Module 1.3 Ergotherapie in de wijk
Ergotherapie
Sociaal perspectief ergotherapie
Praktijkcontexten
Ergotherapie is gericht op het mogelijk maken van het handelen = enabling occupation
Verschil individueel/sociaal perspectief
Het individuele perspectief: enabling individual change
- Gericht op cliënt (1 op 1)
- De persoon is verantwoordelijk voor zijn gezondheid
- Ergotherapie is gericht op de interactie tussen de persoon, zijn handelen en zijn omgeving
Het sociaal perspectief: enabling social change
- Kijken naar maatschappij als geheel of een groep binnen de maatschappij
- De maatschappij is verantwoordelijk voor de gezondheid van mensen
- Ergotherapie is gericht op sociale inclusie en participatie voor alle burgers
Werken in de community, 2 praktijkcontexten
- Individueel = cliënt en zijn systeem in de community
- Sociaal = populatie in de community
Gezondheid en sociaal perspectief
- Gezondheid wordt vaak vanuit een individueel perspectief bekeken en gericht op fysiek en
mentaal welbevinden van het individu
- Maar sociaal-maatschappelijke factoren beïnvloeden de gezondheid van mensen
- Sociaal maatschappelijke factoren:
o Vooroordelen
o Sociale ongelijkheid
o Armoede
o Discriminatie
o Stereotypering
o Cultuur
o Sociale veranderingen
,Sociale determinanten van gezondheid > regenboogmodel van Dahlgren en Whitehead (2006)
Leeftijd, geslacht en erfelijke factoren: factoren die vaststaan, individuele factoren
Individuele leefstijlfactoren: beweging, voeding, seks, roken, dagelijks handelen draagt bij aan
gezondheid en welzijn
Familie, sociale en gemeenschapsinvloed: invloed sociale omgeving (vrienden/familie) op jouw
gezondheid
Leef- en werkomstandigheden: invloed van de leef- en werkomstandigheden op jouw gezondheid,
toegankelijk van voorzieningen zoals onderwijs, sport, cultuur, gezondheidszorg
Algemeen sociaaleconomische, politieke en culturele factoren: gezondheid wordt beïnvloed door de
samenleving, zoals werkloosheid en oneerlijkheid
Gezondheidsvaardigheden
- Gezondheidsvaardigheden zijn de vaardigheden om informatie over gezondheid te
verkrijgen, te begrijpen, te beoordelen en te gebruiken bij het nemen van gezondheid
gerelateerde beslissingen
- 1 op de 3 mensen heeft onvoldoende gezondheidsvaardigheden, dit betekent dat mensen
met beperkte gezondheidsvaardigheden meer gebruik maken van zorg en ervaren de
kwaliteit van de zorg die ze krijgen als slechter
o Beperkte gezondheidsvaardigheden herkennen
Hogere leeftijd
Laaggeletterdheid
Moeite met het vertellen van een chronologisch verhaal
Vermijden van lees- en schrijfsituaties
Ongemakkelijk of boos als er teveel vragen worden gesteld
Te laat komen of op een verkeerde dag komen
- Ook gelinkt aan sociale ongelijkheid in Nederland
o Ongelijkheid gebaseerd op sociale klasse
o Sociale ongelijkheid wordt door veel mensen als vanzelfsprekend gezien
o Bepalende factoren sociale ongelijkheid (VB in 5.9 van het Praktijkboek Sociologie)
Inkomen
Vermogen
Opleiding
Beroep
Woonsituatie
Ras
Afkomst
Gezondheid
, Sekse
o Is sociale ongelijkheid een probleem?
Nederland is een verzorgingsstaat, overheid probeert ongelijkheid te
bestrijden
Mensen uit de laagste sociale klassen leven gemiddeld korter dan die uit de
hoogste sociale klassen
Vrouwen hebben minder kans op een hoge leidinggevende functie
Migranten hebben minder kans op een baan, ondanks gelijke bekwaamheid
- Link naar visie ergotherapie
o Alle mensen hebben het recht op betekenisvol handelen: Occupational Justice
o Ergotherapeuten geloven dat betekenisvol handelen bijdraagt aan gezondheid en
welzijn
o Door betekenisvol handelen mogelijk te maken zorgt ergotherapie voor sociale
inclusie van mensen in de maatschappij
o = Sociaal perspectief!
Hoe kan een ergotherapeut vanuit sociaal perspectief voor de sociale inclusie en participatie zorgen?
- Begrijpbare informatie over ergotherapie (folders, website)
- Gratis workshop over houding/ergonomie
- Lotgenotencontact
Ergotherapeuten gebruiken in de wijk (community) twee perspectieven. Zij werken zowel met
individuele cliënten (individueel perspectief) als met populaties (sociaal perspectief)
Vanuit het individuele perspectief is de persoon verantwoordelijk voor zijn gezondheid en richt de
ergotherapie zich op de interactie tussen de persoon, zijn handelen en zijn omgeving
Vanuit het sociaal perspectief is de maatschappij verantwoordelijk voor gezondheid van mensen en is
de ergotherapeut gericht op sociale inclusie en participatie voor alle burgers
Vanuit sociaal perspectief in de community organiseren ergotherapeuten bijvoorbeeld
laagdrempelige en gratis bijeenkomsten over onderwerpen als valpreventie of omgaan met
dementie
Hiermee streven ergotherapeuten naar het mogelijk maken van betekenisvol handelen voor
iedereen en daarmee voor sociale inclusie
Gezondheid gaat om het zich kunnen aanpassen aan verstoringen, veerkracht hebben, een balans
weten te handhaven of te hervinden in lichamelijk, psychisch en maatschappelijke opzicht
Welzijn
- Fysiek welzijn: bestaat uit het uithoudingsvermogen van een persoon (spierkracht/
flexibiliteit/ lichamelijke gesteldheid
- Mentaal welzijn: bestaat uit emotioneel welzijn (positief gevoel hebben, zoals geluk en
tevredenheid) en psychisch welzijn (relatie met jezelf, zoals jezelf accepteren, relaties met
anderen, persoonlijke ontwikkeling, autonomie, met je eigen omgeving om kunnen gaan)
- Sociaal welzijn: gaat over sociale acceptatie, sociale integratie, sociale samenhang, sociale
ontwikkeling en bijdrage leveren aan sociale omgeving
, Discriminatie
- Godsdienst
- Levensovertuiging
- Politieke gezindheid
- Etnische afkomst/ ras
- Sekse
- Nationaliteit
- Heteroseksuele of homoseksuele gerichtheid
- Burgerlijke staat
- Handicap of chronische ziekte
- Leeftijd
- Arbeidsduur (parttime- of fulltimedienstverband)
- Type arbeidscontract (bepaalde of onbepaalde tijd)
Sociale ongelijkheid tussen
- Jongeren – ouderen
- Mannen – vrouwen
- Werkgevers – werknemers
- Autochtonen – allochtonen
- Opleiding
- Gezondheid