Hoorcollege aantekeningen van alle weken (week 1 t/m 7) voor het vak Beginselen Bestuursrecht voor rechtsgeleerdheid en notarieel recht studenten aan de Vrije Universiteit Amsterdam (VU). Ook de kennisclips staan hierin toegevoegd/ uitgeschreven.
De aantekeningen zijn volledig conform de hoorcolle...
Week 1 – Introductie Bestuursrecht
Inleiding: De rechtsorde is het geheel van het geldend recht, ook wel het positief recht genoemd. De
rechtsorde is ingedeeld in:
Privaatrecht
Staats- en bestuursrecht
Strafrecht
Deze kunnen weer worden onderscheiden in een formeel deel en een materieel deel:
Het bestuursrecht is een afzonderlijk rechtsgebied met eigen wet- en regelgeving, maar ook met een eigen
rechter: de bestuursrechter. Er is geen strikte scheiding van andere rechtsgebieden. Dat maakt dat men zich in
het bestuursrecht soms in een grijs gebied begeeft.
! Het heeft geen zin om voor bestuursrecht alles uit je hoofd te gaan leren. Het meeste staat in je
wettenbundel. Je wettenbundel is dus je afkijk boek, leer er dus ook mee werken.
Bestuursrecht is het recht dat betrekking heeft op het functioneren van het openbaar bestuur (de Overheid) in
de rechtsstaat. Het behoort tot het publiekrecht. Het is het recht dat de overheid in acht moet nemen (voor de
overheid), maar het is ook het recht voor de overheid, en het is ook het recht tegen de overheid. Bestuursrecht
heeft betrekking op de uitvoerende macht = het openbaar bestuur. Het bestuur moet de wetgeving in acht
nemen (wetgevende macht) en uitvoeren (uitvoerende macht) en in Nederland heb je een bestuursrechter
(rechterlijke macht).
Functies van het bestuursrecht:
Legitimerende functie: Het bestuursrecht geeft een grondslag voor bestuurshandelingen en
instrumenteert dit. Wat ze dus doen zijn normen aanrijken (wetten, regels en ongeschreven normen)
voor de bestuurshandeling. Het bestuur moet deze normen in acht nemen als het optreedt.
Denk hierbij bijv. aan het legaliteitsbeginsel, die bijv. terig te vinden is in art. 5:4 Awb.
Instrumentele functie: De uitoefening van de bevoegdheden levert vaak nadere normen op in de
vorm van regelgeving. Dus de overheid kan dan de samenleving besturen. De Instrumenten zijn in
handen van het openbaar bestuur. (Bijv. vergunningen, subsidies of bevelen/ aanwijzingen, boden en
verboden)
Dit is bijv. veel terug te vinden in de Gemeentewet, zoals in art. 172 lid 2, 4 en 4 Gemeentewet
Waarborgfunctie (rechtsbeschermingsfunctie): Rechtsbescherming van de burger tegen het optreden
van het openbaar bestuur. (Niet alleen het naar de rechter stappen)
Dit is bijv. terug te vinden in art. 6:4 Awb.
Taak van het bestuur in de rechtsstaat:
Wetgeving uitvoeren en toepassen
Wettelijke ruimte invullen en uitwerken:
Aanvullende regels vaststellen: Lagere wetgeving maken en beleidsregels vaststellen
Concrete beslissingen nemen: zoals verlenen van vergunningen en subsidies, opleggen van
belastingaanslag
Toezicht en handhaving op burgers
Bestuursrechtelijke normen in acht nemen
Geschreven en ongeschreven normen
,5 hoofdonderwerpen van Bestuursrecht:
1. Organisatie
2. Bevoegdheden
3. Normering
4. Handhaving
5. Rechtsbescherming (voor burgers tegen het bestuur)
Algemeen belang = Publiek belang.
Uitgang is dat de overheid treedt steeds op in het algemeen belang, dit heet ook wel de premisse van het
bestuursrecht. (premisse is een aanname van iets wat je niet hoeft te bewijzen).
Het algemeen of publiek begrip is een ‘containerbegrip’, er valt van alles onder. Denk bijvoorbeeld aan:
Veiligheid, economie, milieu & klimaat, gezondheidszorg, onderwijs, media, ruimtelijke ordening en wonen
(volkshuisvesting).
De verschillende (deel)belangen moeten vaak tegen elkaar worden afgewogen, als die met elkaar op
gespannen voet staan. Hierdoor zeggen we ook wel dat de overheid een ‘multi-issue overheid’ is.
(Bestuursrechters wegen niet opnieuw belangen af, maar beoordelen alleen of een besluit correct is genomen
en of het bestuur juist heeft gehandeld)
(Toepassen van) Bestuursrechtelijke wetgeving:
Burger en openbaar bestuur moeten zich aan de wet houden.
Het openbaar bestuur moet om op te treden een wettelijke bevoegdheidsgrondslag hebben! (Andersom
mogen burgers alles, behalve wat de wet heeft verboden). Denk bijvoorbeeld aan:
Organisatie van het openbaar bestuur
Regels en besluiten van het openbaar bestuur
Toezicht en handhaving door het openbaar bestuur
Wetgeving voor bestuur komt door het legaliteitsvereiste: Het bestuur heeft voor vele handelingen een
grondslag nodig in een (democratisch tot stand gekomen) wet. Het bestuur moet conform de wet handelen. De
overheid mag burgers iets verbieden of gebieden doch uitsluitend voor zover de wet dat uitdrukkelijk toestaat.
Het verbod of gebod mag wel in een lagere regeling staan, maar moet uiteindelijk een grondslag hebben in een
wet in formele zin.
Gelede normstelling wil zeggen dat er meerdere soorten regelgeving geraadpleegd moet worden, voordat er
een besluit genomen kan worden. Je hebt dus meerdere soorten regelgeving nodig.
Verticale gelede normstelling: Een burger heeft in veel situaties op meerdere niveaus tegelijk te maken. De
toepasselijkheid van een rechtsregel is niet zomaar in één wet te vinden, maar in een combinatie van met
elkaar samenhangende regelingen. Het bestaat dus uit meerdere onderdelen vertakt. ‘Gelede’ omdat er
laagjes zijn die van boven naar beneden loopt. Boven zitten de meest abstracte normen en onder in de meest
concrete. Bijvoorbeeld:
, Dus:
Verticaal is dus de hiërarchie van de wet, en horizontaal is wetten van een gelijk niveau.
De toepasselijkheid van een rechtsregel is niet zomaar in één wet te vinden, maar in een combinatie van met
elkaar samenhangende regelingen.
Algemeen en bijzonder bestuursrecht:
Er zijn veel bijzondere bestuursrechtelijke wetgevingen. Deze hebben betrekking op verschillende
maatschappelijke terreinen en kent (specifieke) bestuursbevoegdheden toe aan het bestuur. De bijzondere
delen regelen specifiek een bepaald aspect van het maatschappelijk leven.
Het algemene deel bevat leerstukken die voor alle bijzondere delen relevant zijn.
De Algemene wet bestuursrecht (Awb) heeft betrekking op het bestuur in het algemeen; de
gemeenschappelijke onderwerpen voor alle terreinen. De wet is een soort koepel over alle bijzondere
wetgeving heen. Deze wet is erg abstract. De Awb geeft algemene regels voor de bestuursuitoefening op basis
van de bijzondere wetgeving.
(Hierdoor heb je bij bestuursrecht vaak niet te maken met 1 wet, naast een wet uit de Awb heb je vaak ook te
maken met bijzondere (lagere) wet/ regelgeving.)
Doelstelling van de Awb:
Harmonisatie: Eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving bevorderen
Systematiseren en vereenvoudigen van bestuursrechtelijke wetgeving
Codificeren van bestuursrechtelijke jurisprudentie en ongeschreven recht
Algemene nieuwe voorzieningen treffen, die niet in bijzondere wetgeving thuishoren
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper FNR. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,99. Je zit daarna nergens aan vast.
