levensverwachting versta je het gemiddeld aantal
jaren dat een pasgeboren baby kan verwachten te leven
Koopkracht --> de hoeveelheid goederen of diensten die je in een land voor 1 dollar
kunt kopen
Gemiddeld inkomen --> bedrag dat gemiddeld per persoon of huishouden in een
jaar wordt verdiend.
Sociale ongelijkheid --> grote en ongewenste verschillen in welvaart en
ontwikkelingskansen tussen de verschillende groepen van de bevolking
Regionale ongelijkheid --> grote en ongewenste verschillen in welvaart en
ontwikkelingskansen tussen gebieden
Bruto regionaal product/hoofd (brp/hoofd) --> het gemiddeld inkomen per hoofd
binnen een regio
§1.2 Patronen: bevolkingsspreiding
Bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding.
- Wat is het verschil tussen bevolkingsdichtheid en bevolkingsspreiding?
= bevolkingsdichtheid geeft het gemiddeld aantal mensen met km2 weer.
= bevolkingsspreiding geeft aan waar de mensen wonen.
, - Migratie komt vaak voor door economische redenen (de welvaart is in ander
land beter). Dan ecologisch, dan politiek.
De spreiding verklaard.
- De verklaring voor bevolkingsspreiding is een mix van factoren:
1) De natuurlijke mogelijkheden: dichtbevolkt valt vaak samen met een geschikt
(gematigd) klimaat, vruchtbare bodems, beschikbaarheid water, niet te
bergachtig, geschikt zijn om een dichte, aanvankelijk agrarische samenleving
te dragen.
2) De ligging: gebieden die gunstig liggen ten opzichte van de economische
kerngebieden in de wereld of daar goed mee verbonden zijn, zijn vaker dichter
bevolkt dan perifeer gelegen ontoegankelijke streken.
3) Het koloniale verleden: bevolkingsconcentraties ontstaan langs kusten.
On the move.
- Europa en VS blijven de populairste vestigingsgebieden voor de verschillende
typen migranten.
1) Bij economische migranten speelt het verschil in welvaart en
ontwikkelingsmogelijkheden een belangrijke rol. Door slechte
levensomstandigheden in de herkomstgebieden (pushfactoren) trekken ze
weg. Ze worden aangetrokken door beelden en verhalen van welvaart in de
westerse landen (pullfactoren). (rijkere, beter geïnformeerde migranten).
2) Vluchtelingen zijn migranten die wegens onderdrukking of oorlogsgeweld hun
land verlaten. Zij kunnen aanspraak maken op een vluchtelingenstatus in de
rijke landen en zijn dan legaal in het land.
3) bij ecologische migranten spelen natuur- en/of milieurampen een rol.
-Arbeidsmigratie = verhuizen naar een ander gebied of andere plaats om daar te
gaan werken
-De interne migratie in Europa is sterk toegenomen. Hoe komt dat?
Uitbreiding EU. Hierbinnen is tussen veel landen vrij verkeer van personen.
-Naast nadelen heeft migratie voor een vertrekgebied ook een voordeel. Welk?
Migranten maken vaak geld over naar het thuisland.
§1.3 Patronen: de culturele wereldkaart
- Cultuur gaat over ideeën, overtuigingen en gebruiken die een groep
gemeenschappelijk heeft. De cultuur van een groep herken je aan
cultuurelementen, bijv. een taal of godsdienst of gewoonten. Deze kun je in 3
hoofdgroepen indelen:
1) Verstand, zoals taal en geloof.
2) Manier van samenleven, zoals wetten, familiebanden en opvoeding.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper madelondehaan81. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
