Mens en Recht jaar 2 samenvatting.
Boek: Mens en Recht
Mr. A. Bunthof
Mr. Y.M. Visscher
M.m.v. mr. W.G.T.M. Leusenkamp
Informatie over de opmaak van de samenvatting:
De samenvatting van Mens en Recht gaat over het
volgende boek, hoofdstukken en paragrafen:
Het boek: Mens en Recht tiende druk.
- Hoofdstuk 7: Personen en familierecht:
samenlevingsvormen en scheiding.
- Hoofdstuk 8: Personen en familierecht: juridisch
ouderschap en gezag.
- Hoofdstuk 11: Arbeidsrecht.
- Brightspace: Mensenrechten.
- Brightspace: Grondrechten deel 1 (grondenrechten) + deel 2 (geschiedenis en achtergronden).
- Hoofdstuk: Sociale zekerheid. 12 (12.1+12.3). + Hoofdstuk 13 (13.1. t/m 13..1.2 + 13.2..).
- Brightspace: Participatiesamenleving.
Deze samenvatting is compleet en bevat de volgende onderdelen:
- De aangegeven hoofdstukken en paragrafen uit het boek: Mens en Recht inclusief
begrippenlijsten;
- Een complete samenvatting van alle kennisclips over Mens en Recht.
- Een complete samenvatting van de bijgewoonde hoorcolleges van Mens en Recht.
Daarnaast is de volgende informatie van belang over de opmaak van deze samenvatting:
- De informatie van alle kennisclips, hoorcolleges en boeken zijn verwerkt tot één samenvatting.
- Elk hoofdstuk en paragraaf is dikgedrukt met een onderlijning weergegeven.
- Elke paragraaf, indien er begrippen aanwezig zijn, bevat een begrippenlijst.
- Belangrijke begrippen zijn schuin gedrukt
- Elk hoofdstuk en paragraaf bevat een uitgebreide samenvatting die de stof verduidelijkt.
,Hoofdstuk 7: Samenlevingsvormen en scheidingen.
7.1. Personen- en familierecht algemeen. Begrippenlijst + samenvatting.
- Publiekrecht= bevat regels voor het uitoefenen van gezag door de overheid in haar relatie met
de burger en tussen overheidsorganen onderling (wordt onder verdeeld hoe in staatsrecht,
bestuursrecht en strafrecht).
- Privaatrecht/burgerlijk recht/civiel recht= heeft betrekking op de rechtsverhouding tussen
personen of rechtspersonen. (dezelfde betekenis, maar synoniemen).
- Natuurlijk persoon= mensen van vlees en bloed.
- Rechtspersoon= organisatie die net als een natuurlijk persoon rechten en plichten heeft en
zelfstandig kan deelnemen aan het rechtsverkeer; verenigingen en stichtingen.
- Grondwet (BW)= de hoogste wet in Nederland, waar grondrechten in staan.
- Mensenrechten= fundamentele rechten die ieder mens heeft; die voor elk mens gelden.
- Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens (EVRM)= een Europees verdrag
waarin de mensen- en burgerrechten van alle inwoners van de aangesloten landen zijn
vastgelegd.
- Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten (IVBPR)= een multilateraal
verdrag dat staten die partij zijn verplicht de burgerlijke en politieke rechten van individuen te
respecteren, waaronder het recht op leven, vrijheid van godsdienst, vrijheid van meningsuiting,
Rechten en plichten kleven aan: – (natuurlijke) personen (boek 1 BW) – Rechtspersonen (boek 2 BW)
Recht: een recht om iets te hebben of te doen.
Plicht: iets dat je moet doen, omdat het een wet, noodzaak of plicht is.
7.2. Algemene begrippen. Begrippenlijst + samenvatting.
Het personen- en familierecht is te vinden in: Boek 1 BW, de EVRM en de IVBPR. Hierin worden
familierechtelijke betrekkingen geregeld; het gaat over personen en de relatie tussen personen en
hun familie. Het personen- en familierecht is onderdeel van het burgerlijk recht.
Er zijn twee soorten familierechtelijke betrekkingen/relaties:
1. Horizontale relaties: de relatie tussen twee volwassenen.
2. Verticale relaties: de relatie tussen volwassene en kind door ouderschap/gezag/voogdij/adoptie.
Persoonlijkheid (7.2.1.)
- Persoon/Persoonlijkheid= bezitter van wettelijke rechten en plichten; iemand die rechten en
plichten heeft (ook wel: rechtssubject zijn).
- Ondertoezichtstelling (ots)= een kinderbeschermingsmaatregel die de kinderrechter kan
opleggen als een minderjarige ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd; bij ots krijgt de
opvoeder o.a. verplicht hulp bij het opvoeden van het kind (duurt max. 1 jaar, maar kan wel met
elk jaar verlengd worden tot het 18 e levensjaar indien nodig).
Persoonlijkheid/rechtssubject zijn ontstaat door geboorte en eindigt bij de dood. Zo kan een baby al
erven van zijn ouder als de ouder kort daarvoor is gestorven. De persoonlijkheid eindigt bij de dood,
omdat de rechten en plichten die met het vermogen te maken hebben, overgaan op de erfgenamen
van de persoon die overlijdt. Bij een kind dat dood wordt geboren, is volgens de wet geen
‘persoonlijkheid’ ontstaan.
Bloedverwantschap en aanverwantschap (7.2.2.).
,- Bloedverwantschap= biologische of juridische relaties tussen personen in de rechte lijn of in de
zijlijn. Het gaat altijd om: een relatie tussen personen binnen een familie. Voorbeelden: moeder,
vader, broer, zus, grootouder, neef (alle mensen die geboren zijn in je eigen familie).
- Biologische bloedverwantschap: relatie ontstaan door geboorte uit de moeder en door
verwekking van de vader. (vader/moeder van wie het DNA in het kind zit).
- Juridische bloedverwantschap: rechtsverhoudingen tussen personen, die een familierechtelijke
betrekking wordt genoemd; door het recht erkende (wettelijk) rechtsverhouding ontstaan door
juridische bloedverwantschap. (wettelijk familie van het kind, bv. Adoptie)
Voorbeelden: Mevrouw Luit is een alleenstaande vrouw en heeft een kind. Ze krijgt een vriend: Tom.
Tom herkent haar kind. Mevrouw Luit is zowel biologisch als juridisch bloedverwant van het kind.
Tom is juridisch bloedverwant, maar niet de biologische bloedverwant.
Of: mevrouw Huisman en de heer Zwart wonen samen en krijgen een kind. De man wil het kind niet
erkennen; mevrouw Huisman is biologisch én juridisch bloedverwant. De man alleen biologisch.
<< Bloedverwanten in de rechte lijn: de betrekking tussen personen die rechtstreeks van elkaar
afstammen (ouder en grootouder van het kind). Graden van bloedverwantschap in de
rechte lijn:
De mate waarin iemand bloedverwant is, wordt uitgedrukt in
graden. Elk kind is een tweedegraadsbloedverwant van de
grootouder en een eerstegraadsverwant van de ouder in de rechte
lijn.
Bloedverwanten in de zijlijn: personen die van een
gemeenschappelijke stamvader of -moeder afstammen .>>
Voor het vaststellen van het aantal graden in de zijlijn moet altijd worden
teruggegaan naar de gemeenschappelijke ouder: de stamouder. De graad
wordt via de gemeenschappelijke stamouder bepaald. Men telt de
generaties vanaf de ene persoon tot de gemeenschappelijke stamouder in opgaande lijn. Vanaf deze
stamouder daalt men vervolgens af tot aan de bloedverwant met wie de graad van
bloedverwantschap wordt vastgesteld. Hierdoor krijg je o.a. inzicht in hoeverre iemand
erfgenaam/erfgename zal zijn.
- Aanverwantschap= familierelatie tussen de ene echtgenoot en de bloedverwanten van de ander
(in dezelfde graad). Aanverwantschap ontstaat slechts door het huwelijk en geregistreerd
partnerschap. Bijv. schoonouders, schoondochters, schoonzussen, zwagers, schoonzonen etc.
Bijzonderheid: aanverwantschap blijft bestaan ondanks de beëindiging van het huwelijk door dood of
echtscheiding. Zo blijft nadat een vrouw en man zijn gescheiden, de vrouw aanverwant aan de
bloedverwanten van haar ex-man.
Naamrecht (7.2.3.).
- Naamkeuze= een kind krijgt de achternaam van één van de ouders bij het ontstaan van de
familierechtelijke betrekking met beide ouders. De achternaam geeft aan tot welke familie
iemand behoort.
Voornaam: Bij de aangifte van de geboorte van het kind worden de voornamen doorgegeven aan de
ambtenaar van de burgerlijke stand, die de voornamen vermeldt in de geboorteakte. De ambtenaar
bepaalt of een voornaam in de geboorteakte wordt opgenomen.
, In principe neemt een ambtenaar alle voornamen op in de geboorteakte, tenzij:
- De voornaam ongepast is (bv. Maria-Juana lijkt te veel op marihuana en dus niet toegestaan).
- De voornaam hetzelfde is als een achternaam (tenzij het wel een gebruikelijke voornaam is).
Keuze achternaam van jezelf/partner: binnen een huwelijk of geregistreerd partnerschap kan men
zelf kiezen welke achternaam een partner gebruikt; je mag zelf kiezen of je de achternaam van de
ander wilt, van jezelf of een combinatie van jullie beide achternamen.
Keuze voor achternaam kind: ouders mogen hun kinderen de achternaam van één van beiden
geven. Deze keuze moet bij het eerste kind worden gemaakt. Wordt er geen keuze gemaakt? Dan
geldt binnen het huwelijk en het geregistreerde partnerschap de naam van de vader en daarbuiten
de naam van de moeder.
Wanneer is een achternaam wijziging mogelijk / welke voorwaarden zijn hieraan verbonden?:
- Alleen mogelijk door een meerderjarige als er sprake is van een onwelvoeglijke, bespottelijke of
veelvoorkomende achternaam.
- Zowel het kind als de verzorgende ouder willen niet meer dat het kind de achternaam van de
niet-verzorgende ouder houdt (de verzorgingstermijn van deze verzorgende ouder is een
voorwaarde voor toekenning).
- (Één of meer kinderen tot 12 jaar): de verzorgingstermijn is een aaneengesloten periode van 5
jaar die direct moet voorafgaan aan het verzoek tot de geslachtsnaamwijziging.
- Vanaf 12 jaar: verzorgingstermijn van 3 jaar.
Het verzoek wordt ingediend bij de minister van Justitie en Veiligheid. De beslissing tot wijziging is
een Koninklijk Besluit.
Woonplaats (7.2.4.)
- Woonplaats/woonstede= bepaald huis waar iemand woont, waar hij zijn spullen heeft en waar
hij meestal feitelijk verblijft (belang voor het uitoefenen van rechten en plichten; rechtsverkeer).
- Afhankelijke woonplaats= woonplaats die is afgeleid van de woonplaats van degene die juridisch
verantwoordelijk is, zoals de woonplaats van de ouder waar de jeugdige verblijft.
Als iemand geen huis heeft, wordt de woonplaats het huis waar iemand werkelijk verblijft of een
directe relatie mee heeft. Een kind heeft een afhankelijke woonplaats; deze is afhankelijk van de
woonplaats van de gezaghebbende ouder waar het kind verblijft. Iemand die onder curatele staat,
heeft de woonplaats van de curator.
Het is belangrijk om te weten welke woonplaats iemand heeft, omdat deze: de relatieve competentie
van de rechter bepaalt; bepaalt welke gemeente verantwoordelijk is voor jeugdhulp aan ouders en
jeugdigen; en: bepaalt waar een dagvaarding moet worden uitgebracht.
Ambtenaar van de burgerlijke stand (7.2.5.)
- Akte= een officieel papier met de beschrijving van een belangrijke gebeurtenis, zoals de
geboorte van een kind, huwelijk, geregistreerd partnerschap en overlijden.
De ambtenaren van de burgerlijke stand houden de registers bij, waarin o.a. aktes worden vastgelegd
van mensen. De ambtenaren worden benoemd door het college van burgermeester en wethouders
(B&W) en moeten hiertoe eerst een eed/belofte afleggen bij de arrondissementsrechtbank. Een
ambtenaar heeft de bevoegdheid om de overgelegde gegevens de verifiëren. Hij kan weigeren een
