In deze samenvatting is thema 5 'Gaswisseling en uitscheiding' uit boek 'Biologie voor Jou' (6e editie) voor Havo 5 samengevat. Hierin zijn verschillende begrippen en methoden beschreven, om je zo goed voor te bereiden op de toets!
p.s. "Thema 12" in Word document is vanaf de thema's van havo 4...
Ademhalingsstelsel: bestaat uit de longen en de luchtwegen.
Gaswisseling: het opnemen en afgeven van gassen uit/aan de lucht. Wordt bevorderd door een
groot oppervlak, een dunne wand en een groot verschil tussen zuurstof- en koolstofdioxidespanning.
Neusholte:
- Neusslijmvlies; Kleine stofdeeltjes en ziekteverwekkers blijven aan het slijm op het
neusslijmvlies kleven. Slijm maakt de binnenstromende lucht vochtig. Bloed in de bloedvaten
in neusslijm. Bloed in bloedvaten in neusslijmvlies verwarmt binnenstromende lucht.
- Trilhaarepitheel; bevat slijm-producerende cellen en trilhaarcellen. Bewegingen van
trilharen brengen het slijm naar de keelholte, waar het samen met speeksel wordt
doorgeslikt.
- Neusharen; houden ingeademde stofdeeltjes tegen.
- Zintuigcellen; keuren binnenstromende lucht op vreemde geuren vormt bescherming
tegen geurstoffen van gevaarlijke stoffen.
Bijholten: de holten in de schedelbeenderen (kaakholten en voorhoofdsholte). Zijn bekleed met
slijmvlies, die wordt afgevoerd via de neusholte. Bij verkoudheid zwellen de neus- en
bijholteslijmvlies op, waardoor de uitgangen van de bijholten zijn afgesloten slijm in bijholten
hoopt zich op er ontstaat een ‘verstopt’ gevoel.
Keelholte:
- Strotklepje; sluit de luchtpijp af wanneer je iets doorslikt.
- Strottenhoofd; ligt tussen de keelholte en de luchtpijp. Hierin liggen de stembanden.
Stembanden: stevige vliezen die gaan trillen wanneer er lucht langskomt, waardoor geluid
ontstaat.
- Luchtpijp; verbindt de keelholte met de longen. Vertakt zich in twee bronchiën, die zich
vertakken in steeds kleinere zijtakjes = bronchiolen. De wand van de luchtpijp en de
bronchiën bestaat uit hoefijzervormige kraakbeenringen. Aan het einde van de bronchiolen
zitten de longblaasjes, waarvan de wand maar één cellaag dik is en de binnenkant bedekt is
met een dunlaagje vocht. In die longblaasjes vindt gaswisseling plaats. Om de longblaasjes
heen liggen fijne bloedvaatjes = longhaarvaten
- De wanden van bronchiolen; hebben ipv kraakbeenringen spierweefsel. Door samentrekking
of ontspanning van dit spierweefsel kunnen de bronchiolen zich vernauwen of verwijden. Op
deze manier wordt de hoeveelheid lucht die per ademhaling wordt in- en uitgeademd
beïnvloedt. Het spierweefsel is onder invloed van het autonome zenuwstelsel en door
hormonen. Door adrenaline verwijden bronchiolen zich.
- De binnenwand van de luchtpijn, bronchiën en bronchiolen is bekleed met slijmvlies,
waarvan de buitenste cellaag bestaat uit trilhaarepiteel. De trilharen brengen het slijm
omhoog naar de keelholte. Als het slijmvlies wordt geprikkeld, ga je hoesten.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper SophievandenBosch. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,99. Je zit daarna nergens aan vast.
