In dit bestand vind je alle (19) colleges voor het vak Gerodontologie en mondzorg voor specifieke doelgroepen. De colleges zijn compleet en uitgebreid uitgewerkt, daarnaast staan er ook plaatjes in om de tentamenstof inzichtelijk te maken.
Colleges gerodontologie en mondzorg voor specifieke doelgroepen
College 1: inleiding in specifieke groepen en veroudering
Specifieke groepen:
- Ouderen --> thuis/kwetsbaar/complexe zorg (verpleeghuis)
- Mensen met een beperking (MMB) --> lichamelijk/EMB (ernstig medisch beperkt)
/LVB (licht verstandelijk beperkt)/visueel/auditief/groepen met specifieke
ziektebeelden
- Psychiatrisch/psychologisch
- Cross cultureel
- Mensen met lage gezondheidsvaardigheden
Drie thema’s in de specifieke zorg:
- Gevolgen voor de dagelijkse mondverzorging, door zelfzorg of zorg door anderen
- Gevolgen van specifieke problematiek voor de mond
- Consequenties voor de behandeling door tandarts, mondhygiënist en
mondzorgverlener
Factoren op healthy ageing
- Leefstijl; roken, drinken, eten
- Succes van de geneeskunde; levensreddend, levensverlengend
Primaire preventie is essentieel voor healthy ageing
- Primaire preventie --> voorkomen van aandoeningen
- Secundaire preventie --> vroegtijdig opsporen van aandoeningen
- Tertiaire preventie --> voorkomen van complicaties en terugkomst ziekte
CRP en IL-6 zijn inflammatoire cellen die voorkomen bij parodontitis en die een sterk
verband hebben met ouder worden.
1
,College 2: Mondproblemen in de ogen van de tandarts geriatrie
Ouderen door de jaren heen:
De tandheelkunde is in de afgelopen jaren enorm ontwikkeld, in 1930 was tandheelkunde
een vak waarin weinig mogelijkheden lagen. Naar de tandarts gaan was niet gewoon, de
tandarts kon ook niet zo veel. Alles wat we nu hebben aan nieuwe technologie is in de
afgelopen jaren ontwikkeld.
In die periode zijn we ons ook meer gaan realiseren hoe belangrijk tandheelkundige zorg is.
Na 1950 werd pas bekend hoe belangrijk tandheelkundige zorg is en heeft de regering
toegezegd dat tandheelkundige zorg belangrijk is voor de algehele gezondheid en werden de
mensen aangespoord om naar de tandarts te gaan. Destijds viel de zorg onder het
ziekenfonds, de zorg werd dus door de regering betaald. Met de voorwaarde dat men ook
op controles kwam, hier werd een saneringskaart voor gehanteerd. Alleen hele exclusieve
behandelingen werden niet vergoed vanuit het ziekenfonds.
Recente ontwikkelingen tandheelkunde:
- Kroon en brugwerk
- Betere vulmaterialen zoals composiet
- Glasvezels t.b.v. opbouwen en versterkingen
- Endodontologische behandelingen zijn sterk verbeterd en uitgebreid
- Orthodontie
- Opkomst van implantologie
Meer mensen hebben tegelijkertijd geprobeerd implantaatsystemen te bedenken, zo zijn er
meerdere implantaatsystemen ontwikkeld. Bij een normaal implantaat wordt deze
afgestoten door het lichaam als er sprake is van peri-implantitis. Bij de andere
implantaatsystemen die volledig door de kaak lopen is peri-implantitis een veel groter
probleem, de ontsteking blijft namelijk vorderen. Af en toe komen we nog oude
implantaatsystemen tegen.
In de implantologie is steeds meer innovatie gedaan om de prothetische voorziening steeds
meer houvast te geven. Zygoma-implantaten zijn implantaten die in het os zygomaticus
bevestigd liggen, dit kan een goede mogelijkheid zijn bij patiënten met een sterk
geresorbeerde kaak. Wanneer er echter bij zygoma-implantaten, peri-implantitis optreedt
heb je een groot probleem. Het is dus een mooie, comfortabele maar riskante oplossing.
Ouderen van nu hebben steeds vaker een eigen gebit en of implantaten, alle elementen
hebben een lange geschiedenis en het kan een lastige weg zijn om deze elementen te
behouden. Voor ouderen is het vaak vanzelfsprekend dat de elementen blijven omdat ze al
zo lang meegaan.
De zorgvraag wordt;
- Complexer en urgenter
- Meer mogelijk
- Hoe gaan we het betalen en met welke mankracht?
Niet iedere oudere is dezelfde, je hebt verschillende soorten ouderen. De groep gezonde
mensen wordt met het ouder worden steeds kleiner. Hoe ouder, hoe hoger de kans op
ziekte.
2
,Stages of frailty diagram:
1. Healthy
2. Pre-frail
3. Frail
4. Nursing care required
Ouderdomsziektes:
- Diabetes
- Parkinson
o Zelfzorg beperkt door tremor
o Vermoeidheid
o Depressie en eenzaamheid
- CVA
- Reuma
- Dementie
- CVA/TIA
- Slechte visus --> vallen, botten breken leidt tot kwetsbaarheid
- Slecht gehoor
Gevolgen voor de mondgezondheid
- Droge mond
- Slechte zelfzorg
- Wortelcariës
- Afgebroken elementen
- Mobiele elementen
- Slijmvliesafwijkingen
Zelfzorg en een bezoek aan de tandarts worden steeds lastiger en zijn niet meer
vanzelfsprekend.
Kwetsbaarheid wordt geassocieerd met matige orale functie en vaak slechte
mondgezondheid. Een handdruk zegt al
heel veel over de mate van
zelfstandigheid en kwetsbaarheid van
iemand, in de gerokliniek in het UMCG
hebben ze hierdoor een
handknijpmeter.
Kwetsbaarheid is:
- Het is geen ziekte maar een
verzameling van risicofactoren
- Verhoogd risico op voornamelijk
fysiek functieverlies
- Kwetsbare personen zijn vaker
oud, hebben meer dan een
(chronische) ziekte, meer
lichamelijke beperkingen en een
slechtere gezondheid
Hoe meet je kwetsbaarheid:
3
, - Groningen frailty indicator (GFI) --> een gevalideerde vragenlijst die makkelijk toe te
passen is. Door deze vragen kom je veel meer in gesprek met de patiënt en krijg je
heel veel te weten, ook voelt de patiënt zich vaak begrepen. Wanneer de patiënt 4
‘ja’scores heeft kan je iemand classificeren als kwetsbaar.
Handknijpkracht --> mensen die een slechte mondgezondheid hebben vaak
een lage handknijpkracht, een slechte zelfzorg wordt dus geassocieerd met een lage
handknijpkracht.
Een onderzoek in Korea heeft geconcludeerd dat er een significant verband is tussen het
aantal elementen en de handknijpkracht.
Heel veel medicijnen hebben invloed op monddroogheid maar de combinatie van de
medicijnen voornamelijk, als je meer dan 4 medicijnen gebruikt is de kans op een droge
mond heel groot.
Gevolgen van een droge mond:
- Prothese zit niet meer goed
- Schimmelinfecties
- Cariësrisico verhoogd
- Ophopen debris en risico op AP
CODS is een semi-objectieve vragenlijst
waarbij een mondzorgverlener de aan- of
afwezigheid van 10 kenmerken van droge
mond scoort.
Mensen met COPD hebben vaak een droge
mond. Ook is het vaak lastig voor mensen
met COPD om bij de tandarts te komen
omdat ze afhankelijk zijn van zuurstof. In
sommige gevallen zijn mensen wegens
stroomverbinding aan huis verbonden, naar
de tandarts gaan is dan überhaupt geen
optie meer. Mensen met een droge mond
kunnen vaak niet meer goed kauwen en/of
slikken waardoor de oral clearance laag is,
voedselresten hopen zich op in de prothese.
Als mensen niet goed kunnen slikken en er
zit veel troep in de mond dan kan dit
overspringen op de longen. Ouderen kunnen
daardoor longontsteking (pneumonie)
krijgen, dit is erg gevaarlijk voor ouderen en
de kans op overlijden is erg groot.
Meest voorkomende
mondgezondheidsproblemen bij ouderen:
- Gingivitis
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper machteldjager. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,99. Je zit daarna nergens aan vast.
