Samenvatting de bestuurlijke kaart van de Europese Unie
H1 Van slagveld tot onderhandelingstafel: de geschiedenis van de Europese
samenwerking
1.1
In de logica van het machtsevenwicht wilden staten voorkomen dat één enkele staat zo
machtig werd dat hij zijn hegemonie vestigde en dus alle andere zou overheersen. Zij
vormden hierdoor bondjes.
Veiligheidsdilemma: als een staat hun eigen veiligheid probeerden te vergroten door zich
beter te bewapenen, voelden de omringde staten zich bedreigt en voerden hierdoor ook hun
bewapening.
Deze logica domineerde de Europese politiek t/m de Tweede Wereldoorlog
Jean Monnet vatte zijn ideeën voor de toekomst van Europa samen in 1943. Hij vond dat
Europa verdere oorlogen moesten voorkomen. Hieruit volgde het Schumanplan.
Monnets functionele logica: duurzame samenwerking in Europa door toenemende
sectorintegratie. Om dit te bereiken zouden de democratische landen van Europa allereerst
moeten besluiten om supranationale instituties op te richten in bepaalde beleidssectoren.
Intergouvermentalisme: ‘tussen regeringen.’ Regeringen nemen de besluiten en zijn
verantwoordelijk voor de uitvoering daarvan. Elke regering heeft het recht zijn veto
uitspreken. Een staat hoeft zich alleen aan een besluit te houden als hij er zelf mee heeft
ingestemd.
Supra nationalisme: ‘boven het nationale niveau.’ Rol van de regeringen wordt beperkt door
inbreng van instellingen die niet bij een land horen, maar de gezamenlijke belangen
vertegenwoordigen.
Bij de conferentie van Potsdam in de zomer van 1945 werd Duitsland opgedeeld in 4
bezettingszones en Berlijn in 4 sectoren onder de Grote Drie (VS, VK EN SU)
IJzeren Gordijn (1945-1946) scheiding tussen Oost en West-Europa. De drie westelijke
zones en de sovjetzone groeiden uit elkaar. In 1947 ging het IJzeren Gordijn dicht.
VS zette het Marshallplan op: omvangrijk hulpprogramma voor wederopbouw in heel Europa.
In mei 1949 werd de Duitse Bondsrepubliek (BRD) opgericht. Dit was de west kant.
De Sovjet-Unie richtte hierna in september 1949 de Duitse Democratische Republiek (DDR)
op. Hiermee was de Koude Oorlog begonnen.
1.2
VS stond achter een West-Europese eenheid, een supranationale samenwerking.
Dit lukte in de eerste jaren na de oorlog niet want de landen hielden zich vast aan de
intergouvernementele vormen. In 1948 sloten Frankrijk, Verenigd Koninkrijk en de Benelux-
landen het Pact van Brussel (later de West-Europese Unie): samenwerkingsverband die
gericht was op collectieve verdediging.
In mei 1950 werd de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie (NAVO) opgericht waarmee de
VS tegemoetkwam aan het West-Europese verlangen naar bescherming.
Het Schumanplan: plan voor supranationale samenwerking in West-Europa. Was bedacht
door Monnet maar gelanceerd door Robert Schuman. Het plan zouden de West-Europese
, staten bevoegdheden op het gebied van kolen- en staalproductie overdragen aan een
orgaan ‘ boven’ de deelnemende staten: een supranationale instelling.
Het Schumanplan betekende het begin van de revolutie in de Europese betrekkingen. Het
nieuwe beleid was gericht op supranationale integratie: controle door samenwerking.
Aan de onderhandelingen van het Schumanplan namen 6 landen deel: BRD, Frankrijk, Italië,
België, Nederland en Luxemburg.
Op 18 april 1951 ondertekenden zij het Verdrag van Parijs ter oprichting van de Europese
Gemeenschap voor Kolen en Staal (EGKS) en trad in augustus 1952 in werking.
Het supranationale bestuurlijke centrum van de EGKS werd gevormd door en negenkoppige
Hoge Autoriteit, waarvan Monnet de eerste voorzitter werd.
Monnet lanceerde een tweede plan voor Europese integratie. Dit was gericht op het
oprichten van de Europese Defensiegemeenschap (EDG), met een West-Europees leger
onder supranationaal bevel. Het project liep op een mislukking uit omdat het Franse
parlement weigerde om het verdrag te ratificeren.
Het initiatief van Eden leidde na moeizame onderhandelingen tot de Akkoorden van Parijs in
het voorjaar van 1955. Dit verdrag zorgde ervoor dat het NAVO-lidmaatschap en de
herbewapening van de BRD alsnog geregeld werden. Het was een intergouvernementeel.
Na de ratificatie van de Akkoorden van Parijs trad de Duitse Bondrepubliek (BRD) toe tot de
West-Europese Unie en de NAVO. Dit was een groot succes voor de politiek van
Westbindung (BRD economisch, politiek en militair aan West-Europa binden)
1.3
In 1955 circuleerden er twee nieuwe plannen voor de Europese integratie. Deze plannen
beoogden een relance européenne, een wedergeboorte van het integratieproces na het
fiasco van de EDG.
Europese Economische Gemeenschap: Opgericht in 1957 ter bevordering van de integratie
van het beleid van de lidstaten ten aanzien van alle economische activiteiten
Europese atoomgemeenschap: Opgericht in 1957 om bijdrage te leveren aan
totstandbrenging en ontwikkeling van de kernenergie-industrie
Strijdpunten binnen het Europese integratieproces:
- Methode van integratie
Supranationaal (1 leiding instelling beslist voor anderen/ over heel de eu) of
intergouvernementeel alle landen beslissen zelf maar iedereen moet het er mee eens
zijn van de landen, veto recht
- Snelheid en omvang van integratie
Verdieping (dat europa meer supranationaal wordt) of verbreding (meer landen er bij)
- (stem) verhouding tussen grote en kleine lidstaten
1.4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper brittjongeneel. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.