Samenvatting Geschiedenis van het publiekrecht en de politiek Hoofdstuk 7
45 keer bekeken 7 keer verkocht
Vak
Geschiedenis Van Het Publiekrecht En Politiek
Instelling
Universiteit Gent (UGent)
dit is een samenvatting over hoofdstuk 7, geschiedenis van het publiekrecht en de politiek. deze samenvatting houdt alle les notities + nog extra herbekeken opnames + boek + powerpoint!
Hoofdstuk 7. Revoluties luiden de doodsklok over het Ancien
Régime
§1. Verenigde Staten van Amerika
» A. De Amerikaanse onafhankelijkheid en fundamentele teksten
» » B. Een federale staat met scheiding der machten
» » C. De fundamentele rechten
§2. De Franse Revolutie (en Franse invloed in België)
» » A. De franse revolutie
» » B. De Latere Franse Evoluties en het belang van de Franse invloed voor België.
§3. Einde van het A.R. in de Zuidelijke Nederlanden
§4. Modern constitutionalisme
A. Amerika’s onafhankelijkheid: Historische situering
Belang:
De oorspronkelijke 13 kolonies van Engeland verklaren zich onafhankellijk van dat
moederland omdat ze vinden dat ze te weinig inspraak hebben op de kolonies
à leidt tot organisatie van de nieuwe staat = VS
; is de eerste en zeer invloedrijke realistatie de van de verlichtingsideeën .
Die ideeën vn Locke, Becc enz worden vr het eerst gerealiseerd in amerika. Amerika heeft
daarna invloed op alle andere revoluties/evoluties.
Historisch kader
• onafhankelijkheidsoorlog
• omwenteling: -> echte revolutie
ze maken een onafhankelijkheidsverklaring, vervolgens een grondwet volgens een
verklaring van de fundamentele rechten “Bill of rights”
o structuren (bv. federaal i.p.v. eenheid)
; Terwijl het oude moederland Engeland, zeer centraal geregeld is, gaan ze nu zoveel
mogelijk autonomie geven aan die 13 staten
Een Federaaal staat bestond al maar het is de eerste keer dat ze nu in de grondwet
geregeld worden.
o fundamentele rechten (bv. afschaffen adel)
;Voor de eerste keer worden die fundamentele rechten niet alleen in de grondwet
geschrven maar ook afdwingbaar vr een rechtbank.
!!ook continuïteit! op beide vlakken:
bv. “Republiek van Verenigde Prov.” -> Noordelijke Nederlanden was ook al een
Federale staat. Een aantal bepalingen uit het Amerikaanse grondwet zijn gebaseerd op
Nederlandse ideeën. State of Union bestond ook al in Nederlanden.
bv. verlichte wetgeving in strafzaken
,Amerika, maar eigenlijk Europees
ü Britse kolonies
ü Europese emigranten
ü Juridische context van common law
ü Ideologische context van de Verlichting
ü Weerslag in Europese landen (19de eeuw) en elders in de wereld (20-21ste eeuw)
Historische omstandigheden NIET KENNEN
Amerika’s “Grondwet” à heel belangrijk
FORMEEL
De Amerikanen vechten voor hun onafhankelijkheid -> komen voor het eerst samen om een
confederatie te maken MAAR gaan later meer samen doen à federatie
• De oudst geldende Gw.
;1 tekst voor 1 staat/land. De Magna Carta vn
Engeland zijn ook wel overleveringen afgeleverd maar Engeland heeft geen grondwet.
De Amerikaanse Gw is toen gemaakt en bestaat vndg nog altijd.
• Twee soorten bepalingen (klassiek geworden)
;Bestaat uit 2 luiken omdat ze eerst
afgesproken hebben over de staatsorganisatie en dan de lijst vn 10 fundamentele recht
• Twee luiken (uniek)
;Het idee dat grondweert deze 2 soorten bepalingen bevat à door alle landen
overgenomen
o Constitution (1787)
“We, the people of the United States, in order to make a more perfect union establish
Justice, insure domestic tranquility, provide for the common defence, promote the
general Welfare, and secure the Blessings of Liberty to ourselves and our Posterity, do
ordain and establish this Constitution for the United States of America.”
“We, the people of the United States, in order to make a more perfect union establish
Justice (rechtvaardigheid over al die staten), insure domestic tranquility (intern rustig ,
openbare orde), provide for the common defence,( = gemeenschapepelijke verdediging)
promote the general Welfare (= algemeen welzijn verbetern) and secure the Blessings of
Liberty to ourselves and our Posterity, do ordain and establish this Constitution for the
United States of America.”
> zeggen de amerikanen voor het eerst dat het VOLK BESLIST. Onze grondwet
voorlopers
> bv Blijde Intrede was een contract tussen volksvertegenwooridgers en de vorst.
> Hier is het de volksvertegenwoordiging zelf die zegt wij zijn het volk en beslissen.
> More perfect – ze waren eerst een confederatie (=los verband) en daarna beslissen
ze om steviger samen te werken op een aantal punten.
> Bedoeling vn heel die staat is om gerechtvaardigheid te maken.
> Federale staat zijn 13 staten apart staten die al bestaan maar ze gaan proberen
SAMEN sterk te staan tegen die onrechtvaardige koning in Engeland
> Supreme Court – zorgt vr rechtvaardigheid over al die staten.
,à wnnr we fundamentele rechten erkennen dan doen we dat bij de koning à als hij dat
niet erkent dan hebben we een probleem en kunnen we niks doen.
In Amerika zeggen ze dat we 13 staten zijn en elk doet in zijn staat wat ze wilt, maar ze gaan
elkaar controleren dr een hoger niv: Supreme Court – opperste gerechtshof. Dat hebben wij
pas gedaan na de WOII. Was precies wat er gebeurde in de Unie vn Utrecht
o Bill of Rights (1791) = eerste 10 Amendments (inmiddels 27)
! Rechtenverklaringen deelstaten al eerder, bv.Virginia (1776)
à Lijst vn de eerste 10 fundamentele rechten
B. De USA staatsstructuur
• Republikeinse Bondsstaat (cf. N.Nl’n.: “staat van de unie”)
o FEDERAAL = toegewezen (‘centripetaal’)
= Bevoegd voor:
§ Defensie -> samen sterk tegen buitenland
§ buitenlands beleid -> samen overeen over wie ze gaan erkennen en niet enz
§ munt -> betekent dat ze handelsakkoorden gaan sluiten en vandaar de dollar
§ fundamentele vrijheden -> garantie erop
§ general welfare
à Centraal niveau mag telkens tussenkomen als het gaat om algemeen belang van iedereen
+ dat zijn de TOEGEWEZEN BEVOEGDHEDEN
o STATEN = RESIDUAIRE BEVOEGDHEDEN (rest vn die bevoegdheden)
§ Elk eigen
a)wetgeving
b)uitvoering
c) rechterlijke macht (bv. inzake privaatrecht)
à en procederen gebeurt in elke staat anders. Behalve als je nr een federale rechtbank zou
gaan. Theorie in praktijk zetten - scheiding der machten
• Scheiding der machten
a) WETGEVENDE : Congress = samenkomst
à vertegenwooridgers vn die 13 staten komt samen. Bestaat uit 2 kamers
o House of Representatives (volgens inwoners) -> is niet echt nieuw om 2 kamers te
hebben. Ze kopieren het idee MAAR vernieuwen het. WANT het is geen
vertegenwoordiging vn de rijke en minder rijke
à Nu zitten daar vertegenwoordigers vn het volk. Een grote staat heeft meerdere
vertegenwoordigers in dat House of Representatives dn een kleine staat.
o Senate (elke staat twee senatoren) ->. Elk vn die staat moet vertegenwoordigt worden
en dus hebben ze elk 2 vertegenwoordigers in het senaat ( 100)
o Nieuwe invulling vn het bicameralisme -> nl het federaal bicameralisme & historische
bicameralisme (zoals in Engeland). Die 2 hebben een gelijke bevoegdheid en mogen
de wetten maken. Bepalen uiteindelijk de regel vn Amerika;
o Neemt initiatieven
, o President heeft veto, tenzij 2/3 -> uitvoerende macht = de presedent en dus gaan we
hem ook verkiezen
;Hij kan zeggen dat de wetgevende macht niet goed bezig is à er is controle.
De wetgevende macht maakt de wet en de uitvoerende macht moet de wet
uitvoeren.
Maar de uitvoerende macht kan niet akkoord gaan en stelt zijn veto in. De veto recht
van uitvoerende macht kan tegengehouden worden door de 2/3 meerderheid vn de
wetgevende macht. Dus het veto v/d president kan gecontroleerd worden dr 2/3de
meerderheid v/dat parlement.
o Cheks ands balance
b) UITVOERENDE : president
o Staatshoofd-regeringsleider-legerhoofd -> regeringsleider is de hoofd vn de
uitvoerende macht. Bij ons de eerste minister. Staatshoofd is de koning. President in
Amerika is beide
o (indirect) verkozen (via “kiesmannen”) -> kan verkozen worden door de kiesmannen
o Stelt zijn secretaries aan -> Secretaries = zijn de ministers. zijn aan de president
verantwooridng verschuldigd
o Fast track-bevoegdheid (parl.mandaat) ->Parlement kan als het nodig is de president
de bevoegdheid te geven om meer te doen dan hij normaal kan
c) RECHTERLIJKE
o Federale en statelijke
à je hebt rechtbanken op federaal niv als staelijk niveau
o Supreme Court:
à opperste gerechtshof; ze moet vermijden dat er conflicten zijn tussen die 13 staten
Of dat er conflicten zijn tussen het federale en statelijk niveau zijn maar met 9
mensen (mannen en vrouwen)
o Bevoegdheidsgeschillen
o Grondwettelijkheidstoetsing (cf.i.)
o Op Certiorari-verzoek à ze beslissen zelf of ze een zaak gaan behandelen of niet
o Met concurring/dissenting opinions
à wnnr ze een uitspraak doen moeten niet alle 9 rechters akkoord zijn. Gewoon de
meerderheid
Een rechter die niet akkoord is met de uitsptaakk kan zijn mening erover schrijven.
Ø concurring opinion: dat je akkoord bent met de finale beslissing maar niet met de
manier waarop er geargumenteerd is + je hebt een andere mening
Ø Dissenting opnion: dat je ermee niet akkoord gaat + Rechters hebben een politieke
kleur
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper anoniemxmxm. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
