Dit document bevat uitgebreide werkcolleges van personen- en familierecht K3. Het is een erg goede voorbereiding op het tentamen. Ter informatie: rood zijn de antwoorden, groen is aanvulling!
Paula Marckx, een ongehuwde moeder, beklaagde zich over de Belgische wetgeving. Deze
wetgeving eiste erkenning van het kind door de moeder voor het ontstaan van
familierechtelijke betrekkingen. De Belgische wet maakte een onderscheid tussen wettige en
natuurlijke kinderen voor wat betreft het afstammingsrecht. Door dit onderscheid werd Paula
Marckx voor een dilemma geplaatst.
Bestudeer het Marckx-arrest en hetgeen in de verplichte literatuur daarover wordt
opgemerkt. Beantwoord daarna de volgende vragen:
a. Op welk(e) punt(en) maakte de Belgische wetgeving ten tijde van het Marckx-arrest een
onderscheid tussen wettige en natuurlijke kinderen? Licht dit onderscheid toe.
Verschil tussen wettige en natuurlijke kinderen:
Wettige kinderen → kinderen van gehuwde ouders;
Natuurlijke kinderen → kinderen van ongehuwde ouders.
De Belgische wetgeving maakte een onderscheid tussen gehuwde en ongehuwde moeders.
Ongehuwde moeders moesten hun kind erkennen om een juridische relatie te krijgen. Echter
hadden deze kinderen dan geen relatie met bijv. de grootouders. Gehuwde moeders hoefde
hun kind niet te erkennen. Hierdoor zijn kinderen van ongehuwde moeders slechter af als
kinderen van gehuwde moeders.
Bij mannen moet het kind nog steeds erkend worden. Juridisch vader wordt je automatisch
als je gehuwd bent.
b. Was dat onderscheid gerechtvaardigd? Motiveer je antwoord.
Nee, ongehuwde moeders hadden een slechtere rechtspositie, en dit was in strijd met art 8
en 14 EVRM.
c. Wat was de betekenis van de uitspraak voor Nederland?
Door de uitspraak werd het duidelijk dat er misschien andere punten waren in het
Nederlandse personen- en familierecht die niet in overeenstemming zijn met art. 8 EVRM.
Het verdrag heeft directe werking: er mag geen onderscheid gemaakt worden tussen
gehuwde en ongehuwde moeders, als een vrouw een kind baart is zij automatisch moeder
en hoeft een ongehuwde moeder haar kind niet te erkennen.
Het verdrag heeft indirecte werking: het verdrag moet serieus genomen worden. Art. 8
EVRM werd op een dynamische manier uitgelegd, het begrip kan dus veranderen in de loop
der tijd.
Doordat art. 8 EVRM boven de nationale wetgeving staat (boek 1), was het voor Nederland
van belang dat er gekeken werd naar andere punten in het nationale recht die in strijd waren
met art. 8 EVRM. Nederland voldeed aan het punt waar de Belgische wetgeving fout was,
maar misschien waren er andere punten waarvoor de Nederlandse lidstaat voor
aangeklaagd kon worden. (Zie ook art. 93 en 94 GW).
, d. Wanneer is een inbreuk op het recht op eerbiediging van het familie- en gezinsleven
gerechtvaardigd volgens het EVRM?
Family life → art. 8 EVRM lid 1:
‘’ Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven, zijn
woning en zijn correspondentie. ‘’
Art. 8 EVRM lid 2 (beperkingen):
Inmenging (door de overheid) alleen toegestaan als dit:
1. Bij de wet is voorzien; en
2. in een democratische samenleving noodzakelijk is
3. in het belang van:
- nationale veiligheid;
- openbare veiligheid of economische welzijn van het land;
- voorkomen van wanordelijkheden en strafbare feiten;
- bescherming gezondheid of goede zeden;
- bescherming rechten en vrijheden van anderen.
De eerbiediging van het familie- en gezinsleven brengt zowel positieve als negatieve
verplichtingen mee voor de staten die partij zijn bij het EVRM.
e. Wat is het onderscheid tussen beide soorten verplichtingen?
Negatieve verplichtingen (klassieke grondrechten) → overheid mag niet ingrijpen in de sfeer
van burgers. Bijv. recht op privacy.
Positieve verplichtingen (sociale grondrechten) → overheid met actief in actie komen om
wetgeving aan te passen zodat iedereen gelijk wordt behandeld.
f. Om welk soort verplichtingen ging het in het Marckx-arrest?
Om beide soorten verplichtingen. Eerst alleen negatieve verplichtingen, maar in het Marckx-
arrest werd duidelijk dat er ook positieve verplichtingen uit voort konden vloeien.
Na het Marckx-arrest heeft het Europese Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM), maar
ook de Hoge Raad zich vele malen uitgesproken over de vraag wanneer er sprake is van
familie- en gezinsleven.
g. Noem drie voorbeelden van betrekkingen tussen personen waarin familie- en
gezinsleven kan worden aangenomen.
- Moeder en kind (van rechtswege);
- Getrouwde vader en kind;
- Vader die kind erkend;
- Grootouders en kleinkind;
- Pleegouders en pleegkind (als de band sterk genoeg is, bijv. lang voor het kind gezorgd);
- Stiefouders en stiefkinderen.
Kan te maken hebben met een juridische band, een biologische band en een sociale band.
Opdracht 2
Margot woont ongehuwd samen met haar vriend Theo en haar dochter Brenda van zes.
Peter, de biologische vader van Brenda, is vlak na haar geboorte gescheiden van Margot en
ziet zijn dochter nog maar een paar keer per jaar. Brenda beschouwt Theo als haar echte
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper VeerleH. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
