Samenvatting thema’s maatschappijleer vwo hoofdstuk 3 parlementaire democratie.
Paragraaf 3.1 wat is democratie, 3.2 politieke stromingen, 3.3 politieke partijen, 3.4 verkiezingen, 3.5 regering en parlement, 3.6 invloed op politieke besluiten, 3.7 gemeente en provincie, 3.8 internationale polit...
1648: vrede van Münster / vrede van Westfalen
Centraal in de vrede van Münster stond het erkennen van de soevereine staat: alle macht
over een duidelijk begrensd gebied was in handen van één partij. Deze partij heeft ook een
geweldsmonopolie.
Thomas Hobbes: vond dat burgers behoefte hadden aan één soeverein vorst. Hij was bang
dat er anders een oorlog van allen tegen allen zou ontstaan.
Politiek: het maken van keuzes waaraan iedereen in de maatschappij gebonden is.
Politieke vraagstukken zij vaak van algemeen belang omdat iedereen er vroeg of laat mee te
maken krijgt.
Politiek dilemma: Maximale participatie en efficiënt besturen
Democratie: macht van velen, het volk regeert.
Directe democratie: zeldzaam, volk stemt over alles.
Indirecte democratie (representatieve democratie): volk kiest een partij die beslissingen
maakt en verantwoording aflegt over het beleid.
Kenmerken democratie:
-persvrijheid
-persoonlijke vrijheid
-onafhankelijke rechtspraak
-politieke grondrechten
-rechten van politie en leger wettelijk begrensd
Indirecte democratie kan opgedeeld worden in een parlementair stelsel en een presidentieel
stelsel.
Parlementair stelsel:
-volk kiest parlement, parlement vormt kabinet en vertegenwoordigt volk
-niet gekozen staatshoofd koning? Constitutionele monarchie
Presidentieel stelsel:
-volk kiest parlement en president
-president heeft hoogste macht en kan ministers benoemen en ontslaan
-president heeft meestal geen ontbindingsrecht, het recht om het parlement te ontbinden
1848: Nederland parlementaire democratie met constitutionele vorst.
De grondwet laat zijn hoe belangrijk de waarden vrijheid en gelijkheid voor een democratie
zijn. Dat zien we terug in onze grondwet:
-taken en bevoegdheden van drie politieke machten staan nauwkeurig omschreven.
-alle nederlanders vanaf 18 hebben het recht om te stemmen en verkozen te worden.
-de regels voor politieke besluitvorming zijn vastgelegd.
-de overheid laat de media vrij en moet ervoor zorgen dat het altijd de juiste informatie heeft.
In autoritaire regimes is kritische participatie van burgers vaak onmogelijk. De meest
vergaande van zo’n regimes is een dictatuur.
Het basiskenmerk van elk autoritair regime is dat de drie machten niet van elkaar
gescheiden zijn, maar in handen zijn van een kleine groep mensen. Een autoritair regime
kan daarom nooit een rechtsstaat zijn.
Andere kenmerken van een autoritair regime:
-geen onafhankelijke rechtspraak
, -grondrechten worden niet gerespecteerd
-oppositiepartijen zijn vaak verboden
-er is vaak overheidsgeweld
-bij verkiezingen is er veelal sprake van verkiezingsfraude, manipulatie en geweld
-er is geen persvrijheid en er is censuur
We maken onderscheid tussen ideologische, religieuze en militaire autoritaire regimes.
Ideologisch autoritair regime: alleen aanhangers van de regerende ideologie kunnen
politieke invloed uitoefenen. Doordat media, onderwijs en verenigingsleven onder strenge
controle staan is er sprake van indoctrinatie.
Religieus autoritair regime (theocratie): godsdienst is verheven tot staatsideologie. De
bevolking mag er wel stemmen, maar de niet-gekozen geestelijk leiders moeten alle
politieke besluiten goedkeuren en beslissen wie er kandidaat mag zijn voor de verkiezingen.
Militair autoritair regime: het leger heeft alle macht en de leider is een militair.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lynnmestrom. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,49. Je zit daarna nergens aan vast.
