Theoretische
criminologie en
victimologie
Inleiding
Examen:
- Multiple choice vragen + 1 casus + vraag over literatuuropdracht
o Open vragen: casussen
o Zoals opdrachten uit WPO
Opdracht: Station Eleven van Emily St. John Mandel (2014) lezen als
criminoloog (wat is de relevantie van de criminoloog)
Opdracht mag je alleen maken of in groep (max 5 studenten)
Pass/fail, als je het niet indient mag je niet deelnemen aan het examen
Er komen nog vragen online, zoals bv. zoek een personage in de roman die
binnen een criminologisch perspectief als een criminologisch personage kan
getypeerd worden (dader/ slachtoffer/ ordehandhaver/ maatschappelijke
reactie…)
o Namen goed kennen
o Weten hoe de perspectieven zich in de tijd ontwikkeld hebben en waarom (wat er in
de maatschappij speelden op dat moment, welke kritiek is op de vorige)
1 Criminologisch wetenschappelijk denken
- De criminologie is een wetenschap die juist de relaties tussen verschillende personages in
‘het criminologische theaterstuk’ bestudeert. Daarin bestaan veel linken.
- Criminologisch wetenschappelijk denken zou een betere naam zijn voor dit vak
- Criminaliteit <-> criminologie
o Criminaliteit is deel van criminologie
o Een historisch criminologisch perspectief
Criminaliteit en bestraffing doorheen de tijd = geschiedenis van de
menselijke samenleving
Criminaliteit heeft altijd bestaan, hier zijn dus ook altijd gedachten/
ideeën over geweest
Bv. heksenvervolgingen
Politieke ontwikkeling (politieke macht!)
1
, Laatste 1000 jaar is er veel veranderd (deze verandering in de
samenleving is essentieel, die is politiek, economisch en intellectueel
of cultureel)
Bv. van private afhandeling van conflicten naar publieke
afhandeling (strafrecht)
֍ Hangt samen met een publieke evolutie
Maatschappelijke (sociaal/economisch) ontwikkelingen
o Historiciteit van “fenomeen” criminaliteit & bestraffing
Het onderzoeken hiervan zegt iets over de samenleving van toen, de
economie, de politiek, de cultuur
o Criminologisch wetenschappelijk denken is niet van alle tijden
Denken over criminaliteit en bestraffing wel
Criminologie is opgekomen in de 19de eeuw
De aanspraak op wetenschappelijkheid ontstaat in deze tijd (dat je
kan zeggen dat iets wetenschappelijk is)
De rol van wetenschap krijgt echt zijn plaats in de
samenleving, de politiek en in maatschappelijke discussies
en kwesties
Ook institutionalisering: opleidingen aan de universiteit
Belangrijk onderscheid maar ook belangrijke connectie
- Wat is wetenschap?
o Wetenschappelijk denken:
Wetenschap is zoekend = “observeren”
En meten
Als selectieprincipe (!), zoeklicht theorie (Popper)
Op een bepaalde manier naar iets specifiek kijken
En dus ook “tunnel” perspectief
Vraagstelling wordt afgebakend
Heeft altijd een focus
En dus ook een stuk waar niet naar gekeken wordt
Is vaak een vraag op het examen bij casus: (1) je krijgt 2
theorieën die je moet toepassen (2) wat leggen deze
theorieën niet uit?
De focus bepaalt de uitkomst van het onderzoek mee
Wat is de vraag? Waar kijkt men naar
En waar kijkt men niet naar
Bv. Lombrozo keek naar daders, meten die op (uiterlijke kenmerken) en
verklaarde op basis daarvan crimineel gedrag van mensen. Hij keek enkel
naar mensen in de gevangenis en niet naar andere mensen die zich in de
maatschappij bevinden.
Subjectiviteit van de onderzoeker beïnvloed ook het onderzoek
Iedereen ziet alles op een andere manier
o Klassieke visie en premissen wetenschap = positivisme
Ligt aan de basis van de opkomst van alle wetenschappelijke disciplines (dus
ook criminologie)
2
, Enkele premisse (=vooronderstellingen) die aan deze basis liggen:
1. Orde en rationaliteit veronderstellen, wetmatigheden
In de natuur, in het sociale fenomeen zoals criminaliteit en
de reactie erop, dat daar een bepaalde rationaliteit in zit
Er zitten overal bepaalde regelmatigheden in
֍ Kettle: de ontwikkeling van sociale statistiek laat het
wiskundige denken van orde en ratio dat verstopt zit
in de menselijke natuur zien (gemiddelde, trends,…)
2. Mens is enig kennend wezen
Wij mensen doen aan wetenschappen, wij produceren
kennis, wij zijn superieur in dit verhaal
3. De scheiding tussen subject en object
Tussen de onderzoeker en wat er onderzocht wordt
Is een problematisch gegeven in de sociale wetenschappen,
in de fysica bv. is dat makkelijker
֍ Mensen spreken over mensen
Het denken mag zich niet onderwerpen …. behalve aan de feiten …
(Poincaré)
Religies, vooroordelen, mogen geen invloed hebben
o Karakter en kenmeren:
Wetenschapper actief op zoek naar iets, niet zomaar toevallige
waarnemingen
I. Kant: Wetenschapper ondervraagt de natuur zoals een rechter een
getuige ondervraagt
Wat zijn feiten? Wat wil je begrijpen? Wat wil je verklaren?
Systematiek en gerichtheid (methode)
Is uitgeschreven, transparant
Wetenschapper plaats zich buiten gebeuren
Controle & Toetsing
Procedure en tests
Intersubjectiviteit
Falisificatieprincipe (Popper)
o Wetenschap en “objectiviteit”:
Alle waarnemingen onvoorwaardelijk meenemen (ook al gaan ze niet in de
richting van de hypothese)
Ordening demarche (=aanleiding onderzoek), analyse en interpretatie moet
logisch in elkaar zitten
Moet je verantwoording over afleggen, mag niet zomaar random
Classificatie, “labelling”
(Making up people!)
Kwalificatie
Ordening = begrippen
Beweringen controleerbaar voor/door anderen
Vereenvoudiging (?): van particuliere naar algemene kennisinzichten
De criminologische verbeelding (!) (C.Wright Mills)
3
, o Wetenschap is:
1. Voortbouwen op bestaande kennis
2. Vragende problematiserende houding ten aanzien van het onderzoeksobject =
Systematisch stellen van (juiste) vragen
3. Systematisch stellen van handelingen als oplossingsprocedure voor de gestelde
vragen
4. Verklaren Begrijpen
Spanningsveld: twee pijlers die altijd aanwezig zijn
5. Controverse kennis
Er is altijd controverse, zeker in de criminologie, is ook nood aan
tegenspraak, anders krijg je een dominant, verpletterend idee
6. Twijfel, consensus, controverse
Een debat dat eigenlijk in elk onderzoek ook gevoerd moet worden
o Wetenschap is constant in beweging
Is niet zo zwart wit, altijd twijfel en controverse
Er zit beweging in de vooruitgang van de kennis
Die dynamiek maakt het mogelijk om stappen te zetten, oude dingen
onderzoeken om nieuwe dingen te kunnen onderzoeken
o Andere beschrijving van de wetenschap dan het positivisme:
R. Merton
Normatieve structurerende principes over wetenschap (is
sociologischer)
Bedoeling wetenschap = getoetste (robuuste) kennis
Normen waaraan wetenschap moet voldoen (en die
wetenschappelijke kennis typeert):
1. Communisme = common good
Wetenschappelijke kennis is niet privaat of geheim
Resultaten zijn van iedereen, iedereen heeft hier toegang toe
2. Universalisme
Kennis mag niet zomaar veralgemeend worden
Westerse centristische kennis mag niet veralgemeend worden
3. Belangenloosheid
Als onderzoeker mag je niet uit zijn op rijk worden, een rekening
vereffen, beroemd worden,…
4. Georganiseerde scepsis
Sceptisch zijn tegenover het onderzoek van collega’s die hetzelfde
werk doen
o Wetenschappelijke kennis…:
Een omschrijving: … Is abstracte kennis die op een systematische, objectieve
en logische wijze verkregen en getoetst werd of toetsbaar is, en die een zo
precies mogelijk omschreven deel van de werkelijkheid verklaart of tracht
te verklaren
Getoets en toetsbaar wijzen op dit georganiseerd scepsis
Zo kunnen onderzoeksresultaten gewogen worden
o Maar: diversiteit en pluraliteit aan wetenschappelijke praktijken:
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper mashahoubrechts. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €12,89. Je zit daarna nergens aan vast.