Week 1
Goederenrecht : plaatsbepaling
- Goederenrecht- kenbronnen. Wetgeving; rechtspraak, literatuur als Asser/
Mijnen/Bartels; Pitlo/Reehuis, of Brahn/Reehuis, Zwaartepunten van het
vermogensrecht
- Goederenrecht- rechtsbronnen. 1.Wet; 2 hoogste rechtspraak, 3 gewoonte, 4
rechtsgeleerde literatuur
Goederenrecht: plaatsbepaling
- Art 107 lid 1 GW: De wet regelt het burgerlijk recht, het strafrecht en het burgerlijk en
strafprocesrecht in algemene wetboeken, behoudens de bevoegdheid tot regeling
van bepaalde onderwerpen in afzonderlijke wetten
- Codificatie …(pp)
Goederenrecht: plaatsbepaling
- Justinianus ( 527-565)
- Codificatie : Corpus Iuris Civilis
a. Instituten ( onderwijs handboek)
b. Codex( keizerlijke verordeningen - lex ( wet)
c. Digesten ( juristenrecht- ius ( recht)
d. Novellen ( nieuwe verordeningen)
- Doorwerking vanaf 1050, vorming van de civiele traditie- receptie van romeins recht
- In een systematiek volgens deze Instituten
Goederenrecht: plaatsbepaling
- Justinianus 533, Instituten 1.12 ‘Al het recht dat wij toepassen, heeft betrekking of op
personen, of op zaken, op verbintenissen of op rechtsvorderingen’
- Hugo de Groot, Inleidinge tot de Hollandse Rechtsgeleerdheid( 1621/31)
- Simon van Leeuwen , het Rooms-Hollandse recht( 1664)
- Johannes van der Linden, Koopmanshandboek ( 1806)
en daarna in onze codificaties
- 1809 ( Wetboek Napoleon, ingerigt voor het Koninkrijk Holland), 1811 ( Code Civil),
1838 ( oud BW), 1992 ( nieuw BW)
Goederenrecht: plaatsbepaling
- Van der Linden 1806 ;’ Het tweede voorwerp van het recht betreft de goederen tot
welke personen gerechtigd zijn,of,met andere woorden, waarop zij een recht hebben.
Een recht op een goed is immers een recht waardoor het goed zelf aan mij
verbonden is, zo dat ik het tegen een ieder die het goed houdt , wie dan ook , kan
uitoefenen’
- Reehuis p.2 - Het goederenrecht is dat deel van het objectieve vermogensrecht dat
betrekking heeft op de rechtsverhouding tussen een persoon en een goed (..)
- BW 10 boeken in systematische ordening
1. personen en familierecht
2. rechtspersonen
3. vermogensrecht in het algemeen
4. erfrecht
5. rechten op zaken
6. verbintenissenrecht
7. bijzondere overeenkomsten
8. verkeersmiddelen en vervoer
, 9. intellectuele eigendomsrechten
10. internationaal privaatrecht
- Het BW is een codificatie ; omvat systematisch het geldende burgerlijk recht
Goederenrecht
- Systematiek
1. Boek 3; Vermogensrecht in het algemeen; goederen; rechtshandeling;
verkrijging en bezwaring van goederen ; bezit en houderschap;
goederenrechtelijke rechten; vruchtgebruik, pand en hypotheek;
verhaalsrecht
2. Boek 5; Zakelijke rechten; eigendom; -van roerende zaken-; - van onroerende
zaken; burenrecht; goederenrechtelijke ( zakelijke) rechten;
erfdienstbaarheid; erfpacht; opstal; appartementsrecht
Goederenrecht - dwingend
- Bij goederenrecht hebben we het steeds over rechten op goederen die de
rechthebbende in beginsel tegenover iedereen kan inroepen (=derdenwerking). Deze
absolute rechten zijn besloten, en het objectieve recht erkent slechts de in de wet
geregelde absolute rechten. In het verlengde hiervan ligt dat het goederenrecht in
overgrote mate dwingend recht bevat.
Goederen ;
- art 3; 1 : Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten
- Sommige goederen zijn registergoederen
- Art 3: 10 BW Registergoederen zijn goederen voor welker overdracht of vestiging
inschrijving in daartoe bestemde openbare registers noodzakelijk is.
- Bijv art 3:89 BW De voor overdracht van onroerende zaken vereiste levering
geschiedt door een daartoe bestemde, tussen partijen opgemaakte notariële akte,
gevolgd door de inschrijving daarvan in de daartoe bestemde openbare registers.
Goederen
- Zaak- art 3;2 zaken zijn de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke
objecten
1. wanneer is sprake van een zaak ?
- Stoffelijk
- Vatbaar voor beheersing
1. Individualiteit - van andere objecten af te grenzen ( specialiteitsbeginsel)
- Meer criteria ? Etnische ( Arine van der Steur , Grenzen van rechtsobjecten) ;
- Dieren zijn geen zaken, maar worden wel behandeld als zaken
- publiek belang? Zaken buiten de handel ( bijv in Frankrijk, België en andere
jurisdicties - uit Romeins recht)
Goederen
- Zaak - art 3:2 Zaken zijn de voor menselijke beheersing vatbare stoffelijke objecten.
- Eenheidsbeginsel
- Art 5:3 BW Voor zover de wet niet anders bepaalt, is de eigenaar van een zaak
eigenaar van al haar bestanddelen
- Art 3:4 BW
, 1. Al hetgeen volgens verkeersopvatting onderdeel van een zaak uitmaakt, is
bestanddeel van die zaak.
2. Een zaak die met een hoofdzaak zodanig verbonden wordt dat zij daarvan
niet kan worden afgescheiden zonder dat beschadiging van betekenis wordt
toegebracht aan een der zaken, wordt bestanddeel van de hoofdzaak.
Zaken zijn onroerend of roerend( waarom?)
- Art 3:3 BW
1. Onroerend zijn de grond, de nog niet gewonnen delfstoffen, de met de grond
verenigde beplantingen, alsmede de gebouwen en werken die duurzaam
met de grond zijn verenigd , hetzij rechtstreeks, hetzij door vereniging met
andere gebouwen of werken.
2. Roerend zijn alle zaken die niet onroerend zijn.
- Wanneer is sprake van duurzaam met de grond verenigd ?
- Interpretatie- wat is de betekenis van de regel? Tekst van de wet, in systeem, het
behulp van de ( wets-of rechts) geschiedenis uitleggen, en met behulp van
beginselen, doel, rechtsvergelijking
Goederen - HR Portacabin
A. Een gebouw kan duurzaam met de grond verenigd zijn in de zin van art 3:3
BW doordat het naar aard en inrichting bestemd is om duurzaam ter plaatse
te blijven : zie de toelichting op de nota van wijzigingen bij art art 3.1.1.2 lid 1
ontwerp NBW ( Parlementaire geschiedenis boek 3 blz 70 ) = Parlementaire
geschiedenis
B. Kenbaarheid ( van bestemming) - ‘ dit vereiste vloeit voort uit het belang dat
de zakenrechtelijke verhoudingen voor derden kenbaar dienen te zijn.’(
beginsel)
C. Verkeersopvattingen voor nadere invulling van bestemmingscriterium
Zeecontainers?
- Hof: … dat containers als onderhavige oorspronkelijk een functie hebben in het
vervoer van roerende zaken en niet naar aard en inrichting bestemd zijn om op
dezelfde plaats te blijven
- HR 5 JAN 2000: .. daarmee heeft het hof immers miskend dat het gaat om de vraag
of de onderhavige containers in de gegeven omstandigheden duurzaam met de
grond verenigd zijn. Daarbij komt het mede aan op de kenbare bedoeling van
belanghebbende zoals deze uit vorenbedoelde omstandigheden blijkt…
Waterwoningen?
- HR 9 maart 2012: Een zaak die blijkens zijn constructie bestemd is om te drijven en
drijft, moet worden aangemerkt als een schip in de zin van art 8:1 BW en is in het
algemeen een roerende zaak
Goederen
- Vermogensrechten ; - art 3:6 Rechten die, hetzij afzonderlijk hetzij tezamen met een
ander recht, overdraagbaar zijn, of ertoe strekken de rechthebbende stoffelijk
voordeel te verschaffen, ofwel verkregen zijn in ruil voor verstrekt of in het
vooruitzicht gesteld stoffelijk voordeel, zijn vermogensrechten .
, - Absolute vermogensrechten - goederenrechtelijke rechten en intellectuele
eigendomsrechten ( property rights) )
- Relatieve vermogensrechten- jegens een persoon ( personal rights)
a. Vorderingsrechten - verbintenis uit overeenkomst- art 6:1 BW
- 533 Instituten 2.2.1. Lichamelijk zijn de zaken die naar hun aard aangeraakt kunnen
worden, zoals een perceel grond, een slaaf, een kledingstuk, goud of zilver, en,
kortom, talloze andere zaken; 2.2.2. Onlichamelijke zaken kunnen niet worden
aangeraakt.
- 1620 Grotius, Inleiding II, I.10 Lichamelijke zaken, die ‘zinbaar’ zijn met de uiterlijke
zinnen ( zintuigen), worden onderscheiden in roerend en onroerende; onlichamelijke
zaken
- BW 1838: Idem
- BW 1992- Art 3:1 BW Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten
Vermogensrechten ( art 3:6 BW) zijn rechten die overdraagbaar zijn en ertoe strekken een
stoffelijk voordeel te verschaffen : relatief en absoluut
- Relatief; rechten die werken tegen een bepaald persoon (1 vorderingen)
- Absoluut; rechten zijn in te roepen tegen iedereen
Vermogensrecht is te verdelen in relatieve oftewel subjectieve rechten en absolute oftewel
objectieve rechten.
- De subjectieve rechten zijn de rechten die werken tegen een bepaald persoon (
vorderingen) en deel uitmaakt van zijn vermogen, objectieve rechten zijn rechten die
tegen iedereen in te roepen zijn ( alle regels met betrekking tot de subjectieve
rechten die een onderdeel van een vermogen kunnen vormen. ).
- Objectieve vermogensrechten zijn rechten die voor iedereen gelden, die niet perse
aan jou persoonlijk toekomen. Voorbeeld objectieve vermogensrechten : burgerlijk
wetboek 3, 5, 6 ,7.
Kenmerkend voor het goederenrecht is dat het gaat over vermogensrechten die een
bepaalde gradatie van de zeggenschap geven over een goed. Eigendom verschaft de
rechthebbende de meest verstrekkende bevoegdheden. Beperktere zeggenschap over een
goed geven het recht van vruchtgebruik, erfdienstbaarheid, opstal, erfpacht, van pand en
van hypotheek en het appartementsrecht.
- Eigendom art 5:1 BW
- Vruchtgebruik ( art 3: 201 BW)
Vruchtgebruik op een appelboom: dan mag je de ( vruchten) appels hebben. Op een
vermogensrecht: als je de rente op een lening mag hebben .Vruchtgebruik duurt niet langer
dan het leven van de vruchtgebruiker.
- Pand en Hypotheek ( art 3:227 BW)
Je kan pandrecht op een vordering vestigen. De ABN kan dan een vordering verpanden aan
een andere bank. Je hebt dan een goederenrechtelijk recht, op een vermogensrecht.
- Erfdienstbaarheid ( art 5:70 BW )
- Erfpacht ( art 5:85 BW)
