Dit is een samenvatting van het vak economie voor leerlingen van vwo 6. Hierin staat het gehele boekje Wereldeconomie van LWEO samengevat, onderverdeeld in de volgende hoofdstukken:
1. Internationale handel
2. De betalingsbalans
3. De wisselkoers
4. De EMU, een muntunie
Mocht je nog vragen...
Economie Wereldeconomie
§1 Internationale handel
1.1) Het voordeel van internationale handel (globalisering) is vergroting van de
welvaart. Maar door internationale handel spelen buitenlandse concurrenten een
rol wat op korte termijn kan zorgen voor werkgelegenheid die in bepaalde
sectoren verloren gaan.
Importeren of invoeren: als landen grondstoffen, goederen en diensten kopen
in andere landen.
Exporteren of uitvoeren: het verkopen van grondstoffen, goederen en diensten
aan andere landen.
1.2) Theorie van de comparatieve kostenverschillen: de gezamenlijke
welvaart van landen neemt toe als elk land zich specialiseert in die goederen en
diensten waarbij dat land een comparatief kostenvoordeel heeft. Deze theorie
gaat uit van homogeniteit van producten.
Absoluut kostenvoordeel: wanneer een land een bepaald product tegen een
lagere prijs kan produceren dan iemand anders (hogere arbeidsproductiviteit).
Comparatief (relatief) kostenverschil: als de opofferingskosten van een goed
in een land lager zijn dan in anderen landen. Deze verschillen zijn afhankelijk van
de beschikbare hoeveelheid productiefactoren waarover landen kunnen
beschikken en over de kwaliteit (productiviteit) hiervan.
Arbeidsproductiviteit: de productie per werknemer in een bepaalde periode.
Door specialisatie kunnen beide landen over meer goederen beschikken. De
hoeveelheid hiervan is afhankelijk van de afgesproken ruilverhouding tussen de
landen. Als een land meer onderhandelingsmacht heeft dan kan dit land de
ruilverhouding meer in zijn voordeel vaststellen. Naast het vergroten van de
consumptiemogelijkheden houdt internationale handel de concurrentie in landen
hoog, waardoor ondernemingen moeten blijven vernieuwen. Dit zorgt voor
nieuwe productie- en consumptiemogelijkheden.
Een ander gevolg van internationale handel is dat er internationale
arbeidsverdeling ontstaat.
Oorzaken van comparatieve kostenverschillen:
- Arbeid: landen met een grote bevolking hebben een grotere
productiefactor aan arbeid. Zo kunnen landen met lage lonen een
comparatief kostenvoordeel hebben bij een arbeidsintensieve productie.
Arbeidsproductiviteit speelt ook een rol, want zo worden de loonkosten per
eenheid product lager wat gunstiger is voor de internationale
concurrentiepositie. Menselijk kapitaal: geheel aan kennis, ervaringen
en vaardigheden van een beroepsbevolking. Dit is weer gunstig voor de
arbeidsproductiviteit.
- Kapitaal: de natuurlijke hulpbronnen en de aanwezige
kapitaalgoederenvoorraad (lopende band, machines). Klimaat,
infrastructuur (transport) en de aanwezigheid van grondstoffen spelen
hierbij ook een rol. Schaalvoordelen: bij uitbreiding van de productie
daalt de kostprijs. Zo spelen schaalvoordelen een rol bij kapitaalintensieve
productie.
, - Totale factorproductiviteit: een productiefactor kan een comparatief
voordeel veroorzaken als deze in ruime mate aanwezig is vergeleken met
andere landen. De totale factorproductiviteit geeft weer hoe productief
arbeid en kapitaal in het productieproces kunnen worden ingezet.
Maatschappelijke factoren als betrouwbaarheid en de stabiliteit van de
overheid spelen hierbij ook een rol.
Rijkere landen produceren vooral kapitaalintensief (veel kapitaalgoederen en
hooggeschoolde bevolking) en arme landen meer arbeidsintensief (veel
arbeiders met lage lonen).
Multinationale ondernemingen (multinationals of mno’s): grote
ondernemingen die in meerdere landen economisch actief zijn met de productie
en/of verkoop van goederen en diensten. Hierdoor kunnen deze ondernemingen
produceren in de landen met de laagste productiekosten, wat zorgt voor lage
prijzen (voordeel consument). Ook stoppen mno’s veel geld in de ontwikkeling
van hun producten (voordeel consument). Mno’s kunnen de overheden van de
verschillende landen tegen elkaar uitspelen. Zo kunnen mno’s ook makkelijk de
vennootschapsbelasting in landen met een hoog belastingtarief ontwijken.
1.3) De extra welvaart als gevolg van internationale handel (comparatieve
kostentheorie) wordt niet vanzelf gelijk verdeeld. Jaarlijks verliezen miljoenen
mensen hun baan, doordat bedrijven werkzaamheden uitbesteden aan bedrijven
in andere landen (outsourcing) of delen van de productie verplaatsen
(offshoring). De werklozen die hieruit ontstaan zijn vaak laag- of middelbaar
opgeleid.
Sectoren die dreigen te verdwijnen, vragen hulp bij de overheid met als
argument dat de binnenlandse werkgelegenheid beschermd moet worden.
Protectionistische maatregelen: maatregelen die de overheid neemt om de
binnenlandse producenten te beschermen. Hiermee bevoordelen ze de
binnenlandse bedrijven t.o.v. hun buitenlandse concurrenten. Hierbij wordt er
een onderscheid gemaakt tussen twee maatregelen:
Tarifaire maatregelen: hebben invloed op de prijs van een product
(importheffing en exportsubsidies).
Non-tarifaire maatregelen: hebben geen directe invloed op de prijs
(invoerquotum en administratieve belemmeringen).
Importheffing: belasting op geïmporteerde goederen die worden doorberekend
in de prijs.
Exportsubsidie: binnenlandse producenten krijgen subsidie, waarmee ze hun
prijzen kunnen verlagen.
Invoerquotum: instellen van een maximaal te importeren hoeveelheid
goederen.
Administratieve belemmeringen: de overheid stelt bepaalde voorwaarden
aan producten op de markt (gezondheid, veiligheid en technische standaarden).
Vrijhandel: Vrijhandel is een vrij, onbelemmerd verkeer van goederen en
diensten tussen verschillende landen.
Argumenten van de vrijhandel:
- Door specialisatie wordt geproduceerd in de landen die dat het
goedkoopste kunnen produceren.
- Protectie vervalst de concurrentie en lijdt tot verlies aan efficiëntie. Als
overheden hun binnenlandse ondernemingen gaan beschermen dan gaan
de overheden van de andere landen dit ook doen, wat kan uitlopen tot een
handelsoorlog (verlies alle partijen).
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper ElenavanVliet. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
