Colleges.
Tal van oefententamens met antwoorden.
Meergelaagd contracten- en aansprakelijkheidsrecht.
Vormen van doorwerking.
De invloed van het Unieverdragsrecht.
Mededingingsrecht.
Kartelverbod.
Internationale grondrechten.
Richtlijnenrecht: oneerlijke bedingen.
Oneerlijke handels...
1. Introductie: Meergelaagd contracten- en aansprakelijkheidsrecht
Rb. Den Haag 26 mei 2021, ECLI:NL:RBDHA:2021:5337: onderneming moet
handelen om klimaatdoelen te behalen
- Regels die de platformverkoop van goederen en diensten o.a. betreffen:
- Richtlijn EU 2019/771 (Consumentenkoop)
- Richtlijn EU (2019/2161 (Moderniseringsrichtlijn)
- Richtlijn (EG) 2005/29 (Oneerlijke handelspraktijken)
- Verordening (EU) 2019/1150 (Peer 2 business)
- Richtlijn EEG 85/374 (Productaansprakelijkheid)
- Richtlijn EG 2001/95 (Productveiligheid)
- Verordening EU 2019/1020 (markttoezicht en conformiteit)
- Product safety pledge 2021
- Richtlijn EG 2001/31 (E-commerce). Vrijwaring tegen civielrechtelijke
aansprakelijkheid van informatieaanbieders (zal worden herzien).
- Digital Services Act package (voorstel 2020)
HR 13 maart 1981, NJ 1981/653 (Haviltex): De vraag hoe in een schriftelijk contract
de verhouding van partijen is geregeld en of dit contract een leemte laat die moet
worden aangevuld, kan niet worden beantwoord op grond van alleen maar een
zuiver taalkundige uitleg van de bepalingen van dat contract. Voor de beantwoording
van die vraag komt het immers aan op de zin die partijen in de gegeven
omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze bepalingen mochten
toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar mochten
verwachten. Daarbij kan mede van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen
partijen behoren en welke rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht.
HR 5 april 2013, NJ 2013/214: Opmerking verdient dat een entire agreement clause
een relevante omstandigheid kan zijn bij de uitleg van een overeenkomst waarvan
deze clausule deel uitmaakt. Welke betekenis aan een dergelijke clausule toekomt, is
afhankelijk van de omstandigheden van het geval. Daarbij zij aangetekend dat een
entire agreement clause op zichzelf geen uitlegbepaling is. De clausule heeft een
specifieke herkomst en functie in de Anglo-Amerikaanse rechtssfeer en heeft naar
Nederlands recht niet zonder meer een bijzondere betekenis.
- Interactie met nationaal recht?
Meergelaagdheid van het recht:
Recht wordt gevormd en is kenbaar uit de wisselwerking tussen verschillende
rechtsbronnen en andersoortige normstelsels, die ieder hun een eigen rationaliteit
hebben.
- Niet slechts voor het privaatrecht.
- Niet de gelaagde structuur van het BW
,Meergelaagdheid in het BW: je weet toch?
- Hoe faciliteert het BW de meergelaagdheid?
- 6:162 lid 2 BW: als onrechtmatige daad worden aangemerkt een inbreuk op een
recht en een doen of nalaten in strijd met een wettelijke plicht of met hetgeen volgens
ongeschreven recht in het maatschappelijk verkeer betaamt.
- 6:163 BW: Geen verplichting tot schadevergoeding bestaat, wanneer de
geschonden norm niet strekt tot bescherming tegen de schade zoals de benadeelde
die heeft geleden.
- Art. 3:40 BW: 1. een rechtshandeling die door inhoud of strekking in strijd is met de
goede zeden of de openbare orde, is nietig.
2. Strijd met een dwingende wetsbepaling leidt tot nietigheid van de rechtshandeling,
doch indien de bepaling uitsluitend strekt ter bescherming van één der partijen bij
een meerzijdige rechtshandeling, slechts tot vernietigbaarheid, een en ander voor
zover niet uit de strekking van de bepaling anders voortvloeit.
- art. 3:12 BW: bij de vaststelling van wat redelijkheid en billijkheid eisen, moet
rekening worden gehouden met algemeen erkende rechtsbeginselen, met de in
Nederland levende rechtsovertuigingen en met de maatschappelijke en persoonlijke
belangen, die bij het gegeven geval zijn betrokken.
Invloed van Europees recht:
- Primair Unierecht
- Verdragsrecht: VWEU & VEU (en voorgangers).
- Rechtsbeginselen
- Secundair Unierecht: verordeningen, richtlijnen, besluiten
- EVRM en protocollen
- Bekende vorm van invloed op nationaal privaatrecht: richtlijnenrecht
- Hof van Justitie vd EU interpreteert
- Lidstaten implementeren
- Top-down
- Bottom-up. Art. 340 VWEU. Aansprakelijkheid van de lidstaat (buiten en de
contractuele aansprakelijkheid).
- Francovich-aansprakelijkheid: aansprakelijkheid voor lidstaten voor niet of niet juist
implementeren van verdragen.
- Uniewetgever laat het deels open
- Art. 82 AVG (recht op schadevergoeding en aansprakelijkheid): Eenieder die
materiële of immateriële schade heeft geleden ten gevolge van een inbreuk op deze
verordening, heeft het recht om van de verwerkingsverantwoordelijke of de verwerker
schadevergoeding te ontvangen voor de geleden schade
- Het begrip schade moet ruim worden uitgelegd in het licht van de rechtspraak van
het HvJ, op een wijze die ten volle recht doet aan de doelstellingen van deze
verordening. Dit laat eventuele eisen tot schadeloosstelling wegens inbreuken op
andere regels in het Unierecht of het lidstatelijke recht onverlet.
Normatieve vragen:
- Behoud van eenheid en integriteit van het systeem van privaatrecht en
onderliggende waarden
- BW-vervuiling bv. art. 6:230 g t/m z
- Rechtsonzekerheid
- Wat zijn de redelijke grenzen aan doorwerking?
,1. Goldplating.
2. Spill over- effecten
Nou en?
- Het nationaal recht is in zekere zin Internationaal recht en andersom
- Nodig om het geldend recht te kennen
- Bepaalt winst/verlies
- Beroepsaansprakelijkheid
- Overheidsaansprakelijkheid
- Wetgevingsjuristen: niet, niet tijdig, of incorrecte implementatie in wetgeving of
beleid.
- Rechter/toezichthouder: niet of incorrecte toepassing
- Vooruitdenken en vernieuwen
Milieudefensie c.s. Royal Dutch Shell:
- Civiele vordering tot actie om klimaatdoelen te halen
- Rechtsvorming aan lagere rechter?
- Ongeschreven zorgvuldigheidsnorm als scharnierpunt?
- Rechtsonzekerheid?
- Zelfbinding?
In die uitspraak gebruikten de rechters tegen alle verwachtingen in artikel 2 en 8
EVRM (het recht op leven en het recht op een ongestoord gezinsleven) voor
de invulling van de ongeschreven zorgvuldigheidsnorm van artikel 6:162 BW die
op de multinational Shell rust om gevaarlijke CO2-emissies te reduceren.
In deze uitspraak oordeelde de rechtbank dat Royal Dutch Shell (RDS) op basis van
de ongeschreven zorgvuldigheidsnorm van artikel 6:162 BW verplicht is een CO2-
reductie van de gehele Shell-groep, haar toeleveranciers en afnemers te
bewerkstelligen teneinde ernstige en onomkeerbare gevolgen voor de Nederlandse
ingezetenen te voorkomen.
Normstelsels:
- EVRM art. 2 en 8.
- IVBPR: art. 6 en 17
- UN Guiding Principlkes
- UN Global Compact
- OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen
- VN-klimaatverdrag
- UN Sustainable Development Goals
- Akkoord van Parijs
- Emmissiehandelssysteem ETS ogv Richtlijn 2003/87/EC
Vraagtekens:
- UNGP (4.4.11): Zij creëren geen nieuw recht en roepen geen juridisch bindende
verplichtingen in het leven. De Europese Commissie verwacht sinds 2011 dat
Europese bedrijven voldoen aan de verantwoordelijkheid van bedrijven om
mensenrechten te respecteren, zoals verwoord in de UNGP. De UNGP lenen zich
daarom ervoor om als leidraad te dienen bij de invulling van de ongeschreven
zorgvuldigheidsnorm. Vanwege de internationaal algemeen aanvaarde inhoud van
de UNGP, doet het niet ter zake of RDS die op haar website vermeldt de UNGP te
, ondersteunen (to support) zie 2.5.22. zich al dan niet heeft verbonden of
gecommitteerd aan de UNGP.
- UNGP 4.4.13. de in de UNGP geformuleerde verantwoordelijkheid voor bedrijven
om de mensenrechten te respecteren is een mondiale gedragsnorm waaraan alle
bedrijven geacht worden zich te houden, waar ze ook actief zijn. Ze staan los van het
vermogen en/of de bereidheid van staten hun eigen verplichtingen inzake de
mensenrechten na te komen en doet aan die verplichtingen niets af. Ze heeft
voorrang boven de nationale wet- en regelgeving ter bescherming van de
mensenrechten.
Redelijke grenzen aan doorwerking:
- Hoe bepaalt de rechter welke normen van niet-recht bv soft law of private regulering
wel rechtsgevolgen via het recht krijgen
- Welke maatstaven bestaan daarvoor?
- Is brede consensus zoals gebruikt door RB Den Haag de enige?
2. Vormen van doorwerking
- Zaak 26/62 Van Gend en Loos [1963] Jur. 3. Hoe Europees recht kan doorwerken
in nationaal recht. Directe werking: verhouding LS-particulier art. 30 VWEU art. 12
EGG.
- Zaak 47/90 Delhaize tegen Promalvin e.a. [1992] Jur. I-3669. Positieve
verplichtingen. Art. 35 VWEU (art. 34 EEG) Rechtmatigheidstoetsing. Geen geldig
overmachtsverweer. Promalvin kan nakoming vorderen.
- Zaak C-265/95 Commissie tegen Frankrijk [1997] Jur. I-0695 (Spaanse
aardbeien) Positieve verplichtingen. Vrij verkeer van goederen. Art. 34 VWEU jo. art.
4 lid 3 VEU. Verplichting van de Franse staat om andere Franse particulieren te
wijzen op het vrij verkeer van goederen van de Spaanse boeren. Dit moet de lidstaat
Frankrijk garanderen. Indirecte horizontale werking.
Doorwerking in privaatrechtelijke relaties:
101 /102 VWEU Kartelverbod.
Wat is invloed?
- Privaatrechtelijke rechten en plichten worden gecreëerd, veranderd of komen te
vervallen.
- Hoe bewerkstelligt die invloed zich?
- Positieve integratie: nieuwe Uniewetgeving art. 114/115 VWEU.
- Negatieve integratie: wegnemen van strijdige nationale maatregelen die in strijd
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Aniesatuncer. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.
