Samenvatting anatomie en fysiologie van de mens
Hoofdstuk 14 Motorisch stelsel
Vegetatieve motoriek: je hart beweegt om bloed rond te pompen, je borstkas en middenrif bewegen om
adem te halen en je darmen vertonen peristaltische bewegingen.
Animale motoriek: bewust bewegen en reageren op gebeurtenissen.
14.1 Skelet
Het skelet of geraamte vormt een stabiel inwendig raamwerk, waaraan alle andere delen van het lichaam
zijn opgehangen.
Axiale skelet: centrale deel van het skelet bestaande uit schedel, de borstkas en de wervelkolom. Ze
vormen de as van het lichaam. Ze vormen een stevig omhulsel dat vitale en kwetsbare organen
beschermt, zoals de hersenen, het ruggenmerg, het hart en de longen.
De algemene functies van het skelet zijn:
Ondersteuning van het lichaam
Aanhechtingen van de skeletspieren
Beweging van de botten door middel van botverbindingen
Bescherming van kwetsbare organen in de romp
Vorming van bloedcellen in het rode beenmerg
Opslag van kalkzouten (calcium) en mineralen
14.1.1 Bouw van het bot
Botweefsel is een steunweefsel met een heel stevige matrix. De matrix bestaat voor ongeveer 2/3 uit
kalkzouten en voor 1/3 uit collagene vezels. De collagene vezels geven het bot een zekere veerkracht.
Het botweefsel heeft een lamellaire bouw; dat wil zeggen dat het in laagjes (lamellen) is gestructureerd.
Botweefsel heeft een intensieve stofwisseling en is dan ook goed doorbloedt. Het doorloopt een
voortdurende cyclus van afbraak en opbouw.
Ossa: botten Os: bot
In een os tref je altijd de volgende delen aan:
Periost
Substantia
Substantia compacta
Substantia spongiosa
De delen van een bot zijn van buiten naar binnen:
Beenvlies (periost), bestaat uit een dunne laag straf bindweefsel en bevat veel sensibele
zenuwen en bloedvaten
Hard botweefsel (substantia compacta, compact been), gestructureerd in botbuizen waarin zich
centraal het haverskanaal met bloed- en lymfevaten bevindt.
Sponsachtig botweefsel (substantia spongiosa, sponsachtig been), gestructureerd in
beenbalkjes rondom holtes die rood beenmerg bevatten
Haverskanaal: een osteon met daarin acht tot vijftien lamellen concentrisch rond en centraal kanaal met
bloed en lymfevaten
Osteocyten: botcellen
Osteon: botbuis
1
, 14.1.2 Botafbraak en botopbouw
Botweefsel heeft een hoge stofwisseling omdat continu botafbraak en botopbouw plaatsvinden. Hierdoor
wordt de specifieke botstructuur onderhouden, hersteld en versterkt.
De afbraak van botweefsel gebeurt door gespecialiseerde bindweefselcellen die osteoclasten heten.
Osteoclasten zijn grote bindweefselcellen dit botweefsel afbreken.
Osteoblasten zijn bindweefselcellen die botweefsel opbouwen; ze differentiëren tijdens dit proces tot
beencellen (osteocyten).
14.1.3 Indeling van botten
Het skelet bestaat uit ruim 200 botten (ossa) die op grond van de vorm worden verdeeld in:
Pijpbeenderen
- Zijn pijpvormige, slanke botten
- Bestaan uit een smal middendeel diafyse (schacht) en twee brede uiteinden epifysen.
- De diafyse bestaat uit een laag compact been (substantia compacta) met daarbinnen de
mergholte, grotendeels gevuld met geel beenmerg dat voornamelijk uit vet bestaat.
- De epifyse bestaat uit sponsachtig been (substantia spongiosa), tussen epifyse en diafyse
bevindt zich de epifysaire schijf (groeischijf); bij volwassenen is deze verbeend, bij kinderen
in de groei is deze van kraakbeen.
- Komen alleen in de ledematen voor
- Bieden veel steun aan het lichaam
- Hebben vanwege hun lengte vaak een hefboomwerking
Pijpbeenderen van arm en hand:
- Humeus (opperarmbeen)
- Ulna (ellepijp)
- Radius (spaakbeen)
- Ossa metacarpi (middenhandsbeentjes)
- Ossa digitorum manus (vingerkootjes)
Pijpbeenderen van been en voet:
- Femur (dijbeen)
- Tibia (scheenbeen)
- Fibula (kuitbeen)
- Ossa metatarsi (middenvoetsbeentjes)
- Ossa digitorum pedis (teenkootjes)
Platte beenderen
- Zijn breed, vrij lang en altijd plat
- Bestaan hoofdzakelijk uit compact been (substantia compacta), met daartussen een dun
laagjes sponsachtig been (substantia spongiosa)
- Vanwege hun grote oppervlak zijn platte beenderen zeer geschikt voor de aanhechting van
spieren
- Beschermen op sommige plaatsen inwendige organen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Mell-l. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.