Alle aantekeningen van de hoorcolleges & werkgroepen van Rechtspsychologie op Universiteit Leiden. Dit is gebaseerd op het boek : Routes van het Recht.
Rechtspsychologie
Prof. Dr. J.W. de Keijser
Universiteit Leiden 2022-2023
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
INHOUDSOPGAVE
• Week 1 – Bewijs en overtuiging van de rechter
blz. 2 t/m 6
• Week 4 – Ooggetuigen: herinneren, herkennen en de
herkenningsprocedure
blz. 18 t/m
1
, Week 1: Bewijs en overtuiging van de rechter
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
Hoorcollege aantekeningen:
Rechtspsychologie
o Studie van gedrag dat onder invloed van het recht staat of zou moeten staan.
o Studie van het recht als een gedragstechnologie
▪ Het recht is iets normatiefs
Hoe het geheugen van mensen werkt, hoe deze beïnvloed wordt etc.
Rechtspsychologie is er voor om mensen op een voorspelbare consistente manier te laten
gedragen. Het houdt zich bezig met hoe het geheugen van mensen werkt, hoe deze beïnvloed
wordt etc.
o Recht is normatief
o Psychologie is descriptief
Pijlers van rechtspsychologie
o Waarnemen → sommige dingen nemen we beter waar dan andere
o Herinneren
o Waarderen → van informatie, welke informatie is belangrijk en welke kunnen
we vergeten. Wanneer is bewijs een sterk bewijs, en wanneer is bewijs zwak
o Detecteren → opsporen van informatie of leugenachtig gedrag
o Beslissen → beslissen van bijvoorbeeld politiemensen: wie moeten zij
aanhouden.
Alles in de rechtspsychologie is gebaseerd op empirisch onderzoek
Onderzoek naar gedrag van wie?
o Rechtssubjecten in algemeen (samenleving)
o Plegers van misdrijven → Welke keuze maken zij, wat voor soort misdrijven
plegen zij
o Verdachten → niet elke verdachte heeft een misdrijf gepleegd, denk aan
onschuldige mensen
o Slachtoffers → krijgen steeds belangrijkere rol in Nederlandse strafproces. Zij
kunnen nu bijv. verklaringen afleggen → welke straf vinden zij wenselijk, wat
vinden zij van het bewijs
o Getuigen
Maar ook
o Rechters
o Officiers van justitie
o Advocaten
o Reclassering
o Deskundigen (gedrags- & technisch)
2
, Nut van rechtspsychologie
Laat met regelmaat zien dat met door juristen gebruikte middelen de beoogde toestand niet of
gedeeltelijk wordt bereikt
o Wat is deze beoogde toestand?
▪ Het straffen van daders
▪ Vrijspreken van mensen die het niet hebben gedaan
Levert aanwijzingen voor:
o Verbetering van procedures
o Identificatie van valkuilen in juridisch denken en beslissen
Onschuldige verdachte wordt wel veroordeeld = rechtelijke dwalingen ( Kees Borsboom &
Lucia de Berk)
o Lucia de Berk → geen sprake van een misdrijf, sprake van schakelbewijs en het
eerste slachtoffer (de baby) was niet door moord of poging tot moord overleden.
Er heeft geen misdrijf plaatsgevonden.
o Kees Borsboom → was wel sprake van een misdrijf echter was hij niet de dader.
De verkeerde persoon is veroordeeld
Rechterlijke dwaling heet zo omdat de fout verantwoordelijk ligt bij de rechter
Onderzoeksmethoden
Onder andere...
o Reconstructie van zaken
o Dossieronderzoek → dossier is iets heel bijzonders, geen ander westers land
waar het strafproces zo zwaar gebaseerd is op het papieren strafdossier.
Nederlandse rechters doen meestal eigenlijk niets anders dan het verifiëren van
het dossier. Dat dossier is een verhaal wat ondersteunend is voor de ten laste
legging. Nederlandse rechter moet het dossier beoordelen en daar staan alleen
maar dingen in die de verdachte schuldig maakt → zorgt voor asymmetrie en
tunnelvisie
o Observatie
o Vragenlijsten
Vooral veel experimenteel onderzoek
Elisabeth Loftus → Woordkeuze
Onderzoek naar suggestie op wat mensen zich herinneren, hoe mensen zich het herinneren met
name de rol van post .. informatie
Willekeurige personen deden mee aan experiment, alle personen kregen zelfde filmpje te zien
van 2 auto' s die een ongeluk kregen. In ene groep de vraag: Hoe hard denk je dat de auto' s op
elkaar knalden. Andere groep: Hoe hard denk je dat de auto' s op elkaar botsten, en laatste
groep: hoe hard denk je dat de auto' s elkaar raakten.
o Groep van knalden → 61 km/h
o Groep van botsten → 51 km/h
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fennast. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,89. Je zit daarna nergens aan vast.
