Om de samenleving goed te laten functioneren, stelt de overheid regels vast. Er zijn drie
overheden. De centrale overheid die vanuit Den Haag zaken regelt die voor heel het land van
belang zijn is de rijksoverheid, ook wel het rijk genoemd. De overheid die in jouw
woonplaats alles regelt is de gemeente. Het bestuur van een deel van het land is in handen
van de provincie. Die is verantwoordelijk voor een deel van de infrastructuur, zoals wegen
en watervoorzieningen.
Om ervoor te zorgen dat de overheid haar taken kan uitvoeren, moeten burgers en bedrijven
aan de overheid belasting betalen. De meeste betaal je aan het rijk, een enkele aan de
gemeente. Op de meeste producten die je koopt, komt 21% btw die de winkelier of webshop
moet optellen bij de verkoopprijs. Voor levensmiddelen en enkele diensten geldt een verlaagd
tarief. Op producten die schadelijk zijn voor de gezondheid of het milieu heft de overheid
accijns. Met deze extra belasting ontmoedigt de overheid het gebruik van deze producten. Als
de overheid het belangrijk vindt dat meer mensen sporten, of dat bedrijven milieuvriendelijker
produceren, kan zij hiervoor subsidie geven.
Mensen die geen of te weinig inkomen hebben, krijgen via de sociale zekerheid een uitkering
van de overheid.
Opdrachten
1
gemeente
het rijk
provincie
1 De accijns op brandstof wordt
x
verhoogd.
2 De tweebaansweg tussen Breda
x
en Tilburg wordt vernieuwd.
3 In het centrum worden meer
x
bomen geplant.
4 Middelburg krijgt een nieuw
x
sportpark.
2 Bijvoorbeeld:
- de weg
- het fietspad
- internetverbinding
- elektriciteitsnetwerk
- waterleiding
3 □ Alleen het rijk heeft recht om belastingen te innen.
x Bedrijven en burgers zijn verplicht om belastingen te betalen.
x Belastingen vormen de belangrijkste inkomstenbron voor de overheid.
□ Subsidie is een soort belasting.
4 a Als je als consument iets koopt.
b Het verlaagde btw-tarief (9%) geldt voor bijvoorbeeld levensmiddelen en bepaalde
diensten (bijvoorbeeld de kapper).
5 a Voor mensen die geen of te weinig inkomen hebben.
b Bijvoorbeeld:
- AOW – voor ouderen boven de pensioenleeftijd
- bijstand – voor iemand die op geen andere manier een inkomen heeft
- huurtoeslag – voor huurders met een laag inkomen
- WIA – voor iemand die arbeidsongeschikt is
- WW – voor iemand die werkloos is
c Iedereen kan in een situatie terecht komen dat hij geen of te weinig inkomen heeft.
Dan ben je geholpen met de sociale zekerheid.
6 a Een groen dak
- is een fijne hangplek voor bijen en andere insecten,
- is goed voor de opvang van regenwater,
- heeft een isolerende werking.
b De overheid geeft voor een groen dak subsidie omdat het veel voordelen heeft voor
het milieu (bijen en andere insecten, energiebesparing, wateropvang).
c Zij laten zien zo zien dat ook zij de ontwikkeling van duurzaamheid stimuleren.
7 a De overheid heft accijns om het gebruik van bepaalde producten te ontmoedigen.
b Bijvoorbeeld:
- Nee, want het gebruik van alcohol is vergeleken met 2012 nauwelijks gedaald.
Of:
- Ja, na een stijging in 2012 is het gebruik van alcohol sindsdien gedaald.
1 a Bijvoorbeeld: De overheid heeft de vernieuwende ideeën en energie van jongeren hard
nodig (om plannen voor de toekomst te maken).
b Bijvoorbeeld: Jongeren willen meedenken en meebeslissen over zaken die hun toekomst
bepalen.
2 a Dat zien voorzieningen die de overheid levert en betaalt en waarvan iedereen gebruik
kan maken.
b De overheid wil de kwaliteit van de rechtsspraak bewaken.
3 Foto 1: kwaliteit bewaken / moet betaalbaar blijven / van belang voor iedereen
Foto 2: kwaliteit bewaken / moet betaalbaar blijven / burgers kunnen er niet apart voor
betalen / van belang voor iedereen
Foto 3: kwaliteit bewaken / moet betaalbaar blijven / van belang voor iedereen
4 a Particuliere scholen worden niet door de overheid betaald, waardoor de ouders de
kosten van het onderwijs zelf moeten betalen.
b 1 Bijvoorbeeld: Op particuliere scholen is meer individueel onderwijs / meer
begeleiding op maat / zijn de klassen kleiner.
2 Bijvoorbeeld: particuliere scholen kunnen onderling concurreren op het gebied van
prijs en kwaliteit.
5 a Door marktwerking moeten particuliere bedrijven concurreren. Dat kunnen ze doen
door de prijzen laag te houden en/of door betere kwaliteit te leveren.
b Collectieve bedrijven hebben niet te maken met marktwerking.
6 a Een bedrijf dat een taak voor de overheid wil uitvoeren, moet met een goed aanbod
komen dat niet teveel geld kost.
b Als een bedrijf een aanbod doet voor een laag bedrag, loop je het risico dat de kwaliteit
van het werk of de gebruikte materialen ook laag is.
7 a 1 juist
2 onjuist
3 juist
b Financiële dienstverlening is geen overheidstaak, dus toen de financiële dienstverlening
was veiliggesteld, kon de bank weer geprivatiseerd worden.
8 a x collectieve sector
□ particuliere sector
b De overheid wil de kwaliteit van de drinkwatervoorziening bewaken.
9 a Met het geven van subsidies wil de overheid bepaald gedrag van burgers stimuleren.
b Bijvoorbeeld: Door het stimuleren van het gebruik van duurzame energie, kunnen de
maatschappelijke kosten van de klimaatverandering op den duur lager uitvallen.
c Subsidie moet bepaald gedrag stimuleren. Met lagere belastingen kun je mensen
stimuleren om een elektrische auto te kopen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper N97. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,99. Je zit daarna nergens aan vast.