Bestuursrecht
H1 Kennismaking
- Openbaar bestuur- treedt in verschillende hoedanigheden en op verschillende
manieren op en behartigt daarbij het algemeen belang
o Algemeen belang- datgeen wat in ieders belang zou moeten zijn (overheid en
burgers)
- Bestuursrecht- het juridisch functioneren van het openbaar bestuur en zijn relatie tot
de burger
- Hoofdlijnen bestuursrecht:
o De organisatie van het openbaar bestuur
o Het verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen
o De rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet houden bij de
uitoefening van die bestuursbevoegdheden
o Rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de handhaving ervan
o De juridische bescherming van de burger tegen het optreden van het openbaar
bestuur
- Legaliteitsbeginsel- het openbaar bestuur mag alleen als openbaar bestuur optreden
als dit is vastgelegd in de wet (wetmatigheid van bestuur), dus ook: het openbaar
bestuur mag alleen inbreuk maken op de rechten en vrijheden van een burger als de
wet dit toestaat (Art. 8 Gw)
- Wet in formele zin- Regering en Staten-Generaal; woordje ‘wet’
- Wet in materiële zin- elke wet die algemeen verbindende voorschriften bevat waaraan
iedereen voor wie de wet is bedoeld gebonden is
- Specialiteitsbeginsel- zorgt ervoor dat het openbaar bestuur in speciale gevallen
waarvoor wet- of regelgeving is vastgesteld, alleen het specifieke belang behartigen
waarop die wet- of regelgeving zich richt. Dus wel algemene belang maar alleen die in
het wettelijk kader genoemd staan dat van toepassing is
- Bronnen bestuursrecht:
o Wet- en regelgeving en verdragen
o Jurisprudentie
o Ongeschreven recht, met namen enkele algemene beginselen van behoorlijk
bestuur
- Verdragen- afspraken tussen staten, ERVM, EU-verdrag, EU-werkingsverdrag
o Rechtstreekse werking- regels zijn rechtstreeks in NL toepasbaar (dus
Nederlanders kunnen er ook rechtstreeks op beroepen)
- Europese richtlijnen- gericht tot lidstaten; geen rechtstreekse werking
o Nederlandse of Europese rechter kan wel vaststellen dat een bepaling in een
richtlijn zo geformuleerd is dat deze wel rechtstreekse werking heeft
- Algemene maatregel van Bestuur- vastgesteld door de regering; algemeen
verbindende voorschriften voor burgers en overheden en kennen bevoegdheden toe
aan organen van het openbaar bestuur
- Verordening/regeling- algemene verbindende voorschriften voor burgers en
bevoegdheden toekennen aan bestuursorganen
- Beleidsregels- eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur en gelden alleen voor het
orgaan van het openbaar bestuur dat ze heeft vastgesteld of waarvoor ze zijn bedoeld
- Vergunningvoorschriften- normen die gelden in het individuele geval, namelijk voor
degene aan wie de vergunning is verleend
- Gelede normstelling- geregeld in hiërarchische lagen. normen worden voor een
bepaald geval bepaald door normen in verschillende regelingen die dikwijls in een
hiërarchische verhouding tot elkaar staan
o Ontstaat doordat de diverse organen van het openbaar bestuur elk op hun eigen
niveau normen kunnen of moeten stellen
o Lagere ‘lagen’ zijn makkelijker aanpasbaar (bijv. een regeling kan makkelijker
worden gewijzigd dan een wet)
, - Algemeen bestuursrecht- regels die op alle terreinen van het bestuurlijk optreden
van toepassing zijn, bijv. toekenning bestuursbevoegdheden en handhaving
rechtsnormen en besluiten
o Regels zijn steeds van toepassing op bijzonder bestuursrecht
- Bijzonder bestuursrecht- regels speciaal opgesteld voor de bijzondere gebieden
waarop het openbaar bestuur actief is, bijv. ordenende overheidstaken zoals politie,
defensie, waterstaat, milieubeheer, ruimtelijke ordening en economische ordening
o Coördinatiewet- bepalingen die in alle regelingen op een bepaald gebied van
het bestuursrecht voorkomen:
Sociale zekerheid
Belastingen
Omgevingsvergunning
Fysieke leefomgeving
- De Awb- algemene regels van toepassing op het hele bestuursrecht en elke
bestuurstaak
o Basis Awb: art. 107 lid 2 Gw. Geeft aan de wetgever de opdracht om een wet te
maken met algemene regels van bestuursrecht met als doel:
Bevorderen van eenheid binnen de bestuursrechtelijke wetgeving
Vereenvoudiging van bestuursrechtelijke wetgeving
Het opnemen in de wet van ontwikkelingen in de bestuursrechtelijke
rechtspraak
Treffen van algemene voorzieningen voor onderwerpen die zich niet lenen
voor regeling in een bijzondere wet
- Gelaagde structuur- een wet is opgebouwd met telkens één algemene bepaling en
daarna de bepalingen voor de meer bijzondere gevallen
H2 Spelers in het veld van het bestuursrecht
- Openbaar bestuur:
o Overheidsorganisaties
Openbare lichamen- de gedecentraliseerde eenheidsstaat: centralisatie
en decentralisatie
De staat, provincies, gemeenten en waterschappen
Openbaar lichaam voor beroep en bedrijf (bijv. Nederlandse orde
van advocaten of de Sociaal- Economische Raad)
Rechtspersoonlijkheid- Art. 2:1 BW: openbare lichamen zijn dus
rechtspersonen die krachtens het publiekrecht zijn ingesteld
(hierdoor kunnen ze feitelijke en rechtshandelingen verrichten)
BES-eilanden- ex Art. 134 Gw nu gemeenten buiten NL in vorm van
openbare lichamen (gezaghebber, eilandgedeputeerde en
eilandsraad)
Publiekrechtelijk vormgegeven zelfstandige bestuursorganen
(zbo’s)- behoren tot overheidsorganisatie maar geen organen van
traditionele openbare lichamen
Geen decentralisatie want overheidsmacht blijft op centraal niveau
o Andere organisaties/ personen met overheidstaken- privaatrechtelijke
organisaties of personen
Aangewezen door de regering (via AMvB) of door een minister (regeling)
om een bepaalde bestuurstaak uit te voeren
- Bestuursorgaan- Art. 1:1 lid 1 Awb: een orgaan van een rechtspersoon die krachtens
publiekrecht is ingesteld, of een ander persoon of college met enig openbaar gezag
bekleed.
o A-organen- alle organen van de staat, de provincies, de gemeenten, de
waterschappen en de andere openbare lichamen (rechtspersoon)
Zijn voor hun gehele functioneren aan de regels van het bestuursrecht
gebonden
, Organen van de centrale overheid
Deconcentratie (decentrale overheid) - het spreiden van overheidstaken
binnen hetzelfde overheidsniveau over verschillende diensten, inspecties
en ambten
Provincie- Provinciale Staten, Gedeputeerde Staten, Commissaris
van de Koning (territoriaal)
Gemeente- gemeenteraad, college van Burgemeester en
Wethouders en de burgemeester (territoriaal)
Bij waterschappen/ overige openbare lichamen- algemeen bestuur,
dagelijks bestuur en voorzitter (functioneel)
Publiekrechtelijke zelfstandige bestuursorganen (zbo’s)- geen
diensten, inspecties of ambten van de overheid dus geen concentratie
Bijv. CBR, Centraal Orgaan opvang Asielzoekers, Sociale
Verzekeringsbank
o B-organen- personen of besturen van privaatrechtelijke organisaties die geen
orgaan zijn van de centrale overheid maar aan wie een bepaalde bestuurstaak is
toevertrouwd (bijv. de directeur van een school is bestuursorgaan voor de
Leerplichtwet)
Verkrijgen openbaar gezag in beginsel in een wet in formele zin, AMvB of
ministeriële regeling
Privaatrechtelijke zbo’s met beperkte bestuurstaak- zijn geen
organen van de overheid maar hebben wel bestuurstaak
Door regering of minister aangewezen
Stichtingen
Overige personen of colleges met enig openbaar gezag bekleed
- Belang classificatie als a-orgaan of b-orgaan:
o Bestuursbevoegdheid
o Voor het handelen van een bestuursorgaan gelden speciale regels
A-organen- voor geheel functioneren aan specifieke regels van
bestuursrecht gebonden, ook als ze privaatrechtelijke of feitelijke
handelingen verrichten
B-organen- gebondenheid geldt alleen als zijn openbaar gezag uitoefenen
(als zij een specifieke bestuurstaak uitvoeren)
o Mogelijkheid om bezwaar en beroep in te dienen tegen besluiten van
bestuursorganen
- Europese Commissie- bestaat uit afgevaardigden van elk land dat lid is van de EU en
oefent haar bevoegdheden uit onafhankelijke van de nationale belangen. Het algemeen
belang van de EU staat voorop.
- Raad van Ministers- ministers van de lidstaten, stelt samen met het Europees
Parlement verordeningen vast.
o Besluiten meestal opgenomen uit initiatief van Europees Commissie)
- Attributie- wet of regeling kent bevoegdheid toe
o Eigen verantwoordelijkheid
- Delegatie- bestuursorgaan draagt bevoegdheid over aan lager bestuursorgaan
o Verantwoordelijkheid ook overgedragen
o Delegans raakt bevoegdheid kwijt
o Wettelijke basis nodig
o Kan niet zomaar worden beëindigd
- Sub delegatie- lager bestuursorgaan draagt bevoegdheid over aan nog lager
bestuursorgaan
- Mandaat- bestuursorgaan draagt uitvoering van de bevoegdheid op aan persoon;
verantwoordelijkheid blijft bij bestuursorgaan
o Wettelijke basis alleen in uitzonderingsgevallen nodig
o Kan te allen tijde worden herroepen
- Onder mandaat- uitvoerende draagt uitvoering op aan lagere uitvoerende
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper christineverbruggen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
