Kenmerken van het bestuursrecht
Voorbeelden van bestuursrechtelijke zaken zijn bijvoorbeeld de
kinderopvangtoeslag affaire en corona: hoger onderwijs weer open vanaf 15
januari. Hiervoor moeten er wel een aantal regels worden nageleefd (het dragen
van een mondkapje, maximale groepsgrootte van 75 mensen, bij klachten
zelftest doen, op onderwijsinstellingen gelden maatregelen t.a.v. hygiëne en
gezondheid en het onderwijs moet zorgen voor goede ventilatie).
Als jurist ben je nieuwsgierig wat er achter deze regels zit. Zo wordt duidelijk op
wat voor manier er bestuurd wordt. Te zien is dat er veel gewerkt wordt met
adviezen (het dragen van een mondkapje en zelftest doen bij klachten) daarnaast
gaat het ook over harde bindende rechtsregels. De ene regel heeft een ander
karakter dan de andere regel. Het besturen is het totaal hiervan.
Wet publieke gezondheid (Wpg)
De wet publieke gezondheid (hierna Wpg) is populair geworden in de tijd van
corona. In de considerans staat dat we een wet hebben die regels bevat met het
oog op infectieziektebestrijding. Specialiteit: bevoegdheden die aan een
bestuursorgaan die aan het bestuur worden toegekend, die wordt niet zomaar
toegekend, maar altijd met het oog op het verwezenlijken van een bepaald doel
(infectiebestrijding). Deze wet is er om een bepaald doel te verwezenlijken.
Verder zie je in de considerans dat er een aantal oudere wetten zijn
samengevoegd (Wet collectieve preventie volksgezondheid, infectieziektewet en
de Quarantainewet).
Gelaagde normstelling: de regels die van toepassing zijn op een specifieke
activiteit, zitten niet in één specifieke wet, maar in meerdere wetten.
We beginnen bij de wet publieke gezondheid. We beginnen dus bij de wet. als je
het hebt over besturen (het openbaar bestuur) kijk je niet alleen hoe individuele
bestuursinstanties handelen (burgemeester, regering), maar we beginnen met
de wet omdat we een legaliteitsvereiste kennen waarbij de gedachte is de
bevoegdheden van het openbaar bestuur moeten berusten op een wettelijke
grondslag. Daarom kijken we eerst welke grondslag de wet biedt voor het
bestuur om op te treden als het gaat om de infectieziektebestrijding. De Wpg
bevatte onvoldoende maatregelen in geval van de corona pandemie om op te
treden. Daarom zijn er een aantal bepalingen toegevoegd aan de Wpg
waaronder bepalingen veilige afstand en andere gedragsvoorschriften (art. 58f
Veilige afstand). Hierin staat ‘veilige afstand’. Het is onduidelijk wat dit inhoudt.
Wil je weten wat concreet de veilige afstand is, moet je kijken naar de Algemene
maatregelen van bestuur (lid 2). Deze wordt niet vastgesteld door regering en
SG gezamenlijk, maar enkel door de regering. in lid 4 en 5 bevatten aanvullende
bepalingen. Overige regels staan in art. 58j.
De minister kan regels stellen over de hygiënemaatregelen en persoonlijke
beschermingsmiddelen met inbegrip van de verplichting tot toepassing of
gebruik hiervan. Deze regels hebben geen betrekking op toepassing of gebruik in
een woning. Hier voel je aan dat de wetgever in zekere zin de contouren geeft
van wat het bestuur mag doen. Aan de ene kant wordt er een bevoegdheid
verleend (positieve kant legaliteitsvereiste), aan de andere kant wordt de
bevoegdheid begrensd (negatieve kant legaliteitsvereiste).
Diezelfde twee kanten zien we ook terug in art. 58f: de regering mag een veilige
afstand vaststellen, tegelijkertijd mag ze dat alleen doen als ze eerst advies heeft
ingewonnen bij het RIVM (begrenzing).
Samengevat: de wet geeft dus de kaders aan waarbinnen het bestuur kan
, lOMoARcPSD|11911780
regeren. Het geeft een grondslag om te repareren en aan de andere kant
begrenzen zij de bevoegdheid in bepaalde mate.
, lOMoARcPSD|11911780
Tijdelijk besluit veilige afstand
Op 13 november is hierover een besluit genomen. Dit besluit komt van Wij Willem
Alexander (regering). Besloten is dat veilige afstand 1,5 m is. Dit is een uitwerking
van art. 58f. Op basis van art. 58j zagen we dat op basis van ministeriële regeling
bepaalde zaken kunnen worden bepaald en ook art. 58f gaf aan dat bepaalde
zaken geregeld kunnen worden bij ministeriële regelingen (regeling van een
individuele minister).
De tijdelijke regeling maatregelen covid-19 komt van drie ministers af: minister
van volksgezondheid, welzijn en sport, van justitie en veiligheid en van
binnenlandse zaken en koninkrijksrelaties. Het komt niet van de regering als
geheel. Het zijn drie individuele ministers. Als je kijkt in de tijdelijke regeling zie
je bepaalde bepalingen die gaan over onderwijs: advies voor een veilige
afstandsnorm, maximale groepsgrootte en de mondkapjesplicht. Wanneer het
mondkapje niet gedragen hoeft te worden (uitzonderingen) staan ook in het
artikel.
Naast de horizontale gelede normstelling, kennen we ook een verticale gelede
normstelling. Wat dit is, wordt later uitgelegd.
-HOORCOLLEGE 1.2-
Inleiding- wat is bestuursrecht.
Vanuit het bijzondere deel van het bestuursrecht kunnen we kijken wat tot het
bestuursrecht behoort en wat niet. Denk hierbij aan de belastingdienst,
vraagstukken rondom vreemdelingenrecht, kansspelen, windmolenparken, sociale
voorzieningen, woningbouw, openbaar vervoer, kernenergie en zendmasten.
We kunnen het bestuursrecht ook bekijken vanuit een algemeen beeld. Het
bestuursrecht is het recht van, voor en tegen het openbaar bestuur. We kunnen
het zien als een juridische gereedschapskist voor het openbare bestuur.
Daarnaast zou het je moeten beschermen tegen de overheid.
Het openbaar bestuur is de uitvoerende macht (trias politica). Maar besturen is
meer dan alleen de uitvoering van de wetten. Besturen is het van overheidswege
behartigen van het algemeen belang. Besturen is ook het eenzijdig vaststellen van
de rechtspositie van andere rechtssubjecten (‘openbaar gezag’).
Hoofdzaken van bestuursrecht
• Organisatie: welke overheidsinstantie is bevoegd om het probleem op te
lossen?
• Bevoegdheden: hoe kan deze instantie dit probleem oplossen?
• Normering: aan welke normen moet deze instantie zich houden?
• Handhaving: wat kan deze instantie doen als de regels niet worden
nageleefd?
• Rechtsbescherming: wat kan de burger ondernemen tegen het
optreden van deze overheidsinstantie?
Bestuursrecht: twee uitgangspunten
• Legaliteitsvereiste
-Bestuursbevoegdheden moeten berusten op een wettelijke grondslag.
-Bestuursbevoegdheden moeten worden uitgeoefend in overeenstemming
met de wet.
• Specialiteitsbeginsel
-Bestuursbevoegdheden mogen slechts worden uitgeoefend ter
behartiging van het specifieke belang waarvoor de wettelijke regeling is
vastgesteld.
-HOORCOLLEGE 1.3-
Inleiding- bestuursrechtelijke normstelling
In het bestuursrecht kennen we algemene wetten en bijzondere wetten. De
meest algemene wet die we kennen in het bestuursrecht is de Algemene wet
, lOMoARcPSD|11911780
bestuursrecht (Awb). Daarnaast heb je andere bijzondere wetten nodig die
regels geven over dat specifieke rechtsgebied.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lottehanssen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.